Στάσεις των κατοίκων της Λέσβου για τα τοπικά ΜΜΕ
Στα πλαίσια του μαθήματος ‘Κοινωνική Θεωρία της Επικοινωνίας’ η τεταρτοετής φοιτήτρια Δήμου Μυρτώ και ο διδάσκων στο τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου Ευστράτιος Παπάνης, με την συνδρομή των τεταρτοετών φοιτητών, διενήργησαν εμπειρική έρευνα με θέμα τις στάσεις των κατοίκων της Λέσβου για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Η έρευνα αυτή εστιάστηκε στις διαφορές των αντιλήψεων ανάμεσα στα δύο φύλα, στις διαφοροποιήσεις μεταξύ μορφωτικών επιπέδων, καθώς και στις απόψεις των δημοσιογράφων και του κοινού. Διερευνήθηκε η συχνότητα ανάγνωσης τοπικών και αθηναϊκών εφημερίδων, η συχνότητα ακρόασης τοπικών και αθηναϊκών σταθμών, οι λόγοι προτίμησης, ο βαθμός αρέσκειας και δυσαρέσκειας προς τις εφημερίδες και τους ραδιοφωνικούς σταθμούς και η πολιτισμική προσφορά των Μ.Μ.Ε. στην τοπική κοινωνία.
Η ανάλυση των στατιστικών δεδομένων βασίστηκε σε υλικό που συγκεντρώθηκε στην πόλη της Μυτιλήνης, της Αγιάσου και της Αγίας Παρασκευής κατά το χρονικό διάστημα Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2002.Το υλικό της ανάλυσης συνελέγη με την μέθοδο των συνεντεύξεων και με ερωτηματολόγια. Η παρούσα έρευνα δεν φιλοδοξεί να είναι αντιπροσωπευτική όλου του πληθυσμού, αλλά είναι μια πρώτη προσπάθεια να μελετηθεί η συνεισφορά της λεσβιακής δημοσιογραφίας.
Η δομή του ερωτηματολογίου χωρίστηκε στις εξής κατηγορίες:
Α)στα δημογραφικά στοιχεία. των ερωτώμενων. Οι ερωτήσεις αφορούσαν το φύλο, την ηλικία, τον τόπο διαμονής, το επάγγελμα.
Β) στην συχνότητα ακρόασης και ανάγνωσης Οι ερωτήσεις εξέταζαν την συχνότητα επαφής των κατοίκων με τα ΜΜΕ.
Γ) στους λόγους προτίμησης . Οι ερωτήσεις αναφέρονταν στις αιτίες προτίμησης των συγκεκριμένων σταθμών και εφημερίδων.
Δ) στην επισήμανση θετικών και αρνητικών στοιχείων. Οι ερωτήσεις κατέγραφαν το βαθμό αρέσκειας και δυσαρέσκειας, τη σύγκριση με αθηναϊκά ΜΜΕ και προτάσεις για βελτίωση.
Επιπλέον δημοσιογράφοι της Λέσβου συμπλήρωσαν το ίδιο ερωτηματολόγιο και παραχώρησαν συνέντευξη με την ακόλουθη δομή.
1. Ορισμός του ύφους της εφημερίδας
2. Αναφορά στους οικονομικούς πόρους της εφημερίδας.
3. Προσδιορισμός του ρόλου του δημοσιογράφου στην τοπική κοινωνία.
4. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι.
5. Την άποψη τους για την κομματικοποίηση και τη στρατευμένη δημοσιογραφία.
6. Τα μέσα που χρησιμοποιούν για να αντλούν πληροφορίες.
7. Την γνώμη τους για το αναγνωστικό κοινό της Μυτιλήνης.
8. Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του τοπικού τύπου
Η στατιστική ανάλυση των ερωτηματολογίων βασίστηκε στην ανάλυση συχνοτήτων των απαντήσεων με την κατανομή χ2 και στην ανάλυση περιεχομένου των συνεντεύξεων. Ως επίπεδα στατιστικής σημαντικότητας θεωρήθηκαν το 95% διάστημα εμπιστοσύνης(p<0,05) και το 99%(p<0,01).Κάθε άλλη διαφοροποίηση θεωρήθηκε στατιστικά μη σημαντική. Η ανάλυση έγινε με την χρήση του στατιστικού προγράμματος SPSS 11.
Περιγραφή δείγματος
Το σύνολο των συμμετεχόντων ήταν 203 άτομα, εκ των οποίων τα 20 ήταν δημοσιογράφοι. Οι συμμετέχοντες, εκτός από την συμπλήρωση των ερωτηματολογίων, έλαβαν μέρος και στην διαδικασία των συνεντεύξεων. Αναφορικά με το φύλο των ερωτώμενων το 53,4% ήταν άντρες ενώ το 46,6% γυναίκες. Οι ηλικιακές διαφοροποιήσεις του δείγματος ήταν οι ακόλουθες : με ποσοστό 24,4% αντιπροσωπευόταν η ηλικιακή ομάδα των 17-27 ετών, το 25,2% ήταν 28-38 ετών, το 27,9% ήταν 39-49 ετών, ενώ με ποσοστό 22,5% συμμετείχε η ομάδα 50-61 ετών. Το 10,4% του δείγματος ήταν απόφοιτοι δημοτικού, το μεγαλύτερο ποσοστό 45,4 % είχε λάβει δευτεροβάθμια εκπαίδευση, το 41,1% είχε λάβει Πανεπιστημιακή, ενώ το μικρότερο ποσοστό 3,1% είχε κάνει μεταπτυχιακές σπουδές. Το μεγαλύτερο ποσοστό 70,3% διέμενε στην Μυτιλήνη ενώ το 29,7% σε περιοχές εκτός Μυτιλήνης. Ως προς το επάγγελμα είχαμε αρκετές διαφοροποιήσεις. Το μεγαλύτερο ποσοστό 34,3% ήταν ιδιωτικοί υπάλληλοι ή ελεύθεροι επαγγελματίες, το 16,8% ήταν αγρότες, το 14,1% δημόσιοι υπάλληλοι, ενώ σε μικρότερα ποσοστά υπήρχαν, μαθητές με 9,8%, φοιτητές με 8,6%, συνταξιούχοι με 6,7%, άνεργοι 8,5% και στρατιώτες 1,2%.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ
Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει τα ποσοστά ακρόασης τοπικών ραδιοφωνικών σταθμών.
Πίνακας 1:Συχνότητα ακρόασης τοπικών ραδιοφωνικών σταθμών
Ποσοστό%
Καθόλου 5,5%
1 ώρα την εβδομάδα 13,5%
2 ώρες την εβδομάδα 11%
3 ώρες την εβδομάδα 14,7%
4 ώρες την εβδομάδα 8%
5 ώρες την εβδομάδα 9,8%
Περισσότερο από 5 ώρες 37,4%
Παρατηρούμε ότι ένα μεγάλο ποσοστό της τάξεως του 37,4% ακούει περισσότερες από 5 ώρες τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς, ενώ ένα πολύ μικρό ποσοστό 5,5% δεν ακούει καθόλου.
Αντίστοιχα το ποσοστό ακρόασης αθηναϊκών ραδιοφωνικών σταθμών φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:
Πίνακας 2: Συχνότητα ακρόασης αθηναϊκών σταθμών
ΠΟΣΟΣΤΟ%
Καθόλου 17,8%
1 ώρα την εβδομάδα 17,2%
2 ώρες την εβδομάδα 12,3%
3 ώρες την εβδομάδα 11%
4 ώρες την εβδομάδα 3,7%
5 ώρες την εβδομάδα 9,2%
Περισσότερο από 5 ώρες 28,8%
Επίσης μεγάλο είναι και το ποσοστό 28,8%, που ακούει αθηναϊκούς σταθμούς ενώ ένα μεγάλο ποσοστό 17,8% δεν ακούει καθόλου. Αθροιστικά, 66,8% των συμμετεχόντων ακούν ραδιόφωνο πάνω από 5 ώρες την εβδομάδα σε αντίθεση με το 23,3%, που δεν ακούει καθόλου.
Ο πίνακας 3 παρουσιάζει την συχνότητα ανάγνωσης των τοπικών εφημερίδων:
Πίνακας 3:Συχνότητα ανάγνωσης τοπικών εφημερίδων
ΠΟΣΟΣΤΟ%
Καθόλου 17,2%
1 φορά την εβδομάδα 27%
2 φορές την εβδομάδα 11%
3 φορές την εβδομάδα 6,7%
4 φορές την εβδομάδα 5,5%
5 φορές την εβδομάδα 3,1%
Καθημερινά 29,4%
Αντίστοιχα τα ποσοστά ανάγνωσης αθηναϊκών εφημερίδων είναι :
Πίνακας 4:Συχνότητα ανάγνωσης αθηναϊκών εφημερίδων
ΠΟΣΟΣΤΟ%
Καθόλου 25,8%
1 φορά την εβδομάδα 28,8%
2 φορές την εβδομάδα 12,9%
3 φορές την εβδομάδα 8%
4 φορές την εβδομάδα 4,9%
5 φορές την εβδομάδα 1,8%
Καθημερινά 17,8%
Αθροιστικά ένα 43% του δείγματος δεν διαβάζει καθόλου εφημερίδα, ενώ καθημερινά διαβάζει το 47,2% Όσον αφορά τις ώρες ακρόασης ραδιοφώνου, το μεγαλύτερο ποσοστό 33,1% συνήθως ακούει το βράδυ.
Ο πίνακας 5 καταγράφει τα ποσοστά ακρόασης των τοπικών ραδιοφωνικών σταθμών :
Πίνακας 5:Συχνότητα ακρόασης των τοπικών σταθμών
ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΚΡΟΑΣΗΣ
Φοιτητικός 8%
Αίολος 44,8%
Radio DJ 14,1%
Kiss fm 32,5%
Astra 28,8%
Σφαίρα 7,4%
Ραδιόφωνο 12,3%
Αm 6,1%
902 10,4%
Μελωδία 14,1%
Alpha 12,3%
Love 14,7%
Sock 5,5%
Geronimo Grouvy 6,7%
Ερα 12,9%
Ράδιο Μυτιλήνη 12,3%
Best 35,6%
Στην ερώτηση ‘ποιους ραδιοφωνικούς σταθμούς γνωρίζετε’ το μεγαλύτερο ποσοστό 44,8% απάντησε ότι γνωρίζει τον Αίολο , με 35,6% ότι γνωρίζει τον Βest fm ενώ το μικρότερο ποσοστό 5,5% τον Sock fm. Η ερώτηση αυτή αναφερόταν στην ανακλητική μνήμη των ερωτώμενων, δηλαδή οι συμμετέχοντες έπρεπε μόνοι τους να αναφέρουν τους ραδιοφωνικούς σταθμούς, που γνώριζαν.
Το είδος αυτών των ερωτήσεων φανερώνει ένα βαθύτερο επίπεδο επεξεργασίας.
