Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για ΑμεΑ

Υπέυθυνοι Καθηγητές: Ευστράτιος Παπάνης
Κωνσταντίνα Σκαναβή


Εκπόνηση εργασίας: Βαρνάβα Στέφανη
Πολύζου Ευγενία


Μυτιλήνη, 2007

1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στα πλαίσια της θερινής πρακτικής άσκησης στον Ξενώνα, εφαρμόσαμε κάποιες απλές ασκήσεις με βάση την περιβαλλοντική εκπαίδευση. Στην πρώτη μας συνάντηση τους μιλήσαμε για τα χρώματα που υπάρχουν στο περιβάλλον. Ένα θέμα εύκολο και συνάμα εντυπωσιακό για να έρθουμε σε επαφή με τους ενοίκους και να καταλάβουμε το υπόβαθρό τους (γνωστικό και συναισθηματικό). Η δεύτερη άσκηση περιλάμβανε την προβολή μιας ταινίας με περιεχόμενο περιβαλλοντικό και ταυτόχρονα κοινωνικό. Η ταινία έθιξε θέματα όπως η διαφορετικότητα ανάμεσα στα μέλη μιας κοινωνίας, ο ρόλος και η αξία του κάθε μέλους και επίσης η καταστροφή του περιβάλλοντος εξαιτίας των ανθρώπων και η υπερεκμετάλλευση του για την ικανοποίηση των ανθρωπίνων αναγκών. Η τρίτη άσκηση είχε χειρονακτικό περιεχόμενο. Οι ένοικοι, με λίγη βοήθεια από εμάς, διακόσμησαν γλάστρες με το προσωπικό τους γούστο και στην συνέχεια φύτευσαν μέσα σε αυτές λουλούδια. Διαλέξαμε λουλούδια με έντονα χρώματα και συχνές ανθοφορίες κατά τη διάρκεια του έτους ώστε να ασχολούνται μαζί τους συχνά οι ένοικοι. Η τέταρτη άσκηση περιλάμβανε επίσης χειρονακτική δραστηριότητα. Οι ένοικοι με απλές οδηγίες, ποικίλα υλικά και απεριόριστη όρεξη, έκλεισαν τον βυθό σε μια γυάλα και διακόσμησαν τα δωμάτια τους. Στην τελευταία άσκηση δεν θέλαμε να κουράσουμε τους φίλους μας και έτσι την αφιερώσαμε στην προβολή μιας ακόμα ταινίας η οποία είχε ως θέμα της το περιβάλλον. Εκτός από τις σχέσεις των ζώων μεταξύ τους και με το περιβάλλον, έγινε αναφορά και στην επέμβαση του ανθρώπου σε αυτές τις σχέσεις μέσω του κυνηγιού και της αιχμαλωσίας.

Στο συμπέρασμα που καταλήξαμε έπειτα από την εφαρμογή αυτών των ασκήσεων, είναι ότι σαν άνθρωποι και αυτοί είχαν πολλά ενδιαφέροντα, ήταν πρόθυμοι να μάθουν και ακόμα πιο πολύ να συμμετέχουν σε οποιαδήποτε δραστηριότητα η οποία είχε ένα σκοπό. Μας εξέπληξε η ενεργός συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία ή υπερκινητικότητα και από την άλλη μεριά η αποχή και η απόσταση των ανθρώπων που είχαν απλά αποκλειστεί από την κοινωνία και το οικογενειακό τους περιβάλλον.

Στο γενικό συμπέρασμα που καταλήξαμε, είναι ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν σε διάφορες ψυχαγωγικές και μορφωτικές δραστηριότητες και όλοι εμείς που θεωρούμαστε «φυσιολογικοί» να κάνουμε τα πράγματα ευκολότερα για αυτούς που η φύση ήταν άδικη μαζί τους.













2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στα πλαίσια της θερινής πρακτικής άσκησης κληθήκαμε να φέρουμε εις πέρας μια αποστολή στον Ξενώνα με άτομα με αναπηρίες. Ο Ξενώνας αποτελεί παράρτημα του Ιδρύματος «Η ΘΕΟΜΗΤΩΡ» (Παπάνης et al, 2007).

Το Ίδρυμα «Η ΘΕΟΜΗΤΩΡ» με μια παράδοση 70 ετών στις κλειστού τύπου δομές επικεντρώνεται τα τελευταία χρόνια στις δράσεις ανοικτών δομών με το πρόγραμμα «ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΟΣ», το οποίο υλοποιείται με επιτυχία στον Ξενώνα στο κέντρο της πόλης της Μυτιλήνης. Ευελπιστεί μέσα στα επόμενα 2 χρόνια να αυξήσει τις δομές αποασυλοποιήσης από 2 σε 4 με ανάλογη αύξηση του αριθμού των φιλοξενούμενων. Οραματίζεται ακόμα την μετατροπή και εκσυγχρονισμό μιας από τις ήδη υπάρχουσες κτιριακές εγκαταστάσεις σε οικοτροφεία μακράς παραμονής ενηλίκων, καθώς και ημερήσιας φροντίδας (Παπάνης et al, 2007).

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η παροχή οργανωμένης κλειστής περίθαλψης σε ενήλικα άτομα 18 και άνω ετών και των δυο φύλων που πάσχουν από νοητική υστέρηση-κινητικές αναπηρίες και άτομα που αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες αυτοεξυπηρέτησης. Παρέχει δηλαδή στέγαση, σίτιση, ένδυση, ιατροφαρμακευτική παρακολούθηση, ψυχοκοινωνική στήριξη, εργασιοθεραπεία, με επιδίωξη την καλύτερη ποιότητα ζωής τους (Παπάνης et al, 2007).

Το Ίδρυμα Κοινωνικής Πρόνοιας Αγίασου-Λέσβου «Η ΘΕΟΜΗΤΩΡ» αποτελεί την υλική έκφραση της παραδοσιακής αντίληψης για την αντιμετώπιση των ατόμων με αναπηρίες και καρπός της λειτουργίας συστημάτων κοινωνικής προστασίας με αναπτυγμένα τα ιδρυματικά χαρακτηριστικά. Η ανυπαρξία δομών παροχής υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας στην ευρύτερη γεωγραφική περιφέρεια, οδήγησε στην συγκέντρωση μεγάλου πληθυσμού εξυπηρετούμενων με διαφοροποιημένες ανάγκες (Παπάνης et al, 2007).

