Ελληνική Κοινωνική Έρευνα -Greek Social Research

Ευστράτιος Παπάνης και Μυρσίνη Ρουμελιώτου Ο όρος ποιότητα ζωής αποτελεί μία σχετικά νέα έννοια που με τον καιρό αναπτύχθηκε και έγινε περισσότερο σύνθετη. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ στη δεκαετία του ’50. Αρχικά, είχε ταυτιστεί με την έννοια του βιοτικού επιπέδου, καθώς περιλάμβανε έννοιες που είχαν να κάνουν με την καταναλωτική κοινωνία: την ιδιοκτησία ηλεκτρικών συσκευών, αυτοκινήτων και οικίας. Ο ελεύθερος χρόνος, οι ευκαιρίες για διακοπές και αναψυχή προστέθηκαν αργότερα. Το 1960 ο όρος διευρύνθηκε, για να περιλάβει την παιδεία, την υγεία και ευεξία, την οικονομία και τη βιομηχανική ανάπτυξη (Fallowfield, 1990). Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ένας κοινώς αποδεκτός ορισμός για την ποιότητα ζωής, ειδικά αφού η έννοια βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ των ανθρωπιστικών, κοινωνικών επιστημών και των επιστημών της υγείας (Lamau, 1992). Σε θεωρητική βάση, η ποιότητα ζωής μπορεί να ορισθεί με την περιγραφή των χαρακτηριστικών, συνθηκών ή τομέων της ζωής που είναι απαραίτητες...

Ευστράτιος Παπάνης, Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου, Αντιπρόεδρος ΙΚΠΑ «Η Θεομήτωρ» Αγνή Βίκη, Ph.D, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γιαβρίμης Παναγιώτης, , Ph.D, Σχολικός Σύμβουλος Δ.Ε Κοινωνικό κεφάλαιο και ποιότητα ζωής των ψυχικώς πασχόντων και των ατόμων με αναπηρίες : Η σημασία των παραμέτρων τοπικής ανάπτυξης κατά το σχεδιασμό προγραμμάτων παρέμβασης για την ψυχική υγεία H ολιστική προσπέλαση του ορισμού της υγείας δίνει ιδιαίτερη έμφαση στον πολυπαραγοντικό χαρακτήρα της και τη συσχετίζει με το κοινωνικό, πολιτιστικό και φυσικό περιβάλλον. Η νοσηρότητα εκλαμβάνεται περισσότερο ως μια αποτυχημένη προσπάθεια του οργανισμού να προσαρμοστεί στις συνεχείς προκλήσεις και απειλές, που προέρχονται από το περιβάλλον, χωρίς βέβαια να παραγνωρίζεται ο αιτιακός χαρακτήρας και των βιολογικών μεταβλητών. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, θεωρεί ότι η υγεία είναι η πλήρης σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμου και όχι απλά η απουσία νόσου ή αναπηρίας. Τα αμιγώ...

Ευστράτιος Παπάνης Η ύπαρξη κοινωνικού κεφαλαίου σε μία κοινότητα συνάδει με την ενίσχυση της κοινωνικής στήριξης που παρέχεται στους κατοίκους. Η κοινωνική στήριξη είναι μία πλατιά έννοια και αναφέρεται στην υποστηρικτική δράση που αναπτύσσεται μεταξύ των δικτύων μιας κοινότητας. Υπάρχει ένας σαφής διαχωρισμός μεταξύ των δομικών και των λειτουργικών χαρακτηριστικών της κοινωνικής στήριξης. Τα δομικά χαρακτηριστικά περιγράφουν απλά την ύπαρξη των κοινωνικών δεσμών, των δικτύων που αναπτύσσονται και της σχέσης μεταξύ των μελών του δικτύου. Αρκετοί ερευνητές (Helgeson, 2003) θεωρούν ότι τα δομικά χαρακτηριστικά της κοινωνικής στήριξης είναι εύκολα μετρήσιμα, αφού αντικατοπτρίζουν τον αριθμό των σχέσεων που έχει ένας άνθρωπος και τη συχνότητα των επαφών του με τον κοινωνικό περίγυρο. Στα κοινά παραδείγματα δομικών χαρακτηριστικών περιλαμβάνονται ο αριθμός των άτυπων και επίσημων κοινωνικών σχέσεων σε κάθε πλαίσιο, όπως (οικογένεια, σχολείο, εργασία, παρέες, κ.α.), και η συχνότητα προσω...

Ευστράτιος Παπάνης Η ποιότητα ζωής είναι αμφίσημος και πολυδιάστατος όρος, που έχει γίνει αντικείμενο έρευνας και θεωρητικής διαμάχης, εξαιτίας του πολυσήμαντου χαρακτήρα του. Οι θεωρητικές αντινομίες δεν θα είχαν τόσο μεγάλη σημασία, εάν δεν είχαν επιπτώσεις στο σχεδιασμό της κοινωνικής πολιτικής και προγραμμάτων τοπικής ανάπτυξης και εάν δεν επηρέαζαν σε μέγιστο βαθμό το βίο των πολιτών. Οι ορισμοί που μέχρι στιγμής δόθηκαν εμπεριέχουν μια ποικιλία παραγόντων, των οποίων οι αλληλοσυσχετίσεις δημιουργούν ένα δύσκολα μετρήσιμο σύνολο. Θα υποστήριζε κάποιος ότι τα κριτήρια της ποιότητας ζωής κατανέμονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τα υποκειμενικά και τα κοινωνικά. Στην πρώτη εντάσσονται οι ενδοατομικές και διατομικές διαφορές και αποκλίσεις, οι προσωπικές νοηματοδοτήσεις της περιρρέουσας κοινωνικής και φυσικής ατμόσφαιρας, οι προσδοκίες και τα ατομικά σχέδια ζωής των ανθρώπων, η αυτοαντίληψη και αυτοεκτίμηση των κατοίκων μιας περιοχής, οι γενετικές προδιαθέσεις και γενικότερα η δυναμι...