Ο πίνακας 6 παρουσιάζει την συχνότητα ανάγνωσης των παρακάτω τοπικών εφημερίδων. Να σημειωθεί ότι η συχνότητα ανάγνωσης δεν ταυτίζεται με την πρόθεση αγοράς της εφημερίδας :
Πίνακας 6:Συχνότητα ανάγνωσης των τοπικών εφημερίδων
ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ
Δημοκράτης 61,3%
Αιολικά Νέα 74,2%
Ρήγμα 9,8%
Εμπρός 22,7%
Ν. Εμπρός 36,6%
Πολιτικά 20,1%
Λεσβιακός Κήρυξ 21,9%
Νέα Πορεία 18,4%
Στην ερώτηση ποιες τοπικές εφημερίδες γνωρίζετε το μεγαλύτερο ποσοστό 74,2% απάντησε τα Αιολικά Νέα και την εφημερίδα Δημοκράτης με 61,3%. Το μικρότερο ποσοστό 9,8% το είχε η εφημερίδα Ρήγμα.
Στην ερώτηση ποιους τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς γνωρίζετε, το μεγαλύτερο ποσοστό 73,6% γνώριζε τον Αίολο, ενώ το μικρότερο ποσοστό 7,4% γνώριζε τον Geronimo Groovy. Το είδος αυτών των ερωτήσεων αναφέρεται στην αναγνωριστική μνήμη και αποτυπώνει μια πιο επιφανειακή προσέγγιση της γνώσης.
Όσον αφορά το περιεχόμενο των τοπικών ραδιοφωνικών σταθμών το μεγαλύτερο ποσοστό 84% ακούει συνήθως σταθμούς για το μουσικό τους περιεχόμενο. Ένα επίσης μεγάλο ποσοστό 31,3% ακούει σταθμούς για ειδησιογραφικό περιεχόμενο, ενώ το μικρότερο ποσοστό 3,1% για θρησκευτικό, όπως δείχνει ο παρακάτω πίνακας.
Πίνακας 7: Περιεχόμενο των τοπικών ραδιοφωνικών σταθμών
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΠΟΣΟΣΤΟ%
Μουσικό 84%
Πολιτικό 14,7%
Ειδησιογραφικό 31,3%
Οικονομικό 3,1%
Ποικίλης Ύλης 8,6%
Αθλητικό 13,5%
Θρησκευτικό 3,1%
Όσον αφορά το περιεχόμενο των εφημερίδων το μεγαλύτερο ποσοστό 52,1% διαβάζει εφημερίδες με ειδησιογραφικό περιεχόμενο και 42,9% για το τοπικό ρεπορτάζ ενώ το μικρότερο ποσοστό 3,1% εκκλησιαστικό
Πίνακας 8: Ανάγνωση τοπικών εφημερίδων ανά περιεχόμενο
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΠΟΣΟΣΤΟ%
Πολιτικό 39,3%
Ειδησιογραφικό 52,1%
Τοπικό Ρεπορτάζ 42,9%
Οικονομικό 12,9%
Ποικίλης Ύλης 34,4%
Αθλητικό 33,1%
Θρησκευτικό 3,1%
.
Στον πίνακα 9 παρουσιάζονται οι λόγοι για τους οποίους οι ακροατές επιλέγουν τους τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς. Παρατηρήθηκε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό ακούει για ψυχαγωγία με 22,1%, για να χαλαρώσει το 19%, για εκτόνωση το 16%, ενώ μόνο το 7,4% επιλέγει τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς , για να συμμετέχει στα κοινά.
Πίνακας 9: Λόγοι για τους οποίους ακούτε τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς
%ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ
Ψυχαγωγία 22,1%
Ενημέρωση 11,7%
Χαλάρωση 19%
Εκτόνωση 16%
Συμμετοχή στα κοινά 7,4%
Συνήθεια 10,4%
Στον ελεύθερο χρόνο 21,5%
Αντίστοιχα στον πίνακα 12 παρουσιάζονται οι λόγοι προτίμησης των τοπικών εφημερίδων.
Πίνακας 10: Λόγους για τους οποίους διαβάζετε τοπικές εφημερίδες
ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ
Ενημέρωση 23,3%
Συμμετοχή στα κοινά 8,6%
Επικοινωνία 7,4%
Στον ελεύθερο χρόνο 8%
Για τις μικρές αγγελίες 9,2%
Οι παρακάτω πίνακες καταγράφουν τις απαντήσεις των ακροατών και αναγνωστών, όσον αφορά τον βαθμό ανταπόκρισης των σταθμών και των εφημερίδων στις προσδοκίες τους για ψυχαγωγία, ενημέρωση, χαλάρωση, εκτόνωση, συμμετοχή στα κοινά και για να περνούν ευχάριστα τον ελεύθερο χρόνο τους . Τα ποσοστά αναφέρονται σε αρνητικές απαντήσεις (καθόλου ικανοποιημένος).
Πίνακας 11:Ανταπόκριση στις απαιτήσεις των ακροατών (ραδιοφωνικοί σταθμοί)
ΚΑΘΟΛΟΥ
Ψυχαγωγία 8%
Ενημέρωση 5,5%
Χαλάρωση 14,7%
Εκτόνωση 23,9%
Συμμετοχή στα κοινά 28,8%
Στον ελεύθερο χρόνο 11%
Πίνακας 12:Ανταπόκριση στις απαιτήσεις των αναγνωστών
Καθόλου
Ενημέρωση 8,6%
Συμμετοχή στα κοινά 17,2%
Επικοινωνία 14,7%
Στον ελεύθερο χρόνο 25,2%
Για τις μικρές αγγελίες 3,1%
Οι παρακάτω πίνακες εντοπίζουν τα στοιχεία που ενοχλούν περισσότερο τους ακροατές και τους αναγνώστες. Γίνεται φανερό ότι τα άστοχα σχόλια των δημοσιογράφων δυσαρεστούν πάρα πολύ τους ακροατές (35,6%), ενώ η έλλειψη ανανέωσης είναι το αρνητικότερο στοιχείο των εφημερίδων.
Πίνακας 13:Βαθμός ενόχλησης ακροατών για τα παρακάτω αρνητικά στοιχεία ραδιοφωνικών σταθμών
Πάρα Πολύ Ενοχλητικό %
Συχνές Διαφημίσεις 29,4%
Άστοχα σχόλια 35,6%
Μη ποιοτική μουσική 24,5%
Κακή
ποιότητα σήματος 17,2%
Μη επαρκής ενημέρωση 18,4%
Ο μιμητισμός αθηναϊκών σταθμών 10,4%
Πολυλογία 30,1%
Παραπληροφόρηση 16,6%
Κομματισμός 20,2%
Έλλειψη επικοινωνίας 20,9%
Έλλειψη ανανέωσης 21,5%
Έλλειψη επαφής με το κοινό 16,6%
Κακή χρήση της γλώσσας 25,8%
Έλλειψη καταρτ/νου προσωπικού 22,1%
Δεν έχουν άμεση σχέση με την τοπική κοινωνία. 13,5%
Πίνακας 14: Βαθμός ενόχλησης αναγνωστών για τα παρακάτω αρνητικά στοιχεία των εφημερίδων
Πάρα Πολύ Ενοχλητικό %
Μεγάλη ποσότητα διαφημιστικού υλικού 14,7%
Άστοχα σχόλια 20,2
Κακή ποιότητα εκτύπωσης 15,3%
Μη επαρκή ενημέρωση 21,5%
Ο μιμητισμός μεγάλων αθηναϊκών εφημερίδων 11,7%
Παραπληροφόρηση 19%
Κομματισμός 17,8%
Έλλειψη ποικιλίας 20,9%
Έλλειψη ανανέωσης 24,5%
Έλλειψη επαφής με το κοινό 18,4%
Κακή χρήση της γλώσσας 22,1%
Έλλειψη καταρτισμένου προσωπικού 21,5%
Δεν έχουν άμεση σχέση με την τοπική κοινωνία 12,3
Τα θετικά στοιχεία των ραδιοφωνικών σταθμών και εφημερίδων παρουσιάζονται στους πίνακες που ακολουθούν:
Πίνακας 15:Βαθμός αρέσκειας ακροατών για διάφορα χαρακτηριστικά ραδιοφωνικών σταθμών
Θετικά στοιχεία των σταθμών Ποσοστό Αρέσκειας %
Πάρα πολύ
Μουσικές επιλογές 17,8%
Σωστή ενημέρωση 12,3%
Αναλυτικά ρεπορτάζ 7,4%
Ποικιλία υλικού 13,5%
Επαφή με την τοπική κοινωνία 14,1%
Οικειότητα με τους συντελεστές 16%
Καλή ποιότητα σήματος 10,4%
Αγγελίες 6,7%
Διαφημίσεις 1,2%
Επικοινωνία συμμετοχή 9,2%
Πίνακας 16: Βαθμός αρέσκειας των αναγνωστών για διάφορα χαρακτηριστικά των εφημερίδων
Θετικά στοιχεία τοπικών εφημερίδων Ποσοστό Αρέσκειας %
Πάρα Πολύ
Ειδησιογραφικά θέματα 12,9%
Πολύπλευρη ενημέρωση 14,7%
Αναλυτικά ρεπορτάζ 11,7%
Ποικιλία υλικού 14,1%
Επαφή με την τοπική κοινωνία 11,7%
Ανάδειξη προβληματισμού τοπικής κοινωνίας 8,6%
Έλεγχο εξουσίας 8,6%
Αγγελίες 8,6%
Διαφημίσεις 4,3%
Επικοινωνία/Συμμετοχή 9,8%
Πολιτική άποψη 5,5%
Όσον αφορά την συνεισφορά των τοπικών μέσων ενημέρωσης στην τοπική κοινωνία το μεγαλύτερο ποσοστό πιστεύει ότι βοηθάει πάρα πολύ στην διαμόρφωση πολιτισμικής ταυτότητας του νησιού με 15,3% και στην προβολή της τοπικής κοινωνίας με 14,1%, ενώ μικρότερα είναι τα ποσοστά διασφάλισης αιτημάτων και συμφερόντων της τοπικής κοινωνίας 8%.
Πίνακας 17:Συνεισφορά των τοπικών ΜΜΕ στην τοπική κοινωνία
Ποσοστό%
Πάρα Πολύ
Στην δημιουργία πολιτισμικής ταυτότητας 15,3%
Στην διαμόρφωση πολιτικής συνείδησης 11,7%
Στην επαφή με τη υπόλοιπη Ελλάδα 11%
Στην ανάδειξη προβλημάτων της τοπικής κοινωνίας 12,3%
Στην προβολή της τοπικής κοινωνίας 14,%1
Στην διασφάλιση αιτημάτων και συμφερόντων της τοπικής κοινωνίας 8%
Στην τουριστική ανάπτυξη 11,7%
Στην ερώτηση «τι θα προτείνατε να αλλάξει στα ΜΜΕ» το μεγαλύτερο ποσοστό 28% απάντησε ‘περισσότερη ποικιλία θεμάτων και υλικού’, ενώ το 18,6% πιστεύει ότι τα ΜΜΕ χρειάζονται καλύτερη ποιότητα και περισσότερη αντικειμενικότητα 8,6%.