Από της συστάσεως του έχει παρασχεθεί περίθαλψη σε 1312 άτομα. Σήμερα φιλοξενεί 77 άτομα ηλικίας 30-95 ετών. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σχετίζονται με κινητικές αναπηρίες, νοητική υστέρηση, σύνδρομο Down, εγκεφαλοπάθειες, ενώ απαντώνται μεμονωμένες ή σε συνδυασμό με άλλες παθήσεις και ψυχικές διαταραχές. Περιθάλπει, ακόμα, και αρκετά άτομα της τρίτης ηλικίας εγκαταλελειμμένα και χρήζοντα βοήθειας (Παπάνης et al, 2007).









3. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

3.1 Εισαγωγή

Σε αυτό το κομμάτι της εργασίας γίνεται παρουσίαση και ανάλυση της διδακτικής πορείας που ακολουθήσαμε. Λόγω του ότι η θερινή πρακτική μας άσκηση θα ολοκληρωνόταν σε ένα μήνα, θέσαμε σκόπιμο να επισκεπτόμαστε τον Ξενώνα δυο φορές την εβδομάδα. Έτσι ολοκληρώσαμε 5 θεματικές ασκήσεις σε 10 συναντήσεις. Θέλαμε να παρουσιάσουμε σχετικά μικρές ασκήσεις που να τους κέντριζαν το ενδιαφέρον, χωρίς να ήταν κουραστικό και χωρίς να το θεωρούσαν υποχρεωτικό. Προσπαθήσαμε οι ασκήσεις να ήταν απλές, περιεκτικές και εύκολες στην κατανόηση ώστε να συμμετέχουν όλοι οι ένοικοι. Η όλη προσπάθεια δεν ήταν κάτι που τους επιβάρυνε το πρόγραμμα τους, ήταν απλά διασκέδαση και μάθηση ταυτόχρονα.

3.2 Θεματική Άσκηση 1η: «Χρώματα και Περιβάλλον»

Θέμα της 1ης θεματικής άσκησης ήταν τα Χρώματα και η σύνδεση τους με το
Περιβάλλον. Η διάρκεια της ήταν μια συνάντηση με τους ένοικους του Ξενώνα στις 03 Αυγούστου 2007. Για την προετοιμασία της αγοράσαμε χαρτόνια, κόλλες γλασέ σε διάφορους χρωματισμούς και λουλούδια. Με αυτά τα υλικά φτιάξαμε κολλάζ, ένα για κάθε χρώμα Κάθε κολλάζ δημιουργήθηκε από ένα χαρτόνι λευκό πάνω στο οποίο κολλήσαμε φωτογραφίες, λουλούδια, φυτά σχετικά με το κάθε ένα χρώμα..

Καθώς ήταν η πρώτη μας γνωριμία με τους ένοικους του Ξενώνα, θέλαμε να ξεκινήσουμε με κάτι βασικό και εύκολο. Λόγω του ότι δεν γνωρίζαμε το γνωστικό τους υπόβαθρο, υποθέσαμε πως δεν είχαν καθόλου γνώσεις για τα χρώματα. Γι’ αυτό το λόγο αναλύσαμε και παρουσιάσαμε τα βασικά χρώματα του περιβάλλοντος. Παρουσιάσαμε τα χρώματα που μπορούσαν εύκολα να αναγνωρίσουν στο περιβάλλον όπως το άσπρο των σύννεφων, το μπλε του ουρανού και της θάλασσας,, το κίτρινο του ήλιου, το καφέ του δάσους και των ξύλων, το πράσινο του δάσους και των φύλλων και το κόκκινο των λουλουδιών.

Στόχος της άσκησης ήταν να αναγνωρίσουν τα χρώματα στο περιβάλλον στο οποίον ζουν αλλά και στο ευρύτερο περιβάλλον και να εκφράσουνε την αρέσκεια τους με βάση τις προσωπικές τους εμπειρίες.

Έτσι λοιπόν σε αυτή τη πρώτη μας συνάντηση γνωριστήκαμε με κάποιους από τους ένοικους διότι οι μισοί είχαν ήδη αποχωρήσει για την «Ηλιαχτίδα». Μας υποδέχτηκε η Ελένη, ο Τάκης, η Χρυσούλα, η Τασούλα και ο Στρατής.

Ξεκινώντας την εφαρμογή της άσκησης μας, δώσαμε έναν ορισμό για το περιβάλλον. Όλοι συμφώνησαν ότι είναι ο χώρος μέσα στον οποίο ζούμε, ο οποίος περιλαμβάνει ανθρώπους και φύση (δέντρα, ποτάμια, θάλασσα, ουρανό κτλ). Αναφερθήκαμε στο σεβασμό που θα πρέπει να δείχνουμε στο περιβάλλον ώστε να είναι καθαρό και προστατευμένο ώστε να μπορούμε να ζούμε ευχάριστα μέσα σε αυτό χωρίς σκουπίδια και άσχημες μυρωδιές. Όλοι έδειξαν ενθουσιασμό για το καθαρό περιβάλλον γιατί όλοι είχαν ζήσει σε χωριά, όπου έκαναν βόλτες μέσα στη φύση και καταλάβαιναν την αξία της προστασίας και της φροντίδας του περιβάλλοντος. Ακολούθησε η ανάλυση και περιγραφή του κάθε χρώματος. Κάθε ένα άτομο που φιλοξενείται στον Ξενώνα αντέδρασε διαφορετικά, ανάλογα με τις γνώσεις του και τον βαθμό της αναπηρίας του. Αναλυτικότερα:

 Ελένη: η Ελένη έδειξε τεράστιο ενδιαφέρον για τα χρώματα και τα κολλάζ. Ήξερε τα χρώματα (πλέκει στον ελεύθερο της χρόνο, χρησιμοποιεί τα χρώματα στην καθημερινότητα της) και ενθουσιάστηκε με το κόκκινο. Το γεγονός ότι τα ήξερε την έκανε να βαρεθεί γρήγορα και δεν μας έδινε ιδιαίτερη σημασία στη συνέχεια. Εκτός από το κόκκινο της έκανε εντύπωση και το μπλε της θάλασσας, γιατί κολυμπάει τώρα που είναι καλοκαίρι και θέλει τις θάλασσες καθαρές. Απαίτησε το κόκκινο κολλάζ να κρεμαστεί στον τοίχο του δωματίου της. Φεύγοντας μας έκανε δώρο κι από ένα πλεκτό που είχε φτιάξει η ίδια.