Πίνακας 18:Προτάσεις αλλαγών για τα ΜΜΕ
Προτάσεις αλλαγής στα ΜΜΕ Ποσοστό %
Δεν απαντώ 12,9%
Δεν πρέπει να αλλάξει τίποτα 4,9%
Περισσότερη συνεισφορά στην τοπική κοινωνία 7,4%
Καλύτερη ποιότητα 18,6%
Περισσότερη ποικιλία 28%
Περισσότερη αντικειμενικότητα 8,6%
Κομματικοποίηση 4,9%
Περισσότερη ενημέρωση 5,5%
Λιγότερες διαφημίσεις 4,9%
Σωστότερη χρήση της γλώσσας 4,3%
Στην ερώτηση «σε ποια σημεία πιστεύετε ότι υστερούν τα τοπικά ΜΜΕ σε σχέση με τα Αθηναϊκά»το μεγαλύτερο ποσοστό 34,5% απάντησε στο περισσότερο εξειδικευμένο προσωπικό, ενώ το 12,3% πιστεύει ότι τα αθηναικά Μ.Μ.Ε υπερτερούν στην ποικιλία της θεματολογίας τους..
Πίνακας 19: Σημεία που υστερούν τα τοπικά ΜΜΕ σε σχέση με τα αθηναϊκά
Σημεία που υστερούν τα τοπικά ΜΜΕ Ποσοστό %
Δεν απαντώ 25,6%
Σε κανένα 4,3%
Περισσότερο ειδικευμένο προσωπικό 34,5%
Στην ποικιλία 12,3%
Στην ποιότητα 9,2%
Στην τεχνολογία 6,1%
Στα ρεπορτάζ 4,9%
Στην αντικειμενικότητα 3,1%
Τέλος στην ερώτηση «σε ποια σημεία πιστεύετε ότι τα τοπικά ΜΜΕ υπερέχουν από τα Αθηναϊκά» το μεγαλύτερο ποσοστό δεν απάντησε 38,7% ενώ ένα επίσης μεγάλο ποσοστό 33,1% απάντησε ότι δεν υπερέχουν σε τίποτα.
Πίνακας 20: Σημεία που υπερέχουν τα τοπικά ΜΜΕ σε σχέση με τα αθηναϊκά
Σημεία που υπερέχουν τα τοπικά ΜΜΕ Ποσοστό%
Δεν απαντώ 28,7%
Σε τίποτα 33,1%
Ασχολούνται με τα τοπικά ζητήματα 33,9%
Έχουν λιγότερες διαφημίσεις 4,3%
Περαιτέρω διερεύνηση των δεδομένων οδηγεί στα ακόλουθα συμπεράσματα
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1:Φύλο-Συχνότητα ανάγνωσης τοπικών εφημερίδων
Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανδρών 33,3 %διαβάζουν καθημερινά τοπικές εφημερίδες ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών διαβάζουν 1 φορά την εβδομάδα με ποσοστό 32,9%.Η διαφορά αυτή είναι στατιστικώς σημαντική.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2:Φύλο-Συχνότητα ανάγνωσης αθηναϊκών εφημερίδων
Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανδρών διαβάζει καθημερινά αθηναϊκές εφημερίδες με 24,1% ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών διαβάζει 1 φορά την εβδομάδα με ποσοστό 38,2%.Η διαφορά αυτή είναι στατιστικώς σημαντική.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3:Φύλο- Αριθμός εφημερίδων
Πίνακας 23: Φύλο- Αριθμός εφημερίδων
Φύλο
Αριθμός
εφημερίδων Άντρες Γυναίκες
0 24,1% 35,5%
1 43,7% 48,7%
2 16,1% 10,5%
3 11,5% 3,9%
4 2,3% 0%
5 2,3% 0%
6 0% 1,3%
Η ανάλυση των στατιστικών δεδομένων ανάμεσα στο φύλο και στον αριθμό των εφημερίδων που διαβάζουν καθημερινά έδειξε ότι:
Το μεγαλύτερο ποσοστό των αντρών και των γυναικών διαβάζουν 1 εφημερίδα την ημέρα .Η διαφορά στα δύο φύλα δεν είναι στατιστικώς σημαντική, ενώ ακριβώς το αντίθετο ισχύει για τη διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών, που δεν διαβάζουν καμμία εφημερίδα : Οι γυναίκες σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό 35,5% δεν διαβάζουν καμμία εφημερίδα , ενώ οι άνδρες σε ποσοστό 24,1%. Ο λόγος αυτής της διαφοράς είναι η αδυναμία των εφημερίδων να ασχοληθούν με θέματα, που άπτονται των γυναικείων ενδιαφερόντων.
Η διερεύνηση της επιμέρους θεματολογίας και του ενδιαφέροντος, που δείχνει κάθε φύλο γι αυτήν αναλύεται παρακάτω:
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4:Φύλο-Περιεχόμενο των σταθμών (αθλητικό)
Η στατιστική ανάλυση ανάμεσα στο φύλο και το περιεχόμενο των σταθμών που προτιμούν έδειξε ότι:
Το μεγαλύτερο ποσοστό εκείνων που προτιμούν τους σταθμούς με αθλητικό περιεχόμενο είναι άντρες με 20,7% ενώ γυναικών είναι μόλις ένα 5,3%.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5: Φύλο-Περιεχόμενο τοπικών εφημερίδων (Ενημέρωση)
Η στατιστική ανάλυση ανάμεσα στο φύλο το περιεχόμενο των εφημερίδων που προτιμούν έδειξε ότι:
Το μεγαλύτερο ποσοστό που προτιμούν τις τοπικές εφημερίδες για την ενημέρωση είναι γυναίκες με 60,5% ενώ το ποσοστό των ανδρών είναι 44,8%.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6: Φύλο-Περιεχόμενο τοπικών εφημερίδων (Ποικίλης κοινωνικής ύλης)
Η στατιστική ανάλυση ανάμεσα στο φύλο και το περιεχόμενο των σταθμών που προτιμούν έδειξε ότι:
Το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών που προτιμούν στις τοπικές εφημερίδες περιεχόμενο ποικίλης ύλης με 42,1% ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των άντρών είναι 27,6%.
Η στατιστική ανάλυση ανάμεσα στο μορφωτικό επίπεδο και το περιεχόμενο των σταθμών και των εφημερίδων έδειξε ότι δεν υπάρχει στατιστικώς σημαντική διαφορά ανάμεσα στις μεταβλητές. Επομένως, γίνεται φανερό ότι το μορφωτικό επίπεδο δεν επηρεάζει καθοριστικά την επιλογή του περιεχόμενου των σταθμών και των εφημερίδων. Η μόνη στατιστική σημαντικότητα που σημειώθηκε ήταν ανάμεσα στο μορφωτικό επίπεδο και το μουσικό περιεχόμενο των σταθμών (χ2 =14,972 με 3 βαθμούς ελευθερίας και ρ= 0,002<0,05).Παρατηρούμε ότι οι ομάδες που διαφέρουν είναι οι δευτεροβάθμια και η τριτοβάθμια σε σύγκριση με την πρωτοβάθμια και τα μεταπτυχιακά .Συγκεκριμένα παρατηρήθηκε ότι το ποσοστό εκείνων που είχαν πρωτοβάθμια εκπαίδευση και επέλεγαν σταθμό για το μουσικό περιεχόμενο είναι 55,6%, όσον αφορά στην δευτεροβάθμια και τη μουσική επιλογή το ποσοστό ήταν 88,1%, στην τριτοβάθμια 86,9%και μεταπτυχιακά 69,2%.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 7:Μορφωτικό επίπεδο- περιεχόμενο σταθμών (μουσικό)
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η έρευνα που πραγματοποιήσαμε και τα δεδομένα που συλλέξαμε μέσα από την στατιστική ανάλυση μας οδήγησε στα εξής συμπεράσματα:
1. Ο κόσμος, ειδικά στις αστικές περιοχές, αφιερώνει αρκετές ώρες στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και κυρίως στα τοπικά ΜΜΕ, κάτι που επαληθεύεται από τα ποσοστά αναγνωσιμότητας και ακροαματικότητας. Όμως, πρέπει να τονίσουμε ότι ο λόγος που επιλέγει τους ραδιοφωνικούς σταθμούς ή τις εφημερίδες διαφέρει .Μέσα από την ανάλυση των δεδομένων γίνεται φανερό ότι τα περισσότερα άτομα επιλέγουν τους τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς για το μουσικό τους περιεχόμενο με σκοπό την ψυχαγωγία, ενώ οι τοπικές εφημερίδες επιλέγονται, επειδή καλύπτουν κυρίως τα πολιτικά και ειδησιογραφικά ενδιαφέροντα των κατοίκων.
Τα ποσοστά ακρόασης ραδιοφωνικών σταθμών και ανάγνωσης εφημερίδων εμφανίζουν μια αξιοσημείωτη πόλωση στα άκρα της κατανομής, γεγονός που κάνει εμφανείς δύο διαφορετικές κουλτούρες του λεσβιακού λαού ( την αστική και την αγροτική) και την οξεία αντίθεση των χαρακτηριστικών τους. Δηλαδή, ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού συστηματικά δεν έρχεται σε επαφή με τα τοπικά Μ.Μ.Ε, ενώ ένα εξίσου σημαντικό μέρος διαβάζει τοπικές εφημερίδες καθημερινά και ακούει πολλές ώρες ραδιοφωνικούς σταθμούς. Ειδικά δε ο εκτός Μυτιλήνης αγροτικός πληθυσμός δεν ασχολείται με τα Μ.Μ.Ε παρά μόνον περιστασιακά ( αν βρεθεί κάποια παραπεταμένη εφημερίδα στο καφενείο του χωριού – εξαίρεση αποτελεί η εφημερίδα Νέο Εμπρός με μεγάλη δημοτικότητα στον ανδρικό αγροτικό πληθυσμό), ενώ αναφορικά με τις γυναίκες αγρότισσες τα στοιχεία είναι ακόμα πιο απογοητευτικά. Η κατάσταση αυτή φαίνεται να επιδεινώνεται από την επίδραση της αθηναϊκής τηλεόρασης, η οποία εισήλασε δραματικά στις ζωές των πολιτών, που έχουν αναγάγει σε κύριο μέλημά τους όχι την συμμετοχή στα κοινά και την ενημέρωση, αλλά τα ψυχαγωγικά προγράμματα χειρίστης ποιότητας. Το γεγονός αυτό εντείνει την παρατηρούμενη πολιτική παθητικότητα και την αδυναμία παραγωγής πολιτισμού, που κάποτε χαρακτήριζε τους κατοίκους της Λέσβου.
2. Παρατηρήθηκε ότι τα τοπικά ΜΜΕ ανταποκρίνονται μέτρια στις προσδοκίες των ακροατών και αναγνωστών. Επίσης έγινε σαφές ότι τα περισσότερα άτομα πιστεύουν πως μέσα από τους σταθμούς δεν τους δίνεται η δυνατότητα συμμετοχής στα κοινά και ότι οι εφημερίδες δεν δίνουν αρκετή σημασία στην ψυχαγωγία των αναγνωστών, εμπλουτίζοντας το περιεχόμενό τους με θέματα ποικίλης ύλης. Τα αρνητικότερα στοιχεία είναι τα άστοχα σχόλια των μη κατηρτισμένων δημοσιογράφων, η πολυλογία, και οι συχνές διαφημίσεις. Επιπλέον, τα στοιχεία στα οποία ο βαθμός ενόχλησης αυξάνεται, είναι η κακή ποιότητα σήματος, ο μιμητισμός μεγάλων αθηναϊκών εφημερίδων, η παραπληροφόρηση, έλλειψη επαφής με το κοινό και η έλλειψη καταρτισμένου προσωπικού.