 Τάκης: ο Τάκης έδειξε αρκετό ενδιαφέρον για όλα τα χρώματα. Κατάγεται από ένα χωριό των Γρεβενών. Εκεί στο χωριό του είχε χωράφια και ανέφερε πως υπήρχε και ένα ποτάμι όπου πήγαινε βόλτες με τις αδερφές του. Επίσης μας είπε πως το χειμώνα χιόνιζε και του άρεσε να κάνει βόλτες μέσα στα χιόνια και να φτιάχνει χιονάνθρωπους. Ήταν θετικός στα ερεθίσματα που του παρείχαμε και ανέφερε και ένα χρώμα (το πορτοκαλί) το οποίο δεν το είχαμε στη λίστα μας.

 Χρυσούλα: η Χρυσούλα είναι αδερφή του Τάκη. Είχε τις ίδιες εμπειρίες με αυτόν στο χωριό και έδειξε το ίδιο σχεδόν ενδιαφέρον με τον αδερφό της. Ανέφερε κι αυτή ένα χρώμα (το ροζ) το οποίο δεν είχαμε στη λίστα μας αλλά ήταν λιγότερο ομιλητική από τον Τάκη.

 Τασούλα: η Τασούλα φάνηκε να ενθουσιάστηκε με την παρουσία μας εκεί αλλά δεν συμμετείχε ενεργά. Μάλλον ζήλεψε από την Ελένη που διάλεξε ένα κολλάζ για το δωμάτιο της και ζήτησε κι αυτή το πράσινο.

 Στρατής: ο Στρατής ήταν απόμακρος από την αρχή. Λόγω κώφωσης δεν έδειξε καθόλου ενδιαφέρον και δεν αποκρινόταν αν δεν του έδινες εσύ τον λόγο ευθέως. Φάνηκε να μην ξέρει τα χρώματα και ήταν ιδιαίτερα εσωστρεφής.


Δεν μπορούμε να εκφράσουμε μια τεκμηριωμένη άποψη για το αν επιτεύχθηκε ο στόχος που θέσαμε, γιατί, οι περισσότεροι ένοικοι του Ξενώνα είχαν επισκεφθεί την ‘Ηλιαχτίδα’. Έτσι από το δείγμα των ανθρώπων που είχαμε παρατηρήσαμε ότι η παρουσίαση των κολλάζ τους ενθουσίασε και τους κίνησε το ενδιαφέρον, ίσως επειδή δεν είχαν δει κάτι παρόμοιο.

Βασικό στοιχείο είναι ότι ήξεραν τα χρώματα και τα είχαν συνδυάσει με προσωπικές τους εμπειρίες. Αναπτύσσοντας δραστηριότητες στο περιβάλλον στο οποίο ζούσαν, συνέδεσαν τα χρώματα με ευχάριστες αναμνήσεις και ως αποτέλεσμα μια θετική στάση προς το περιβάλλον. Μπορούμε να πούμε ότι ο σκοπός αυτής της άσκησης επετεύχθει λόγω των θετικών αντιδράσεων που παρατηρήσαμε.

3.3 Θεματική Άσκηση 2η: «Προβολή Ταινίας»

Θέμα της 2ης θεματικής άσκησης ήταν η προβολή ταινίας με τίτλο ‘Happy Feet’, όπου παρουσιάζεται η διαφορετικότητα αλλά και η σχέση ανθρώπου και περιβάλλοντος. Με αυτή την ταινία θέλαμε να δείξουμε στους ένοικους ότι η διαφορετικότητα μπορεί να μην συμβαδίζει με το σύνολο, αλλά ο κάθε ένας από εμάς είναι ξεχωριστός, με τα δικά του ταλέντα και χαρίσματα. Επίσης, θίξαμε την καταστροφή του περιβάλλοντος από τον άνθρωπο.

Στην ταινία γίνεται αναφορά στους πιγκουΐνους όπου για να βρουν ταίρι τραγουδούν. Όμως σε αυτή τη κλειστή κοινωνία γεννήθηκε ένας πιγκουΐνος που δεν ήξερε να τραγουδά, αλλά ήξερε να χορεύει. Λόγω της διαφορετικότητας του όμως, τον διώξανε από την ομάδα αφού συνδέσανε αυτή τη διαφορά με το γεγονός ότι μειώνονται τα αποθέματα ψαριών στις θάλασσες όπου ψαρεύουνε. Στην εξορία λοιπόν ο μικρός πιγκουΐνος ανακαλύπτει ότι τα ψάρια τελειώνουν λόγο του αλόγιστου ψαρέματος, σε εκείνες τις θάλασσες, από τους ανθρώπους. Για να αποδείξει στην οικογένεια του ότι δεν είναι αυτός που ευθύνεται για την μείωση των ψαριών βρίσκει τους ανθρώπους για να τους εξηγήσει το τι συμβαίνει. Πιάνεται λοιπόν αιχμάλωτος, τοποθετείται σε ένα ενυδρείο και εκεί γίνεται θέαμα στους ανθρώπους. Στην αρχή προσπαθεί να εξηγήσει ότι πεθαίνει η οικογένεια του λόγο του ψαρέματος, όμως περνάει ο καιρός και κανείς δεν ενδιαφέρεται. Κάποια στιγμή από ένα ερέθισμα που του δίνεται ξεκινάει να χορεύει και οι άνθρωποι αρχίζουν να ενδιαφέρονται για τον πιγκουΐνο. Μέσο των ΜΜΕ γίνεται γνωστό σε όλο τον κόσμο ότι αυτός ο πιγκουΐνος χορεύει, τον αφήνουν ελεύθερο ενώ τον παρακολουθούν, να γυρίσει στην οικογένεια του. Όταν πηγαίνει στην κοινωνία των πιγκουΐνων τους εξηγεί τι έγινε, τους λέει ότι οι άνθρωποι έρχονται να τους βοηθήσουν απλά πρέπει να χορέψουν όλοι. Οι άνθρωποι φτάνουν για να αποθανατίσουν αυτό το περίεργο είδος πιγκουΐνων, έτσι πείθονται ότι τους έλεγε αλήθεια και ξεκινούν το χορό. Οι άνθρωποι ενθουσιάζονται και καταλαβαίνουν ότι φταίνε για την καταστροφή που συμβαίνει σε αυτή τη κοινωνία και προσπαθούν να βρουν λύσεις.