3.Διαπιστώθηκε ότι τα θετικά στοιχεία, που αναδεικνύουν τους τοπικούς σταθμούς, είναι οι μουσικές επιλογές, η οικειότητα με τους συντελεστές και η επαφή με την τοπική κοινωνία. Αντίθετα, ενώ οι δημοσιογράφοι θεωρούν ότι η ποιότητα του σήματος ικανοποιεί απόλυτα τους ακροατές, η ανάλυση των δεδομένων έδειξε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων ικανοποιείται μέτρια και ότι πολλές φορές δεν έχει καν πρόσβαση στο πρόγραμμα των σταθμών.Αναφορικά με τις τοπικές εφημερίδες οι δημοσιογράφοι και οι αναγνώστες μοιράζονται τις ίδιες απόψεις για στοιχεία, όπως την έμφαση που πρέπει να δοθεί στην πολύπλευρη ενημέρωση, το φαύλο κύκλο των διαφημίσεων, την επιτακτική ανάγκη για εμπλουτισμό του υλικού, την κάλυψη περισσότερων ειδησιογραφικών θεμάτων με ρεπορτάζ και αναλύσεις, ενώ έχουν διαφορετική άποψη για την ανάδειξη προβληματισμού της τοπικής κοινωνίας: Οι δημοσιογράφοι υπερτονίζουν τη συμβολή των τοπικών Μ.Μ.Ε, ενώ οι αναγνώστες και οι ακροατές την υποτιμούν.
4. Η έρευνα μας έδειξε ότι οι αναγνώστες των εφημερίδων ενοχλούνται πάρα πολύ από τον κομματισμό. Από την άλλη πλευρά οι εκδότες εφημερίδων με μεγάλη αναγνωσιμότητα ισχυρίζονται ότι οι εφημερίδες τους δεν είναι κομματικοποιημένες. Μια από τις πιο έντονες διαφοροποιήσεις παρατηρήθηκε ανάμεσα στο φύλο και την κομματικοποίηση. Οι γυναίκες βρέθηκαν να ενοχλούνται πολύ περισσότερο από τους άντρες για τον κομματισμό των εφημερίδων.
5.Ένα άλλο εύρημα της παρούσας έρευνας είναι η παρατήρηση ότι οι άντρες διαβάζουν συχνότερα εφημερίδες, τόσο τοπικές όσο και αθηναϊκές, ενώ παράλληλα καμία γυναίκα δεν διαβάζει εφημερίδες με οικονομικό περιεχόμενο. Επίσης πολύ μεγάλο είναι και το ποσοστό των γυναικών, που δεν διαβάζουν εφημερίδες με αθλητικό περιεχόμενο. Αντίθετα, όσον αφορά τις εφημερίδες που το περιεχόμενο τους είναι ποικίλης κοινωνικής ύλης το μεγαλύτερο ποσοστό των αναγνωστών είναι γυναίκες.
6. Όσον αφορά τους σταθμούς παρατηρείται το εξής χαρακτηριστικό:τα ποσοστά των ατόμων που επιλέγουν το ραδιόφωνο για ενημέρωση είναι σχετικά μεγάλα , κάτι όμως που δεν δικαιολογεί τα χαμηλά ποσοστά των ενημερωτικών σταθμών όπως του Alpha και της ΕΡΑ.
7. Από την ανάλυση των συνεντεύξεων προκύπτουν τα ακόλουθα :
- Πηγές πληροφοριών για τα τοπικά μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι το αθηναϊκό πρακτορείο ειδήσεων, το Ίντερνετ, τα φαξ και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Σε πολύ μικρότερο βαθμό χρησιμοποιείται το ρεπορτάζ και η συνέντευξη γεγονός που επιτείνει την εξάρτηση από εξωγενή μέσα πληροφόρησης. Παρόλα αυτά ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην καταγραφή των τοπικών ειδήσεων, κάτι που ενισχύει τον τοπικό χαρακτήρα, αλλά αναγκάζει το αναγνωστικό κοινό να καταφεύγει σε αθηναϊκές εφημερίδες και σταθμούς για πιο εμπεριστατωμένη πληροφόρηση όσον αφορά εθνικά ή παγκόσμια γεγονότα..
- Οι πόροι των τοπικών ΜΜΕ είναι περιορισμένοι και δυσανάλογοι των υπηρεσιών που προσφέρουν. Αποτελούνται κατά κύριο λόγο από συνδρομές, πωλήσεις σε περίπτερα, υποχρεωτικές καταχωρίσεις βάσει νόμου και σε μικρότερο ποσοστό από αγγελίες και διαφημίσεις. Μεγάλο πρόβλημα αποτελεί το γεγονός ότι οι τοπικοί φορείς δεν τηρούν την υποχρέωσή τους να διαφημίζονται στα τοπικά ΜΜΕ και να δαπανούν ποσοστό 12% στα επαρχιακά μέσα.
- Αναφορικά με τις στάσεις σχετικά με το λειτούργημα της δημοσιογραφίας παρατηρούμε ότι οι απόψεις των δημοσιογράφων στην Λέσβο εμφατικά τονίζουν την αντικειμενικότητα στην ενημέρωση, την δεοντολογία, την αξιοπιστία, την αποφυγή αποπροσανατολισμού και παραπλάνησης της κοινής γνώμης και της απρόσκοπτης λειτουργίας της εφημερίδας ή του σταθμού.
- Όλοι οι δημοσιογράφοι εξορκίζουν «το δαίμονα της κομματικοποίησης», διότι αντιστρατεύεται την αλήθεια και την αντικειμενικότητα, αλλά αναγνωρίζουν ότι θα έλυνε πολλά οικονομικά τους προβλήματα η σύνδεση της εφημερίδας ή του σταθμού με τα συμφέροντα κάποιου πολιτικού χώρου. Ενίοτε η πολιτικοποίηση σε μερικά άρθρα ή εκπομπές οφείλεται στην προσωπικότητα του δημοσιογράφου και όχι στην πολιτική της εφημερίδας ή του σταθμού.
- Παράπονα φαίνεται να έχει η πλειοψηφία των δημοσιογράφων και εκδοτών από το αναγνωστικό κοινό της Λέσβου. Συγκεκριμένα διατείνονται ότι τα έντυπά τους απευθύνονται στον μέσο-ανώτερο μορφωτικά αναγνώστη, ενώ οι κατώτερες οικονομικές και μορφωτικές τάξεις εθελουσίως δεν έχουν πρόσβαση στο υλικό των εφημερίδων ή σταθμών. Τα προβλήματα που ανακύπτουν με τις σχέσεις αναγνωστικού κοινού και εφημερίδας ή σταθμού είναι επιφανειακά και πηγάζουν περισσότερο από τον ανταγωνισμό μεταξύ των δημοσιογράφων.
- Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στην επικοινωνία με τον αναγνώστη μέσω ανοιχτών γραμμών, ελεύθερης αρθρογραφίας, κριτικών αναλύσεων και καταγγελιών. Συνήθως όμως είναι οι πνευματικοί πολίτες, οι πολιτικοί και όσοι έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο εκείνοι που αξιοποιούν αυτή τη δυνατότητα, που τους παρέχουν τα τοπικά ΜΜΕ.
Συμπερασματικά προκύπτει ότι οι δημοσιογράφοι, οι παραγωγοί ραδιοφώνου, οι εκδότες έχουν την θέληση να βελτιώσουν ποιοτικά τις υπηρεσίες τους προς το Λεσβιακό κοινό, αλλά αυτό προϋποθέτει αύξηση των εσόδων τους, κρατική βοήθεια σε νομαρχιακό και δημοτικό επίπεδο με ταυτόχρονη αναβάθμιση του πνευματικού επιπέδου του κοινού. Μια λύση, σύμφωνα με την άποψη αρκετών δημοσιογράφων, θα ήταν η συνένωση πολλών επί μέρους εντύπων και σταθμών και η δημιουργία ενός ενιαίου επικοινωνιακού φορέα (δημοσιογραφική συνένωση επιμέρους εφημερίδων ή σταθμών) με αυξημένες δυνατότητες και οικονομική ευρωστία. Παρατηρούμε ότι υπάρχει η συνειδητοποίηση των αδυναμιών, αλλά και η υπόσχεση για ανανέωση και εμπλουτισμό του περιεχομένου.
Από συνεντεύξεις φοιτητών και κοινού προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα:
- Οι εφημερίδες και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί της Λέσβου οφείλουν να προσθέσουν στην ύλη τους επιστημονική, κοινωνική και ψυχαγωγική θεματολογία.
- Δεδομένου ότι τα ΜΜΕ διαμορφώνουν την κοινή γνώμη θα πρέπει οι παραγωγοί και οι δημοσιογράφοι να αναβαθμίσουν ποιοτικά και το μουσικό περιεχόμενο και την ποικιλία των άρθρων και των ρεπορτάζ.
- Μεγάλο πρόβλημα παρατηρείται με την λανθασμένη χρήση της γλώσσας από τα ΜΜΕ και την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού.
- Η κακή ποιότητα σήματος των ραδιοφωνικών σταθμών επηρεάζει την ακροαματικότητά τους σε περιοχές εκτός Μυτιλήνης, οι κάτοικοι των οποίων αισθάνονται απομονωμένοι και αποκομμένοι από τα δρώμενα.
- Το κοινό, αν και αναγνωρίζει την οικονομική αναγκαιότητα των διαφημίσεων, εντούτοις ενοχλείται με την κατανομή τους, την χείριστη ποιότητα και το αφελές περιεχόμενό και την αντιγραφή τους από αθηναϊκά έντυπα ή σταθμούς.
- Οι κάτοικοι της Λέσβου αναγνωρίζουν την τεράστια σημασία των τοπικών ΜΜΕ για την ανάπτυξη της Λέσβου και θα επιθυμούσαν η συμβολή τους να επεκταθεί και σε άλλους τομείς, όπως ο τουριστικός.
Σε μια εποχή που η ταυτότητα της Λέσβου κινδυνεύει να αλωθεί ολοκληρωτικά από τεχνητά και κίβδηλα κινήματα παγκοσμιοποίησης και να μεταλλαχθεί σε κακέκτυπο ξενόφερτων τάσεων και ιδεωδών, είναι απαραίτητο τα τοπικά Μ.Μ.Ε, απαλλαγμένα από τον ερασιτεχνισμό, να αποτελέσουν το παράθυρο και τους πρεσβευτές του νησιού μας προς τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά ταυτόχρονα να γίνουν οι θεματοφύλακες του πνεύματος και της παράδοσης, που επί αιώνες παρήγαγε πολιτισμό. Είναι πλέον ώριμες οι συνθήκες να αναβαθμιστεί ποιοτικά η λεσβιακή δημοσιογραφία, να γίνει προσβάσιμη σε όλο τον πληθυσμό και να καλύπτει ένα εύρος θεμάτων, τοπικών, εθνικών και διεθνών. Ό,τι μέχρι σήμερα βασίστηκε στο πάθος και στην ατομική συμβολή των δημοσιογράφων, πρέπει να εξελιχθεί σε οργανωμένη και συστηματική προσπάθεια, που θα γίνει ευκολότερη και αποτελεσματικότερη, αν στηριχτεί στην συνεργασία των επιμέρους φορέων και στη δημιουργία ενός μεγάλου δημοσιογραφικού σχήματος με εμβέλεια το Αιγαίο.