Διαλέξαμε αυτήν τη ταινία, λόγω των προβλημάτων που θίγει και λόγω του ότι είναι κατανοητή και στις πιο νεαρές ηλικίες. Συνδυάζει με ευχάριστο τρόπο τη διαφορετικότητα αλλά και την καταστροφή του περιβάλλοντος από την ανθρώπινη παρέμβαση. Αναφέρει την οικολογική καταστροφή των θαλασσών, την ρύπανση τους από σκουπίδια αλλά και την μείωση των αλιευμάτων από αλόγιστο ψάρεμα.

Έτσι, βασικός στόχος αυτής της άσκησης είναι να μπορέσουν οι ένοικοι να κατανοήσουν τη διαφορετικότητα τους, να αντιληφθούν ότι είναι ξεχωριστοί, ότι ο κάθε ένας έχει ένα μοναδικό χάρισμα. Επίσης να συνδυάσουν την καταστροφή των ωκεανών από τους ανθρώπους και μέσα από δικά τους βιώματα να μας αναφέρουν διάφορα παραδείγματα ρύπανσης των θαλασσών.

Λόγω της έκτασης της ταινίας δεν θέλαμε να κουράσουμε τους ένοικους και γι’ αυτό χωρίσαμε την ταινία σε τρεις συναντήσεις. Έτσι η ταινία ολοκληρώθηκε σε 3 μέρη στις 06, 07 και στις 09 Αυγούστου. Επειδή σε κάθε συνάντηση παρατηρούσαμε διαφορετικές συμπεριφορές σε κάποια πρόσωπα καταγράψαμε την κάθε συνάντηση ξεχωριστά.

3.3.1. 1ο Μέρος ταινίας (06/08/07)

Καταρχήν είχαμε υποσχεθεί από την προηγούμενη μας συνάντηση πως θα φέρναμε σπάγκο για να κρεμάσουν τα κολλάζ της 1ης άσκησης. Ήταν όλοι πολύ ανυπόμονοι και τα κρέμασαν αμέσως στα δωμάτια τους. Αυτήν την φορά στον Ξενώνα ήταν και οι 11 ένοικοι, ο Κοινωνικός Λειτουργός και μια Νοσηλεύτρια.

Στην αρχή τους μιλήσαμε για την περίληψη της ταινίας. Μερικοί δεν ήξεραν τι είναι πιγκουΐνοι ούτε είχαν δει ποτέ. Κάποιοι έδειξαν αρκετό ενδιαφέρον και κάποιοι καθόλου. Αναλυτικότερα:

 Τασούλα: την είχαμε γνωρίσει την προηγούμενη φορά. Κατά την διάρκεια της προβολής καθόταν μακριά από την τηλεόραση, κοιτούσε αλλά δεν συμμετείχε καθόλου.

 Βικτώρια: την είχαμε γνωρίσει την προηγούμενη φορά καθώς φεύγαμε. Δεν συμμετείχε καθόλου και κάποιες φορές ούτε που παρακολουθούσε την οθόνη της τηλεόρασης.

 Αριστείδης: δεν συμμετείχε ούτε αυτός. Έβλεπε την ταινία αλλά ήταν λίγο «χαμένος».

 Στρατής: καθόταν απέναντι από την τηλεόραση αλλά δεν συμμετείχε. (Είχαμε πρόβλημα με τον ήχο, κι εξαιτίας της κώφωσης ίσως ήταν δύσκολο για αυτόν).

 Λάκης: μας υποδέχθηκε με ενθουσιασμό. Μας περίμενε. Του άρεσε πολύ η ταινία και συμμετείχε ενεργά στην συζήτηση που είχαμε κατά τη διάρκεια της ταινίας. Μας καληνύχτησε με θέρμη και μας περιμένει για την επόμενη συνάντηση.

 Ελένη: είχε το νου της στο κρέμασμα του κολάζ. Όταν βάλαμε την ταινία, καθόταν ακριβώς δίπλα από την τηλεόραση και έπλεκε. Ο κοινωνικός λειτουργός της ζήτησε να σταματήσει και να κάτσει σε θέση που να μπορεί να βλέπει. Συμμορφώθηκε. Στην ταινία είχαμε βάλει υπότιτλους, εξαιτίας ενός προβλήματος στον ήχο, και σε κάποια φάση ‘πιάσαμε’ την Ελένη να διαβάζει. Μας έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση. Λίγο πριν το τέλος του Α’ μέρους βαρέθηκε και σηκώθηκε από την καρέκλα της. Έκατσε πάλι γιατί της το ζήτησε ο κοινωνικός λειτουργός.

 Σάββας: ενθουσιασμένος με την ταινία και την παρουσία μας εκεί. Ήξερε τους πιγκουΐνους από το σχολείο (μάθημα Φυσικής Ιστορίας). Συμμετείχε ενεργά. Έκανε ερωτήσεις και καταλάβαινε τα πάντα. Μας κάλεσε να μείνουμε για φαγητό. Αρκετά χαρούμενος.