Η ανάλυση των στατιστικών δεδομένων βασίστηκε σε υλικό που συγκεντρώθηκε στην πόλη της Μυτιλήνης, της Αγιάσου και της Αγίας Παρασκευής κατά το χρονικό διάστημα Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2002.Το υλικό της ανάλυσης συνελέγη με την μέθοδο των συνεντεύξεων και με ερωτηματολόγια. Η παρούσα έρευνα δεν φιλοδοξεί να είναι αντιπροσωπευτική όλου του πληθυσμού, αλλά είναι μια πρώτη προσπάθεια να μελετηθεί η συνεισφορά της λεσβιακής δημοσιογραφίας.
Η δομή του ερωτηματολογίου χωρίστηκε στις εξής κατηγορίες:
Α)στα δημογραφικά στοιχεία. των ερωτώμενων. Οι ερωτήσεις αφορούσαν το φύλο, την ηλικία, τον τόπο διαμονής, το επάγγελμα.
Β) στην συχνότητα ακρόασης και ανάγνωσης Οι ερωτήσεις εξέταζαν την συχνότητα επαφής των κατοίκων με τα ΜΜΕ.
Γ) στους λόγους προτίμησης . Οι ερωτήσεις αναφέρονταν στις αιτίες προτίμησης των συγκεκριμένων σταθμών και εφημερίδων.
Δ) στην επισήμανση θετικών και αρνητικών στοιχείων. Οι ερωτήσεις κατέγραφαν το βαθμό αρέσκειας και δυσαρέσκειας, τη σύγκριση με αθηναϊκά ΜΜΕ και προτάσεις για βελτίωση.
Επιπλέον δημοσιογράφοι της Λέσβου συμπλήρωσαν το ίδιο ερωτηματολόγιο και παραχώρησαν συνέντευξη με την ακόλουθη δομή.
1. Ορισμός του ύφους της εφημερίδας
2. Αναφορά στους οικονομικούς πόρους της εφημερίδας.
3. Προσδιορισμός του ρόλου του δημοσιογράφου στην τοπική κοινωνία.
4. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι.
5. Την άποψη τους για την κομματικοποίηση και τη στρατευμένη δημοσιογραφία.
6. Τα μέσα που χρησιμοποιούν για να αντλούν πληροφορίες.
7. Την γνώμη τους για το αναγνωστικό κοινό της Μυτιλήνης.
8. Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του τοπικού τύπου
Η στατιστική ανάλυση των ερωτηματολογίων βασίστηκε στην ανάλυση συχνοτήτων των απαντήσεων με την κατανομή χ2 και στην ανάλυση περιεχομένου των συνεντεύξεων. Ως επίπεδα στατιστικής σημαντικότητας θεωρήθηκαν το 95% διάστημα εμπιστοσύνης(p<0,05) και το 99%(p<0,01).Κάθε άλλη διαφοροποίηση θεωρήθηκε στατιστικά μη σημαντική. Η ανάλυση έγινε με την χρήση του στατιστικού προγράμματος SPSS 11.
Περιγραφή δείγματος
Το σύνολο των συμμετεχόντων ήταν 203 άτομα, εκ των οποίων τα 20 ήταν δημοσιογράφοι. Οι συμμετέχοντες, εκτός από την συμπλήρωση των ερωτηματολογίων, έλαβαν μέρος και στην διαδικασία των συνεντεύξεων. Αναφορικά με το φύλο των ερωτώμενων το 53,4% ήταν άντρες ενώ το 46,6% γυναίκες. Οι ηλικιακές διαφοροποιήσεις του δείγματος ήταν οι ακόλουθες : με ποσοστό 24,4% αντιπροσωπευόταν η ηλικιακή ομάδα των 17-27 ετών, το 25,2% ήταν 28-38 ετών, το 27,9% ήταν 39-49 ετών, ενώ με ποσοστό 22,5% συμμετείχε η ομάδα 50-61 ετών. Το 10,4% του δείγματος ήταν απόφοιτοι δημοτικού, το μεγαλύτερο ποσοστό 45,4 % είχε λάβει δευτεροβάθμια εκπαίδευση, το 41,1% είχε λάβει Πανεπιστημιακή, ενώ το μικρότερο ποσοστό 3,1% είχε κάνει μεταπτυχιακές σπουδές. Το μεγαλύτερο ποσοστό 70,3% διέμενε στην Μυτιλήνη ενώ το 29,7% σε περιοχές εκτός Μυτιλήνης. Ως προς το επάγγελμα είχαμε αρκετές διαφοροποιήσεις. Το μεγαλύτερο ποσοστό 34,3% ήταν ιδιωτικοί υπάλληλοι ή ελεύθεροι επαγγελματίες, το 16,8% ήταν αγρότες, το 14,1% δημόσιοι υπάλληλοι, ενώ σε μικρότερα ποσοστά υπήρχαν, μαθητές με 9,8%, φοιτητές με 8,6%, συνταξιούχοι με 6,7%, άνεργοι 8,5% και στρατιώτες 1,2%.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ
Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει τα ποσοστά ακρόασης τοπικών ραδιοφωνικών σταθμών.
Πίνακας 1:Συχνότητα ακρόασης τοπικών ραδιοφωνικών σταθμών
Ποσοστό%
Καθόλου 5,5%
1 ώρα την εβδομάδα 13,5%
2 ώρες την εβδομάδα 11%
3 ώρες την εβδομάδα 14,7%
4 ώρες την εβδομάδα 8%
5 ώρες την εβδομάδα 9,8%
Περισσότερο από 5 ώρες 37,4%
Παρατηρούμε ότι ένα μεγάλο ποσοστό της τάξεως του 37,4% ακούει περισσότερες από 5 ώρες τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς, ενώ ένα πολύ μικρό ποσοστό 5,5% δεν ακούει καθόλου.
Αντίστοιχα το ποσοστό ακρόασης αθηναϊκών ραδιοφωνικών σταθμών φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:
Πίνακας 2: Συχνότητα ακρόασης αθηναϊκών σταθμών
ΠΟΣΟΣΤΟ%
Καθόλου 17,8%
1 ώρα την εβδομάδα 17,2%
2 ώρες την εβδομάδα 12,3%
3 ώρες την εβδομάδα 11%
4 ώρες την εβδομάδα 3,7%
5 ώρες την εβδομάδα 9,2%
Περισσότερο από 5 ώρες 28,8%
Επίσης μεγάλο είναι και το ποσοστό 28,8%, που ακούει αθηναϊκούς σταθμούς ενώ ένα μεγάλο ποσοστό 17,8% δεν ακούει καθόλου. Αθροιστικά, 66,8% των συμμετεχόντων ακούν ραδιόφωνο πάνω από 5 ώρες την εβδομάδα σε αντίθεση με το 23,3%, που δεν ακούει καθόλου.
Ο πίνακας 3 παρουσιάζει την συχνότητα ανάγνωσης των τοπικών εφημερίδων:
Πίνακας 3:Συχνότητα ανάγνωσης τοπικών εφημερίδων
ΠΟΣΟΣΤΟ%
Καθόλου 17,2%
1 φορά την εβδομάδα 27%
2 φορές την εβδομάδα 11%
3 φορές την εβδομάδα 6,7%
4 φορές την εβδομάδα 5,5%
5 φορές την εβδομάδα 3,1%
Καθημερινά 29,4%
Αντίστοιχα τα ποσοστά ανάγνωσης αθηναϊκών εφημερίδων είναι :
Πίνακας 4:Συχνότητα ανάγνωσης αθηναϊκών εφημερίδων
ΠΟΣΟΣΤΟ%
Καθόλου 25,8%
1 φορά την εβδομάδα 28,8%
2 φορές την εβδομάδα 12,9%
3 φορές την εβδομάδα 8%
4 φορές την εβδομάδα 4,9%
5 φορές την εβδομάδα 1,8%
Καθημερινά 17,8%
Αθροιστικά ένα 43% του δείγματος δεν διαβάζει καθόλου εφημερίδα, ενώ καθημερινά διαβάζει το 47,2% Όσον αφορά τις ώρες ακρόασης ραδιοφώνου, το μεγαλύτερο ποσοστό 33,1% συνήθως ακούει το βράδυ.
Ο πίνακας 5 καταγράφει τα ποσοστά ακρόασης των τοπικών ραδιοφωνικών σταθμών :
Πίνακας 5:Συχνότητα ακρόασης των τοπικών σταθμών
ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΚΡΟΑΣΗΣ
Φοιτητικός 8%
Αίολος 44,8%
Radio DJ 14,1%
Kiss fm 32,5%
Astra 28,8%
Σφαίρα 7,4%
Ραδιόφωνο 12,3%
Αm 6,1%
902 10,4%
Μελωδία 14,1%
Alpha 12,3%
Love 14,7%
Sock 5,5%
Geronimo Grouvy 6,7%
Ερα 12,9%
Ράδιο Μυτιλήνη 12,3%
Best 35,6%
Στην ερώτηση ‘ποιους ραδιοφωνικούς σταθμούς γνωρίζετε’ το μεγαλύτερο ποσοστό 44,8% απάντησε ότι γνωρίζει τον Αίολο , με 35,6% ότι γνωρίζει τον Βest fm ενώ το μικρότερο ποσοστό 5,5% τον Sock fm. Η ερώτηση αυτή αναφερόταν στην ανακλητική μνήμη των ερωτώμενων, δηλαδή οι συμμετέχοντες έπρεπε μόνοι τους να αναφέρουν τους ραδιοφωνικούς σταθμούς, που γνώριζαν.
Το είδος αυτών των ερωτήσεων φανερώνει ένα βαθύτερο επίπεδο επεξεργασίας.
Ο πίνακας 6 παρουσιάζει την συχνότητα ανάγνωσης των παρακάτω τοπικών εφημερίδων. Να σημειωθεί ότι η συχνότητα ανάγνωσης δεν ταυτίζεται με την πρόθεση αγοράς της εφημερίδας :
Πίνακας 6:Συχνότητα ανάγνωσης των τοπικών εφημερίδων
ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ
Δημοκράτης 61,3%
Αιολικά Νέα 74,2%
Ρήγμα 9,8%
Εμπρός 22,7%
Ν. Εμπρός 36,6%
Πολιτικά 20,1%
Λεσβιακός Κήρυξ 21,9%
Νέα Πορεία 18,4%
Στην ερώτηση ποιες τοπικές εφημερίδες γνωρίζετε το μεγαλύτερο ποσοστό 74,2% απάντησε τα Αιολικά Νέα και την εφημερίδα Δημοκράτης με 61,3%. Το μικρότερο ποσοστό 9,8% το είχε η εφημερίδα Ρήγμα.