 Κώστας: ήταν λίγο ‘χαμένος’ αλλά ταυτόχρονα και ενθουσιασμένος. Δεν ήξερε τι ήταν οι πιγκουΐνοι και έκανε συνέχεια ερωτήσεις για τη ζωή τους και το Νότιο Πόλο.

 Τάκης: μας ήξερε από την προηγούμενη φορά. Ενθουσιάστηκε με την ταινία και γελούσε συνέχεια. Συμμετείχε στη συζήτηση.

 Χρυσούλα: δεν συμμετείχε καθόλου.

 Παναγιώτα: δεν συμμετείχε ούτε και αυτή.

3.3.2. 2ο Μέρος Ταινίας (07/08/07)

Όπως και την προηγούμενη φορά, υπήρχε πρόβλημα στον ήχο. Έτσι και οι ένοικοι έβλεπαν μόνο εικόνα. Απογοητευτήκαμε με την όλη κατάσταση γιατί δεν υπήρχε ιδιαίτερη συμμετοχή και η διάθεση άλλαξε γρηγορότερα από την προηγούμενη φορά.

 Τασούλα: αυτή τη φορά κάθισε πιο κοντά στην οθόνη της τηλεόρασης όμως δεν παρατηρήσαμε καμία αντίδραση κατά τη διάρκεια της προβολής.

 Βικτώρια: παρακολουθούσε την ταινία αλλά δεν αντέδρασε καθόλου και δεν έδειξε κανένα ενδιαφέρον. Ίσως δεν την ενδιέφερε καθόλου το θέμα.

 Αριστείδης: ο κύριος Αριστείδης τα καταλάβαινε όλα. Την απολάμβανε την ταινία και γελούσε με την καρδιά του στις αστείες σκηνές. Καμία σχέση με το α’ μέρος της ταινίας. Μετά από κάποια ώρα όμως μάλλον κουράστηκε και έφυγε για κάποια λεπτά. Ύστερα γύρισε και συνέχισε να βλέπει.

 Στρατής: όπως και στο α’ μέρος, δεν συμμετείχε. Εξαιτίας της κώφωσης και του προβλήματος του ήχου δεν θα κατάλαβε και πολλά πράγματα.

 Λάκης: συμμετείχε ενεργά. Ρωτούσε και απαντούσε στις δικές μας ερωτήσεις. Του άρεσε πολύ και το β’ μέρος.

 Ελένη: μόλις ξεκίνησε η προβολή, έβγαλε να πλέξει. Της κάναμε παρατήρηση και τα άφησε. Βαρέθηκε πάρα πολύ γρήγορα και σηκωνότανε από τη θέση της. Έκανε κάποιες ερωτήσεις κατά τη διάρκεια αλλά ήταν φανερά ‘πεσμένη’ από την προηγούμενη φορά.

 Σάββας: δεν είχε το ενδιαφέρον της πρώτης φοράς. Βαρέθηκε γρήγορα και έφυγε. Βγήκε στο μπαλκόνι και άνοιξε το ράδιο

 Κώστας: ο κύριος Κώστας συμμετείχε. Επειδή δεν ήξερε πριν για τους πιγκουΐνους, συνέχισε να κάνει ερωτήσεις όπως και την προηγούμενη φορά.

 Τάκης: συμμετείχε λίγο. Πριν το τέλος του β’ μέρους σηκώθηκε και βγήκε στο μπαλκόνι να καπνίσει.

 Χρυσούλα: σε αυτή τη συνάντηση έκανε την έκπληξη. Κάναμε ερωτήσεις σχετικά με το α’ μέρος της ταινίας και τα θυμόταν και έδινε και απαντήσεις. Ενεργός συμμετοχή.

 Παναγιώτα: έδειξε ενδιαφέρον. Πιο βελτιωμένη από την προηγούμενη φορά.

Γενικά, η σημερινή εμπειρία ήταν μη αναμενομένη. Δεν υπήρχε το ενδιαφέρον που περιμέναμε. Άτομα που περιμέναμε πολλά από αυτά όπως η Ελένη και ο Σάββας μας απογοήτευσαν. Αντίθετα έδειξαν ενδιαφέρον άτομα που δεν το περιμέναμε.

Ήταν εκεί και η μαγείρισσα του ξενώνα και μάθαμε πως η Ελένη μιλούσε συνέχεια για τους πιγκουΐνους. Της έκανε εντύπωση που ήταν πάρα πολλοί. Αγαπάει τα ζώα. Εκεί στον ξενώνα ταΐζει κάποια γατάκια της γειτονιάς.

3.3.3. 3ο Μέρος Ταινίας (09/08/07)

Αυτή τη φορά πήγαμε οργανωμένες. Είχαμε μαζί μας το x-box για να δούμε εκεί το dvd ώστε να μην έχουμε πρόβλημα με τον ήχο. Τα πράγματα ήταν σαφώς καλύτερα από κάθε άλλη φορά. Κάναμε ερωτήσεις για τα δυο προηγούμενα επεισόδια και είδαμε ανταπόκριση.

 Τασούλα: η κατάσταση της είναι σταθερή. Παρακολουθεί την ταινία αλλά δεν συμμετέχει καθόλου.

 Βικτώρια: ακόμα δεν έχουμε καταλάβει γιατί η Βικτώρια δεν συμμετέχει. Ενώ καταλαβαίνει, δεν δείχνει κανένα ενδιαφέρον.

 Αριστείδης: έδειξε ενδιαφέρον. Ήξερε κάποια πράγματα για τους πιγκουΐνους και γελούσε στις αστείες σκηνές. Καταλάβαινε πιο πολλά από τους υπόλοιπους.

 Στρατής: καμιά διαφορά από τις προηγούμενες φορές. Μάλλον δεν καταλαβαίνει λόγω κώφωσης.

 Λάκης: συμμετείχε ενεργά, παρακολουθούσε και απαντούσε στις ερωτήσεις μας.

 Ελένη: καθόταν στην καλύτερη θέση για παρακολούθηση ταινίας. Θυμόταν όλα όσα είχαμε δει στα προηγούμενα επεισόδια. Κουράστηκε λίγο πριν το τέλος της ταινίας και σηκώθηκε από την καρέκλα της.
 Σάββας: στην αρχή συμμετείχε. Ύστερα από κάποια ώρα έλεγε ‘μυστικά’ με τον Τάκη. Τελικά σηκώθηκε κι έφυγε χωρίς να ξέρουμε που πήγαινε. Δεν τον ξαναείδαμε σε εκείνη την συνάντηση.

 Κώστας: ήταν γενικά εντυπωσιασμένος από όλη την ταινία. Συνέχεια ρωτούσε και ήθελε να μάθει περισσότερα. Έφυγε για κάποια λεπτά αλλά γύρισε σύντομα.

 Τάκης: είχε πολλές γνώσεις. Ήξερε τους ελέφαντες και τις φάλαινες. Έδειξε ενδιαφέρον και γελούσε σε πολλές σκηνές της ταινίας. Κάποιες στιγμές ψιθύριζε με το Σάββα (κάθονταν δίπλα-δίπλα).

 Χρυσούλα: συμμετείχε, όπως άλλωστε και την προηγούμενη φορά. ήταν φανερό πως της άρεσε αρκετά η ταινία.

 Παναγιώτα: η έκπληξη αυτής της μέρας προήλθε από την Παναγιώτα. Ενδιαφερόταν να μάθει πληροφορίες για την ταινία και γελούσε. Μόλις σηκώθηκε η Ελένη από την θέση της, πήγε και κάθισε η Παναγιώτα για να βλέπει καλύτερα. Ο ενθουσιασμός της ήταν εμφανής.

Σήμερα μας έδωσαν μια ακόμα καλύτερη εντύπωση. Μας ρώτησαν πότε θα ξαναδούμε ταινία και πότε θα γίνει αυτό.

Γενικά, και στα τρία μέρη της ταινίας δεν μπορούμε να πούμε ότι μείναμε ευχαριστημένοι από τη συμμετοχή των ενοίκων. Από τις διάφορες συζητήσεις που είχαμε λίγα άτομα καταλάβαιναν τη ροή της ταινίας και τα μηνύματα που θέλαμε να περάσουμε. Εν μέρει, ο στόχος που θέσαμε για αυτή τη θεματική άσκηση δεν επετεύχθει. Κανένας από τους ενοίκους δεν κατάλαβε ότι η διαφορετικότητα που συζητήσαμε, απευθυνόταν σε αυτούς. Από τι φάνηκε δεν έχουν φτάσει σε επίπεδο αφαιρετικής σκέψης, δηλαδή να μπορούν να συνδυάσουν διάφορα δεδομένα και να βγάζουν δικά τους συμπεράσματα. Όμως κατανόησαν την οικολογική καταστροφή των θαλασσών. Μας έδωσαν και οι ίδιοι διάφορα παραδείγματα, όπως όταν η θάλασσα είναι γεμάτη με σκουπίδια δεν τους αρέσει να πηγαίνουν για κολύμπι ή οι άσχημες μυρωδιές τους ενοχλούν όταν πηγαίνουν για βόλτα στην παραλία.

3.4 Θεματική Άσκηση 3η: «Επαφή με τα Λουλούδια»

Η άσκηση αυτή χωρίζεται σε δυο μέρη, στις 14 Αυγούστου και στις 17, δηλαδή την 5η και 6η μας συνάντηση. Στο πρώτο μέρος αφήσαμε τα άτομα του Ξενώνα να διακοσμήσουν μόνοι τους τις γλάστρες τους ώστε στο Β’ μέρος της άσκησης να μεταφυτέψουν εκεί τα λουλούδια τους.

Προσπαθήσαμε να συνδυάσουμε σε αυτήν την άσκηση τη χειροτεχνία δηλαδή τη διακόσμηση των γλαστρών αλλά και το ενδιαφέρον που αποκτά ένα άτομο όταν έχει κάτι δικό του να φροντίσει και να νοιαστεί. Θέλαμε να κάνουμε τους ένοικους πραγματικά να νοιαστούν για αυτά τα φυτά, να αποκτήσουν κάτι δικό τους και να έχουν τις δικές τους ευθύνες. Με το στολισμό της γλάστρας θέλαμε να πετύχουμε την ευχαρίστηση που νοιώθει ένα άτομο όταν ολοκληρώσει μια χειροτεχνία. Ενώ, με την μεταφύτευση, να νοιώσουν ότι το φυτό που φύτευαν χρειάζεται την βοήθεια τους για να μεγαλώσει και έτσι χρειάζεται λίγη φροντίδα.

Μπορούμε να πούμε γενικά ότι σκοπός αυτής της άσκησης, με τη χειροτεχνία και την μεταφύτευση, ήταν η τόνωση της αυτοπεποίθησης αυτών των ατόμων, αλλά και η δημιουργία κάποιου ενδιαφέροντος στη φροντίδα των φυτών που να μην μειωθεί με το πέρασμα του χρόνου.

3.4.1. Α’ Μέρος «Διακόσμηση Γλάστρων»

Υλικά που χρειαστήκαμε:
5 άσπρες γλάστρες και πιατάκια
Πολύχρωμες κορδέλες
Κόλλα για να στηριχθούν οι κορδέλες
5 ανεμόμυλους
12 πεταλουδίτσες με στήριγμα
Χρυσόσκονη (σε μωβ χρώμα)
2 πινέλα

Τα μέλη του Ξενώνα χωρίστηκαν σε ομάδες ώστε το ένα να βοηθάει το άλλο για την καλύτερη φροντίδα των λουλουδιών. Τα ζευγάρια είναι τα παρακάτω:
Ελένη – Τασούλα
Κώστας – Τάκης
Αριστείδης – Σάββας
Λάκης – Στρατής
Παναγιώτα – Χρυσούλα – Βικτώρια
(χωρίστηκαν με βάση το πώς κοιμούνται και με ποιόν μοιράζονται το δωμάτιο τους)

 Ελένη – Τασούλα: τα έκανε όλα η Ελένη. Διάλεξε τις κορδέλες και τις πεταλούδες και τις έπλεξε. Η Τασούλα απλά κάθισε ενθουσιασμένη. Η Ελένη βιαζόταν κάπως. Έκανε πολλές ερωτήσεις πριν αρχίσουμε. Μετά το πέρας της άσκησης πήρε τις κορδέλες και τις έκανε βραχιόλι.