Στην ερώτηση ποιους τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς γνωρίζετε, το μεγαλύτερο ποσοστό 73,6% γνώριζε τον Αίολο, ενώ το μικρότερο ποσοστό 7,4% γνώριζε τον Geronimo Groovy. Το είδος αυτών των ερωτήσεων αναφέρεται στην αναγνωριστική μνήμη και αποτυπώνει μια πιο επιφανειακή προσέγγιση της γνώσης.
Όσον αφορά το περιεχόμενο των τοπικών ραδιοφωνικών σταθμών το μεγαλύτερο ποσοστό 84% ακούει συνήθως σταθμούς για το μουσικό τους περιεχόμενο. Ένα επίσης μεγάλο ποσοστό 31,3% ακούει σταθμούς για ειδησιογραφικό περιεχόμενο, ενώ το μικρότερο ποσοστό 3,1% για θρησκευτικό, όπως δείχνει ο παρακάτω πίνακας.
Πίνακας 7: Περιεχόμενο των τοπικών ραδιοφωνικών σταθμών
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΠΟΣΟΣΤΟ%
Μουσικό 84%
Πολιτικό 14,7%
Ειδησιογραφικό 31,3%
Οικονομικό 3,1%
Ποικίλης Ύλης 8,6%
Αθλητικό 13,5%
Θρησκευτικό 3,1%
Όσον αφορά το περιεχόμενο των εφημερίδων το μεγαλύτερο ποσοστό 52,1% διαβάζει εφημερίδες με ειδησιογραφικό περιεχόμενο και 42,9% για το τοπικό ρεπορτάζ ενώ το μικρότερο ποσοστό 3,1% εκκλησιαστικό
Πίνακας 8: Ανάγνωση τοπικών εφημερίδων ανά περιεχόμενο
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΠΟΣΟΣΤΟ%
Πολιτικό 39,3%
Ειδησιογραφικό 52,1%
Τοπικό Ρεπορτάζ 42,9%
Οικονομικό 12,9%
Ποικίλης Ύλης 34,4%
Αθλητικό 33,1%
Θρησκευτικό 3,1%
.
Στον πίνακα 9 παρουσιάζονται οι λόγοι για τους οποίους οι ακροατές επιλέγουν τους τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς. Παρατηρήθηκε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό ακούει για ψυχαγωγία με 22,1%, για να χαλαρώσει το 19%, για εκτόνωση το 16%, ενώ μόνο το 7,4% επιλέγει τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς , για να συμμετέχει στα κοινά.
Πίνακας 9: Λόγοι για τους οποίους ακούτε τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς
%ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ
Ψυχαγωγία 22,1%
Ενημέρωση 11,7%
Χαλάρωση 19%
Εκτόνωση 16%
Συμμετοχή στα κοινά 7,4%
Συνήθεια 10,4%
Στον ελεύθερο χρόνο 21,5%
Αντίστοιχα στον πίνακα 12 παρουσιάζονται οι λόγοι προτίμησης των τοπικών εφημερίδων.
Πίνακας 10: Λόγους για τους οποίους διαβάζετε τοπικές εφημερίδες
ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ
Ενημέρωση 23,3%
Συμμετοχή στα κοινά 8,6%
Επικοινωνία 7,4%
Στον ελεύθερο χρόνο 8%
Για τις μικρές αγγελίες 9,2%
Οι παρακάτω πίνακες καταγράφουν τις απαντήσεις των ακροατών και αναγνωστών, όσον αφορά τον βαθμό ανταπόκρισης των σταθμών και των εφημερίδων στις προσδοκίες τους για ψυχαγωγία, ενημέρωση, χαλάρωση, εκτόνωση, συμμετοχή στα κοινά και για να περνούν ευχάριστα τον ελεύθερο χρόνο τους . Τα ποσοστά αναφέρονται σε αρνητικές απαντήσεις (καθόλου ικανοποιημένος).
Πίνακας 11:Ανταπόκριση στις απαιτήσεις των ακροατών (ραδιοφωνικοί σταθμοί)
ΚΑΘΟΛΟΥ
Ψυχαγωγία 8%
Ενημέρωση 5,5%
Χαλάρωση 14,7%
Εκτόνωση 23,9%
Συμμετοχή στα κοινά 28,8%
Στον ελεύθερο χρόνο 11%
Πίνακας 12:Ανταπόκριση στις απαιτήσεις των αναγνωστών
Καθόλου
Ενημέρωση 8,6%
Συμμετοχή στα κοινά 17,2%
Επικοινωνία 14,7%
Στον ελεύθερο χρόνο 25,2%
Για τις μικρές αγγελίες 3,1%
Οι παρακάτω πίνακες εντοπίζουν τα στοιχεία που ενοχλούν περισσότερο τους ακροατές και τους αναγνώστες. Γίνεται φανερό ότι τα άστοχα σχόλια των δημοσιογράφων δυσαρεστούν πάρα πολύ τους ακροατές (35,6%), ενώ η έλλειψη ανανέωσης είναι το αρνητικότερο στοιχείο των εφημερίδων.
Πίνακας 13:Βαθμός ενόχλησης ακροατών για τα παρακάτω αρνητικά στοιχεία ραδιοφωνικών σταθμών
Πάρα Πολύ Ενοχλητικό %
Συχνές Διαφημίσεις 29,4%
Άστοχα σχόλια 35,6%
Μη ποιοτική μουσική 24,5%
Κακή
ποιότητα σήματος 17,2%
Μη επαρκής ενημέρωση 18,4%
Ο μιμητισμός αθηναϊκών σταθμών 10,4%
Πολυλογία 30,1%
Παραπληροφόρηση 16,6%
Κομματισμός 20,2%
Έλλειψη επικοινωνίας 20,9%
Έλλειψη ανανέωσης 21,5%
Έλλειψη επαφής με το κοινό 16,6%
Κακή χρήση της γλώσσας 25,8%
Έλλειψη καταρτ/νου προσωπικού 22,1%
Δεν έχουν άμεση σχέση με την τοπική κοινωνία. 13,5%
Πίνακας 14: Βαθμός ενόχλησης αναγνωστών για τα παρακάτω αρνητικά στοιχεία των εφημερίδων
Πάρα Πολύ Ενοχλητικό %
Μεγάλη ποσότητα διαφημιστικού υλικού 14,7%
Άστοχα σχόλια 20,2
Κακή ποιότητα εκτύπωσης 15,3%
Μη επαρκή ενημέρωση 21,5%
Ο μιμητισμός μεγάλων αθηναϊκών εφημερίδων 11,7%
Παραπληροφόρηση 19%
Κομματισμός 17,8%
Έλλειψη ποικιλίας 20,9%
Έλλειψη ανανέωσης 24,5%
Έλλειψη επαφής με το κοινό 18,4%
Κακή χρήση της γλώσσας 22,1%
Έλλειψη καταρτισμένου προσωπικού 21,5%
Δεν έχουν άμεση σχέση με την τοπική κοινωνία 12,3
Τα θετικά στοιχεία των ραδιοφωνικών σταθμών και εφημερίδων παρουσιάζονται στους πίνακες που ακολουθούν:
Πίνακας 15:Βαθμός αρέσκειας ακροατών για διάφορα χαρακτηριστικά ραδιοφωνικών σταθμών
Θετικά στοιχεία των σταθμών Ποσοστό Αρέσκειας %
Πάρα πολύ
Μουσικές επιλογές 17,8%
Σωστή ενημέρωση 12,3%
Αναλυτικά ρεπορτάζ 7,4%
Ποικιλία υλικού 13,5%
Επαφή με την τοπική κοινωνία 14,1%
Οικειότητα με τους συντελεστές 16%
Καλή ποιότητα σήματος 10,4%
Αγγελίες 6,7%
Διαφημίσεις 1,2%
Επικοινωνία συμμετοχή 9,2%
Πίνακας 16: Βαθμός αρέσκειας των αναγνωστών για διάφορα χαρακτηριστικά των εφημερίδων
Θετικά στοιχεία τοπικών εφημερίδων Ποσοστό Αρέσκειας %
Πάρα Πολύ
Ειδησιογραφικά θέματα 12,9%
Πολύπλευρη ενημέρωση 14,7%
Αναλυτικά ρεπορτάζ 11,7%
Ποικιλία υλικού 14,1%
Επαφή με την τοπική κοινωνία 11,7%
Ανάδειξη προβληματισμού τοπικής κοινωνίας 8,6%
Έλεγχο εξουσίας 8,6%
Αγγελίες 8,6%
Διαφημίσεις 4,3%
Επικοινωνία/Συμμετοχή 9,8%
Πολιτική άποψη 5,5%
Όσον αφορά την συνεισφορά των τοπικών μέσων ενημέρωσης στην τοπική κοινωνία το μεγαλύτερο ποσοστό πιστεύει ότι βοηθάει πάρα πολύ στην διαμόρφωση πολιτισμικής ταυτότητας του νησιού με 15,3% και στην προβολή της τοπικής κοινωνίας με 14,1%, ενώ μικρότερα είναι τα ποσοστά διασφάλισης αιτημάτων και συμφερόντων της τοπικής κοινωνίας 8%.
Πίνακας 17:Συνεισφορά των τοπικών ΜΜΕ στην τοπική κοινωνία
Ποσοστό%
Πάρα Πολύ
Στην δημιουργία πολιτισμικής ταυτότητας 15,3%
Στην διαμόρφωση πολιτικής συνείδησης 11,7%
Στην επαφή με τη υπόλοιπη Ελλάδα 11%
Στην ανάδειξη προβλημάτων της τοπικής κοινωνίας 12,3%
Στην προβολή της τοπικής κοινωνίας 14,%1
Στην διασφάλιση αιτημάτων και συμφερόντων της τοπικής κοινωνίας 8%
Στην τουριστική ανάπτυξη 11,7%
Στην ερώτηση «τι θα προτείνατε να αλλάξει στα ΜΜΕ» το μεγαλύτερο ποσοστό 28% απάντησε ‘περισσότερη ποικιλία θεμάτων και υλικού’, ενώ το 18,6% πιστεύει ότι τα ΜΜΕ χρειάζονται καλύτερη ποιότητα και περισσότερη αντικειμενικότητα 8,6%.
Πίνακας 18:Προτάσεις αλλαγών για τα ΜΜΕ
Προτάσεις αλλαγής στα ΜΜΕ Ποσοστό %
Δεν απαντώ 12,9%
Δεν πρέπει να αλλάξει τίποτα 4,9%
Περισσότερη συνεισφορά στην τοπική κοινωνία 7,4%
Καλύτερη ποιότητα 18,6%
Περισσότερη ποικιλία 28%
Περισσότερη αντικειμενικότητα 8,6%
Κομματικοποίηση 4,9%
Περισσότερη ενημέρωση 5,5%
Λιγότερες διαφημίσεις 4,9%
Σωστότερη χρήση της γλώσσας 4,3%
Στην ερώτηση «σε ποια σημεία πιστεύετε ότι υστερούν τα τοπικά ΜΜΕ σε σχέση με τα Αθηναϊκά»το μεγαλύτερο ποσοστό 34,5% απάντησε στο περισσότερο εξειδικευμένο προσωπικό, ενώ το 12,3% πιστεύει ότι τα αθηναικά Μ.Μ.Ε υπερτερούν στην ποικιλία της θεματολογίας τους..