 Κώστας – Τάκης: ο Τάκης είχε έναν πόνο στη μέση του και δεν μπορούσε να σηκωθεί. Έτσι καθόταν συνέχεια στην καρέκλα του. Ήταν όμως φανερά χαρούμενος. Ο κύριος Κώστας διάλεξε τις κορδέλες και τις πεταλούδες και στόλισε την γλάστρα. Ήταν πολύ ενθουσιασμένος και ενδιαφερόταν για τον στολισμό της γλάστρας.

 Αριστείδης – Σάββας: τους παρομοιάζω με δυο φίλους στο σχολείο. Πήραν όλα τα υλικά που χρειάζονταν, τα έβαλαν κάτω και άρχισαν. «Πώς να το κάνουμε;», «Έτσι ή έτσι;», «Εγώ λέω έτσι…» κτλ. Το ευχαριστήθηκαν πάρα πολύ.

 Λάκης – Στρατής: ο Στρατής καθόταν κοντά στο τραπέζι και απλά διάλεξε την πεταλούδα του. Ο Λάκης με λίγη βοήθεια έπλεξε τις κορδέλες. Ύστερα έβαψε την γλάστρα με χρυσόσκονη.

 Παναγιώτα – Βικτώρια – Χρυσούλα: η Χρυσούλα όταν φτάσαμε στο Ξενώνα κοιμόταν στο κρεβάτι της. Μόλις άκουσε φασαρία ήθελε να έρθει για να συμμετέχει και αυτή. Δεν έκανε πολλά πράγματα αλλά ήταν χαρούμενη. Η Παναγιώτα με την Βικτώρια διάλεξαν κορδέλες και τις έπλεξαν.

Στο τέλος όλες οι γλάστρες είχαν κορδέλες, πεταλούδες, ανεμόμυλους και χρυσόσκονη. Τις βγάλαμε στο μπαλκόνι για να στεγνώσουν. Ο Αριστείδης με το Σάββα είπαν πως ήθελαν να την πάρουν στο δωμάτιο τους. Κάποια από τα μέλη του Ξενώνα πήγαιναν τα πρωινά στην ‘Ηλιαχτίδα’ οπότε είχαν μια επαφή με χειροτεχνίες.
Θα λέγαμε πως αυτή η άσκηση τους έκανε πολύ χαρούμενους και περιμένουν πως και πώς να τους πάμε και τα λουλούδια για τη μεταφύτευση.

3.4.2. Β’ Μέρος «Μεταφύτευση Λουλουδιών»

Αφού διαλέξαμε τι είδους λουλούδια θα φυτέψουμε (καλαγχόη) τα αγοράσαμε, αγοράσαμε και χώμα και πήγαμε στον Ξενώνα.

Υλικά:
5 λουλούδια καλαγχόη (σε κίτρινο, κόκκινο, ροζ και μωβ χρώμα)
Χώμα σε σακούλα (για την μεταφύτευση)

Η ατμόσφαιρα στον Ξενώνα ήταν κάπως ‘ηλεκτρισμένη’. Είχε προηγηθεί ένα περιστατικό με τη Χρυσούλα και τη μπουγάδα. Δεν μάθαμε κάτι παραπάνω και δεν θέλαμε να γίνουμε αδιάκριτες. Φωνάξαμε τους ένοικους στην κουζίνα, ο καθένας με το ζευγάρι του και αγκαλιά τη γλάστρα του.

 Ελένη – Τασούλα: αρχίσαμε με μια ενημέρωση σχετικά με τα λουλούδια αλλά η Ελένη άρχισε να μιλάει στην Τασούλα για κάτι άσχετο. Τους έκανε παρατήρηση η κυρία Ράνια και ησύχασε. Η Τασούλα καθ’ όλη τη διάρκεια της εργασίας καθόταν σε μια καρέκλα μακριά. Η Ελένη συμμετείχε. Έβαλε χώμα στη γλάστρα της, μεταφύτευσε το λουλούδι που διάλεξε για την ομάδα της και στο τέλος το πότισε.

 Κώστας – Τάκης: ο Τάκης από την ώρα που μπήκε στο δωμάτιο, κάθισε σε μια καρέκλα μακριά. Παρακολουθούσε τις κινήσεις μας αλλά δεν συμμετείχε. Ο κύριος Κώστας συμμετείχε ενεργά. Έβαλε χώμα στη γλάστρα, το φύτεψε και το πότισε. Ήταν πολύ περήφανος για τη γλάστρα του και του άρεσε αρκετά και το λουλούδι του.

 Αριστείδης – Σάββας: ο Σάββας ήταν κάπως ‘απεριποίητος’. Κάθισε δίπλα στον Τάκη και παρακολουθούσε. Δεν συμμετείχε. Μάλλον τα θεωρεί παιδιάστικα ή δεν θεωρεί τον εαυτό του μέλος του Ξενώνα. Ο κύριος Αριστείδης έκανε τη διαφορά. Όλο ρωτούσε για το χώμα, για τα λουλούδια, για το πότισμα, για τις γλάστρες. Φύτεψε, πότισε, συμμετείχε με ενθουσιασμό. Μας συνόδευσε μέχρι την τουαλέτα για να πλυθούμε και μας είπε πως θέλει να βάλει σε κορνίζα το πρώτο κολάζ που είχαμε φτιάξει για τα χρώματα και το οποίο έχει κρεμασμένο στο δωμάτιο του.