Πίνακας 19: Σημεία που υστερούν τα τοπικά ΜΜΕ σε σχέση με τα αθηναϊκά
Σημεία που υστερούν τα τοπικά ΜΜΕ Ποσοστό %
Δεν απαντώ 25,6%
Σε κανένα 4,3%
Περισσότερο ειδικευμένο προσωπικό 34,5%
Στην ποικιλία 12,3%
Στην ποιότητα 9,2%
Στην τεχνολογία 6,1%
Στα ρεπορτάζ 4,9%
Στην αντικειμενικότητα 3,1%
Τέλος στην ερώτηση «σε ποια σημεία πιστεύετε ότι τα τοπικά ΜΜΕ υπερέχουν από τα Αθηναϊκά» το μεγαλύτερο ποσοστό δεν απάντησε 38,7% ενώ ένα επίσης μεγάλο ποσοστό 33,1% απάντησε ότι δεν υπερέχουν σε τίποτα.
Πίνακας 20: Σημεία που υπερέχουν τα τοπικά ΜΜΕ σε σχέση με τα αθηναϊκά
Σημεία που υπερέχουν τα τοπικά ΜΜΕ Ποσοστό%
Δεν απαντώ 28,7%
Σε τίποτα 33,1%
Ασχολούνται με τα τοπικά ζητήματα 33,9%
Έχουν λιγότερες διαφημίσεις 4,3%
Περαιτέρω διερεύνηση των δεδομένων οδηγεί στα ακόλουθα συμπεράσματα
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1:Φύλο-Συχνότητα ανάγνωσης τοπικών εφημερίδων
Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανδρών 33,3 %διαβάζουν καθημερινά τοπικές εφημερίδες ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών διαβάζουν 1 φορά την εβδομάδα με ποσοστό 32,9%.Η διαφορά αυτή είναι στατιστικώς σημαντική.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2:Φύλο-Συχνότητα ανάγνωσης αθηναϊκών εφημερίδων
Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανδρών διαβάζει καθημερινά αθηναϊκές εφημερίδες με 24,1% ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών διαβάζει 1 φορά την εβδομάδα με ποσοστό 38,2%.Η διαφορά αυτή είναι στατιστικώς σημαντική.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3:Φύλο- Αριθμός εφημερίδων
Πίνακας 23: Φύλο- Αριθμός εφημερίδων
Φύλο
Αριθμός
εφημερίδων Άντρες Γυναίκες
0 24,1% 35,5%
1 43,7% 48,7%
2 16,1% 10,5%
3 11,5% 3,9%
4 2,3% 0%
5 2,3% 0%
6 0% 1,3%
Η ανάλυση των στατιστικών δεδομένων ανάμεσα στο φύλο και στον αριθμό των εφημερίδων που διαβάζουν καθημερινά έδειξε ότι:
Το μεγαλύτερο ποσοστό των αντρών και των γυναικών διαβάζουν 1 εφημερίδα την ημέρα .Η διαφορά στα δύο φύλα δεν είναι στατιστικώς σημαντική, ενώ ακριβώς το αντίθετο ισχύει για τη διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών, που δεν διαβάζουν καμμία εφημερίδα : Οι γυναίκες σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό 35,5% δεν διαβάζουν καμμία εφημερίδα , ενώ οι άνδρες σε ποσοστό 24,1%. Ο λόγος αυτής της διαφοράς είναι η αδυναμία των εφημερίδων να ασχοληθούν με θέματα, που άπτονται των γυναικείων ενδιαφερόντων.
Η διερεύνηση της επιμέρους θεματολογίας και του ενδιαφέροντος, που δείχνει κάθε φύλο γι αυτήν αναλύεται παρακάτω:
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4:Φύλο-Περιεχόμενο των σταθμών (αθλητικό)
Η στατιστική ανάλυση ανάμεσα στο φύλο και το περιεχόμενο των σταθμών που προτιμούν έδειξε ότι:
Το μεγαλύτερο ποσοστό εκείνων που προτιμούν τους σταθμούς με αθλητικό περιεχόμενο είναι άντρες με 20,7% ενώ γυναικών είναι μόλις ένα 5,3%.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5: Φύλο-Περιεχόμενο τοπικών εφημερίδων (Ενημέρωση)
Η στατιστική ανάλυση ανάμεσα στο φύλο το περιεχόμενο των εφημερίδων που προτιμούν έδειξε ότι:
Το μεγαλύτερο ποσοστό που προτιμούν τις τοπικές εφημερίδες για την ενημέρωση είναι γυναίκες με 60,5% ενώ το ποσοστό των ανδρών είναι 44,8%.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6: Φύλο-Περιεχόμενο τοπικών εφημερίδων (Ποικίλης κοινωνικής ύλης)
Η στατιστική ανάλυση ανάμεσα στο φύλο και το περιεχόμενο των σταθμών που προτιμούν έδειξε ότι:
Το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών που προτιμούν στις τοπικές εφημερίδες περιεχόμενο ποικίλης ύλης με 42,1% ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των άντρών είναι 27,6%.
Η στατιστική ανάλυση ανάμεσα στο μορφωτικό επίπεδο και το περιεχόμενο των σταθμών και των εφημερίδων έδειξε ότι δεν υπάρχει στατιστικώς σημαντική διαφορά ανάμεσα στις μεταβλητές. Επομένως, γίνεται φανερό ότι το μορφωτικό επίπεδο δεν επηρεάζει καθοριστικά την επιλογή του περιεχόμενου των σταθμών και των εφημερίδων. Η μόνη στατιστική σημαντικότητα που σημειώθηκε ήταν ανάμεσα στο μορφωτικό επίπεδο και το μουσικό περιεχόμενο των σταθμών (χ2 =14,972 με 3 βαθμούς ελευθερίας και ρ= 0,002<0,05).Παρατηρούμε ότι οι ομάδες που διαφέρουν είναι οι δευτεροβάθμια και η τριτοβάθμια σε σύγκριση με την πρωτοβάθμια και τα μεταπτυχιακά .Συγκεκριμένα παρατηρήθηκε ότι το ποσοστό εκείνων που είχαν πρωτοβάθμια εκπαίδευση και επέλεγαν σταθμό για το μουσικό περιεχόμενο είναι 55,6%, όσον αφορά στην δευτεροβάθμια και τη μουσική επιλογή το ποσοστό ήταν 88,1%, στην τριτοβάθμια 86,9%και μεταπτυχιακά 69,2%.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 7:Μορφωτικό επίπεδο- περιεχόμενο σταθμών (μουσικό)
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η έρευνα που πραγματοποιήσαμε και τα δεδομένα που συλλέξαμε μέσα από την στατιστική ανάλυση μας οδήγησε στα εξής συμπεράσματα:
1. Ο κόσμος, ειδικά στις αστικές περιοχές, αφιερώνει αρκετές ώρες στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και κυρίως στα τοπικά ΜΜΕ, κάτι που επαληθεύεται από τα ποσοστά αναγνωσιμότητας και ακροαματικότητας. Όμως, πρέπει να τονίσουμε ότι ο λόγος που επιλέγει τους ραδιοφωνικούς σταθμούς ή τις εφημερίδες διαφέρει .Μέσα από την ανάλυση των δεδομένων γίνεται φανερό ότι τα περισσότερα άτομα επιλέγουν τους τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς για το μουσικό τους περιεχόμενο με σκοπό την ψυχαγωγία, ενώ οι τοπικές εφημερίδες επιλέγονται, επειδή καλύπτουν κυρίως τα πολιτικά και ειδησιογραφικά ενδιαφέροντα των κατοίκων.
Τα ποσοστά ακρόασης ραδιοφωνικών σταθμών και ανάγνωσης εφημερίδων εμφανίζουν μια αξιοσημείωτη πόλωση στα άκρα της κατανομής, γεγονός που κάνει εμφανείς δύο διαφορετικές κουλτούρες του λεσβιακού λαού ( την αστική και την αγροτική) και την οξεία αντίθεση των χαρακτηριστικών τους. Δηλαδή, ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού συστηματικά δεν έρχεται σε επαφή με τα τοπικά Μ.Μ.Ε, ενώ ένα εξίσου σημαντικό μέρος διαβάζει τοπικές εφημερίδες καθημερινά και ακούει πολλές ώρες ραδιοφωνικούς σταθμούς. Ειδικά δε ο εκτός Μυτιλήνης αγροτικός πληθυσμός δεν ασχολείται με τα Μ.Μ.Ε παρά μόνον περιστασιακά ( αν βρεθεί κάποια παραπεταμένη εφημερίδα στο καφενείο του χωριού – εξαίρεση αποτελεί η εφημερίδα Νέο Εμπρός με μεγάλη δημοτικότητα στον ανδρικό αγροτικό πληθυσμό), ενώ αναφορικά με τις γυναίκες αγρότισσες τα στοιχεία είναι ακόμα πιο απογοητευτικά. Η κατάσταση αυτή φαίνεται να επιδεινώνεται από την επίδραση της αθηναϊκής τηλεόρασης, η οποία εισήλασε δραματικά στις ζωές των πολιτών, που έχουν αναγάγει σε κύριο μέλημά τους όχι την συμμετοχή στα κοινά και την ενημέρωση, αλλά τα ψυχαγωγικά προγράμματα χειρίστης ποιότητας. Το γεγονός αυτό εντείνει την παρατηρούμενη πολιτική παθητικότητα και την αδυναμία παραγωγής πολιτισμού, που κάποτε χαρακτήριζε τους κατοίκους της Λέσβου.
2. Παρατηρήθηκε ότι τα τοπικά ΜΜΕ ανταποκρίνονται μέτρια στις προσδοκίες των ακροατών και αναγνωστών. Επίσης έγινε σαφές ότι τα περισσότερα άτομα πιστεύουν πως μέσα από τους σταθμούς δεν τους δίνεται η δυνατότητα συμμετοχής στα κοινά και ότι οι εφημερίδες δεν δίνουν αρκετή σημασία στην ψυχαγωγία των αναγνωστών, εμπλουτίζοντας το περιεχόμενό τους με θέματα ποικίλης ύλης. Τα αρνητικότερα στοιχεία είναι τα άστοχα σχόλια των μη κατηρτισμένων δημοσιογράφων, η πολυλογία, και οι συχνές διαφημίσεις. Επιπλέον, τα στοιχεία στα οποία ο βαθμός ενόχλησης αυξάνεται, είναι η κακή ποιότητα σήματος, ο μιμητισμός μεγάλων αθηναϊκών εφημερίδων, η παραπληροφόρηση, έλλειψη επαφής με το κοινό και η έλλειψη καταρτισμένου προσωπικού.
3.Διαπιστώθηκε ότι τα θετικά στοιχεία, που αναδεικνύουν τους τοπικούς σταθμούς, είναι οι μουσικές επιλογές, η οικειότητα με τους συντελεστές και η επαφή με την τοπική κοινωνία. Αντίθετα, ενώ οι δημοσιογράφοι θεωρούν ότι η ποιότητα του σήματος ικανοποιεί απόλυτα τους ακροατές, η ανάλυση των δεδομένων έδειξε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων ικανοποιείται μέτρια και ότι πολλές φορές δεν έχει καν πρόσβαση στο πρόγραμμα των σταθμών.Αναφορικά με τις τοπικές εφημερίδες οι δημοσιογράφοι και οι αναγνώστες μοιράζονται τις ίδιες απόψεις για στοιχεία, όπως την έμφαση που πρέπει να δοθεί στην πολύπλευρη ενημέρωση, το φαύλο κύκλο των διαφημίσεων, την επιτακτική ανάγκη για εμπλουτισμό του υλικού, την κάλυψη περισσότερων ειδησιογραφικών θεμάτων με ρεπορτάζ και αναλύσεις, ενώ έχουν διαφορετική άποψη για την ανάδειξη προβληματισμού της τοπικής κοινωνίας: Οι δημοσιογράφοι υπερτονίζουν τη συμβολή των τοπικών Μ.Μ.Ε, ενώ οι αναγνώστες και οι ακροατές την υποτιμούν.
4. Η έρευνα μας έδειξε ότι οι αναγνώστες των εφημερίδων ενοχλούνται πάρα πολύ από τον κομματισμό. Από την άλλη πλευρά οι εκδότες εφημερίδων με μεγάλη αναγνωσιμότητα ισχυρίζονται ότι οι εφημερίδες τους δεν είναι κομματικοποιημένες. Μια από τις πιο έντονες διαφοροποιήσεις παρατηρήθηκε ανάμεσα στο φύλο και την κομματικοποίηση. Οι γυναίκες βρέθηκαν να ενοχλούνται πολύ περισσότερο από τους άντρες για τον κομματισμό των εφημερίδων.
5.Ένα άλλο εύρημα της παρούσας έρευνας είναι η παρατήρηση ότι οι άντρες διαβάζουν συχνότερα εφημερίδες, τόσο τοπικές όσο και αθηναϊκές, ενώ παράλληλα καμία γυναίκα δεν διαβάζει εφημερίδες με οικονομικό περιεχόμενο. Επίσης πολύ μεγάλο είναι και το ποσοστό των γυναικών, που δεν διαβάζουν εφημερίδες με αθλητικό περιεχόμενο. Αντίθετα, όσον αφορά τις εφημερίδες που το περιεχόμενο τους είναι ποικίλης κοινωνικής ύλης το μεγαλύτερο ποσοστό των αναγνωστών είναι γυναίκες.
6. Όσον αφορά τους σταθμούς παρατηρείται το εξής χαρακτηριστικό:τα ποσοστά των ατόμων που επιλέγουν το ραδιόφωνο για ενημέρωση είναι σχετικά μεγάλα , κάτι όμως που δεν δικαιολογεί τα χαμηλά ποσοστά των ενημερωτικών σταθμών όπως του Alpha και της ΕΡΑ.
7. Από την ανάλυση των συνεντεύξεων προκύπτουν τα ακόλουθα :
- Πηγές πληροφοριών για τα τοπικά μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι το αθηναϊκό πρακτορείο ειδήσεων, το Ίντερνετ, τα φαξ και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Σε πολύ μικρότερο βαθμό χρησιμοποιείται το ρεπορτάζ και η συνέντευξη γεγονός που επιτείνει την εξάρτηση από εξωγενή μέσα πληροφόρησης. Παρόλα αυτά ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην καταγραφή των τοπικών ειδήσεων, κάτι που ενισχύει τον τοπικό χαρακτήρα, αλλά αναγκάζει το αναγνωστικό κοινό να καταφεύγει σε αθηναϊκές εφημερίδες και σταθμούς για πιο εμπεριστατωμένη πληροφόρηση όσον αφορά εθνικά ή παγκόσμια γεγονότα..
- Οι πόροι των τοπικών ΜΜΕ είναι περιορισμένοι και δυσανάλογοι των υπηρεσιών που προσφέρουν. Αποτελούνται κατά κύριο λόγο από συνδρομές, πωλήσεις σε περίπτερα, υποχρεωτικές καταχωρίσεις βάσει νόμου και σε μικρότερο ποσοστό από αγγελίες και διαφημίσεις. Μεγάλο πρόβλημα αποτελεί το γεγονός ότι οι τοπικοί φορείς δεν τηρούν την υποχρέωσή τους να διαφημίζονται στα τοπικά ΜΜΕ και να δαπανούν ποσοστό 12% στα επαρχιακά μέσα.
- Αναφορικά με τις στάσεις σχετικά με το λειτούργημα της δημοσιογραφίας παρατηρούμε ότι οι απόψεις των δημοσιογράφων στην Λέσβο εμφατικά τονίζουν την αντικειμενικότητα στην ενημέρωση, την δεοντολογία, την αξιοπιστία, την αποφυγή αποπροσανατολισμού και παραπλάνησης της κοινής γνώμης και της απρόσκοπτης λειτουργίας της εφημερίδας ή του σταθμού.
- Όλοι οι δημοσιογράφοι εξορκίζουν «το δαίμονα της κομματικοποίησης», διότι αντιστρατεύεται την αλήθεια και την αντικειμενικότητα, αλλά αναγνωρίζουν ότι θα έλυνε πολλά οικονομικά τους προβλήματα η σύνδεση της εφημερίδας ή του σταθμού με τα συμφέροντα κάποιου πολιτικού χώρου. Ενίοτε η πολιτικοποίηση σε μερικά άρθρα ή εκπομπές οφείλεται στην προσωπικότητα του δημοσιογράφου και όχι στην πολιτική της εφημερίδας ή του σταθμού.
- Παράπονα φαίνεται να έχει η πλειοψηφία των δημοσιογράφων και εκδοτών από το αναγνωστικό κοινό της Λέσβου. Συγκεκριμένα διατείνονται ότι τα έντυπά τους απευθύνονται στον μέσο-ανώτερο μορφωτικά αναγνώστη, ενώ οι κατώτερες οικονομικές και μορφωτικές τάξεις εθελουσίως δεν έχουν πρόσβαση στο υλικό των εφημερίδων ή σταθμών. Τα προβλήματα που ανακύπτουν με τις σχέσεις αναγνωστικού κοινού και εφημερίδας ή σταθμού είναι επιφανειακά και πηγάζουν περισσότερο από τον ανταγωνισμό μεταξύ των δημοσιογράφων.
- Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στην επικοινωνία με τον αναγνώστη μέσω ανοιχτών γραμμών, ελεύθερης αρθρογραφίας, κριτικών αναλύσεων και καταγγελιών. Συνήθως όμως είναι οι πνευματικοί πολίτες, οι πολιτικοί και όσοι έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο εκείνοι που αξιοποιούν αυτή τη δυνατότητα, που τους παρέχουν τα τοπικά ΜΜΕ.
Συμπερασματικά προκύπτει ότι οι δημοσιογράφοι, οι παραγωγοί ραδιοφώνου, οι εκδότες έχουν την θέληση να βελτιώσουν ποιοτικά τις υπηρεσίες τους προς το Λεσβιακό κοινό, αλλά αυτό προϋποθέτει αύξηση των εσόδων τους, κρατική βοήθεια σε νομαρχιακό και δημοτικό επίπεδο με ταυτόχρονη αναβάθμιση του πνευματικού επιπέδου του κοινού. Μια λύση, σύμφωνα με την άποψη αρκετών δημοσιογράφων, θα ήταν η συνένωση πολλών επί μέρους εντύπων και σταθμών και η δημιουργία ενός ενιαίου επικοινωνιακού φορέα (δημοσιογραφική συνένωση επιμέρους εφημερίδων ή σταθμών) με αυξημένες δυνατότητες και οικονομική ευρωστία. Παρατηρούμε ότι υπάρχει η συνειδητοποίηση των αδυναμιών, αλλά και η υπόσχεση για ανανέωση και εμπλουτισμό του περιεχομένου.
Από συνεντεύξεις φοιτητών και κοινού προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα:
- Οι εφημερίδες και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί της Λέσβου οφείλουν να προσθέσουν στην ύλη τους επιστημονική, κοινωνική και ψυχαγωγική θεματολογία.
- Δεδομένου ότι τα ΜΜΕ διαμορφώνουν την κοινή γνώμη θα πρέπει οι παραγωγοί και οι δημοσιογράφοι να αναβαθμίσουν ποιοτικά και το μουσικό περιεχόμενο και την ποικιλία των άρθρων και των ρεπορτάζ.
- Μεγάλο πρόβλημα παρατηρείται με την λανθασμένη χρήση της γλώσσας από τα ΜΜΕ και την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού.
- Η κακή ποιότητα σήματος των ραδιοφωνικών σταθμών επηρεάζει την ακροαματικότητά τους σε περιοχές εκτός Μυτιλήνης, οι κάτοικοι των οποίων αισθάνονται απομονωμένοι και αποκομμένοι από τα δρώμενα.
- Το κοινό, αν και αναγνωρίζει την οικονομική αναγκαιότητα των διαφημίσεων, εντούτοις ενοχλείται με την κατανομή τους, την χείριστη ποιότητα και το αφελές περιεχόμενό και την αντιγραφή τους από αθηναϊκά έντυπα ή σταθμούς.
- Οι κάτοικοι της Λέσβου αναγνωρίζουν την τεράστια σημασία των τοπικών ΜΜΕ για την ανάπτυξη της Λέσβου και θα επιθυμούσαν η συμβολή τους να επεκταθεί και σε άλλους τομείς, όπως ο τουριστικός.
Σε μια εποχή που η ταυτότητα της Λέσβου κινδυνεύει να αλωθεί ολοκληρωτικά από τεχνητά και κίβδηλα κινήματα παγκοσμιοποίησης και να μεταλλαχθεί σε κακέκτυπο ξενόφερτων τάσεων και ιδεωδών, είναι απαραίτητο τα τοπικά Μ.Μ.Ε, απαλλαγμένα από τον ερασιτεχνισμό, να αποτελέσουν το παράθυρο και τους πρεσβευτές του νησιού μας προς τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά ταυτόχρονα να γίνουν οι θεματοφύλακες του πνεύματος και της παράδοσης, που επί αιώνες παρήγαγε πολιτισμό. Είναι πλέον ώριμες οι συνθήκες να αναβαθμιστεί ποιοτικά η λεσβιακή δημοσιογραφία, να γίνει προσβάσιμη σε όλο τον πληθυσμό και να καλύπτει ένα εύρος θεμάτων, τοπικών, εθνικών και διεθνών. Ό,τι μέχρι σήμερα βασίστηκε στο πάθος και στην ατομική συμβολή των δημοσιογράφων, πρέπει να εξελιχθεί σε οργανωμένη και συστηματική προσπάθεια, που θα γίνει ευκολότερη και αποτελεσματικότερη, αν στηριχτεί στην συνεργασία των επιμέρους φορέων και στη δημιουργία ενός μεγάλου δημοσιογραφικού σχήματος με εμβέλεια το Αιγαίο.
Σχόλια