 Λάκης – Στρατής: ότι έκανε αυτό το ζευγάρι, δεν το περιμέναμε τίποτα. Ο Λάκης που πάντα συμμετείχε σε όλα, μάλλον έπαθε κάποια κρίση πριν πάμε και δεν ήθελε να συμμετέχει. Δεν παραβρέθηκε στην κουζίνα καθόλου. Ο Στρατής ήταν το κάτι άλλο. Ενώ δεν είχε συμμετάσχει σε καμία άσκηση μέχρι τώρα, σε αυτό το μέρος συμμετείχε ενεργότατα. Έβαλε χώμα στη γλάστρα του, έκανε γουβίτσα στη μέση, φύτεψε το λουλούδι και πρόσθεσε επιπλέον χώμα. Τέλος, το έβγαλε στο μπαλκόνι για να το βλέπει ο ήλιος. Σημαντική βελτίωση.

 Παναγιώτα – Βικτώρια – Χρυσούλα: η Χρυσούλα δεν συμμετείχε αλλά όλο χαμογελούσε και έδειχνε να της αρέσει αυτό που έβλεπε. Η Βικτώρια για κάποιον περίεργο λόγο δεν θέλει να συμμετέχει σε τίποτα. Η Παναγιώτα αντίθετα, δεν σταμάτησε να δουλεύει. Το φύτεψε, το σκάλισε, του πρόσθεσε χώμα, το πότισε. Όλα μόνη της τα έκανε και έδειχνε περήφανη.

Απ’ ότι φαίνεται υπάρχει μεγαλύτερη συμμετοχή στις εργασίες όπου περιλαμβάνονται χειροτεχνίες. Φτιάχνουν πράγματα μόνοι τους, με το γούστο τους και το ταλέντο τους και ενθουσιάζονται. Μας έκανε εντύπωση η συμμετοχή που είχαμε σε αυτή τη θεματική άσκηση. Με αυτή την εργασία, το κάθε άτομο ένιωσε ευχαρίστηση, ικανοποίηση για την προσπάθεια που έκανε. Στο τέλος όλοι ήταν εντυπωσιασμένοι με το αποτέλεσμα, αφού η κάθε ομάδα είχε από ένα λουλούδι να φροντίζει. Μπορούμε να πούμε ότι ο στόχος που θέσαμε επετέυχθει από τα περισσότερα άτομα, λόγω του ότι στις επόμενες συναντήσεις τα λουλούδια τα είχαν περιποιημένα και στολισμένα στη βεράντα τους για να τα βλέπουν.

3.5 Θεματική Άσκηση 4η: «Κατασκευή Βυθού»

7η Συνάντηση, 21/08/07

Προετοιμασία:

Αγορά υλικών: 6 λίτρα παραφινέλαιο
6 μπουκάλια γυάλινα του 1,5 λίτρου
Μπλε χρώμα ζαχαροπλαστικής
Χρυσόσκονη
Διάφορα κοχύλια
Κόλλα

Καθώς το κύριο θέμα μας είναι το περιβάλλον, και σε προηγούμενη άσκηση ασχοληθήκαμε με τα λουλούδια, σε αυτή την άσκηση επιλέξαμε να ασχοληθούμε με το υγρό στοιχείο του περιβάλλοντος. Δηλαδή το βυθό! Αρκετοί από τους ενοίκους είχαν εκφράσει τη συμπάθειά τους προς τη θάλασσα και την είχαν συνδέσει με ευχάριστα γεγονότα που συνέβησαν στη ζωή τους στο παρελθόν. Έτσι κι εμείς αποφασίσαμε να κλείσουμε μια χούφτα βυθού σε ένα μπουκάλι, για να το βλέπουν και να θυμούνται πάντα τη θάλασσα.

Από την πρώτη στιγμή που μπήκαμε φορτωμένες με σακούλες στον Ξενώνα, τα βλέμματα όλων στράφηκαν με περιέργεια κατά πάνω μας. Κάθε φορά που πηγαίναμε με σακούλες πράγματα, τα μάτια τους έλαμπαν και λαχταρούσαν να ανακαλύψουν τους καινούριους κόσμους που θα τους προσφέραμε. Μόλις βγάλαμε τα πράγματα και τα στρώσαμε στο τραπέζι, μαζεύτηκαν όλοι από πάνω και άρχισαν να επεξεργάζονται τα υλικά. Δε μπορούσαν να φανταστούν τι θα μπορούσε να προκύψει από το συνδυασμό των συγκεκριμένων υλικών.

Χωρίσαμε τους ενοίκους σε ομάδες, ανάλογα με το πώς κοιμούνται στα δωμάτιά τους. Δηλαδή, αυτοί που κοιμούνται στο ίδιο δωμάτιο ανέλαβαν να φτιάξουν το δικό τους ενυδρείο που θα στολίζει τον προσωπικό τους χώρο. Αφού, λοιπόν, χωρίστηκαν σε ομάδες και πήραν τις κατάλληλες θέσεις στο τραπέζι, ξεκινήσαμε τη διαδικασία κατασκευής των ενυδρείων.

Γεμίσαμε το κάθε ένα μπουκάλι με 500ml νερό και προσθέσαμε λίγες σταγόνες μπλε χρώματος για να γίνει παρομοίωση με το μπλε της θάλασσας. Προσθέσαμε ένα κουταλάκι χρυσόσκονη για να ενθουσιάζονται από το λαμπύρισμα του νερού και διάφορα κοχύλια, απαραίτητα στοιχεία του βυθού. Διαλέξαμε κοχύλια μικρά και μεγάλα, σε περίεργα σχέδια και χρώματα για να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον τους και να φτιάξουμε κάτι εντυπωσιακό. Στη συνέχεια προσθέσαμε παραφινέλαιο ως τα χείλια των μπουκαλιών, βάλαμε δυνατή κόλλα στα καπάκια και σφραγίσαμε τα μπουκάλια με δύναμη ώστε να είμαστε σίγουροι ότι δε θα υπάρξουν διαρροές με το πέρασμα του χρόνου. Βγάλαμε στο περβάζι του μπαλκονιού τα ενυδρεία για α στεγνώσουν καλά – καλά καθώς η μέρα ήταν αρκετά ηλιόλουστη και θερμή. Όπως και στις προηγούμενες ασκήσεις, καταγράψαμε τις αντιδράσεις των ενοίκων καθώς δημιουργούσαν. Έτσι έχουμε:



 Στρατής – Λάκης: αποτέλεσαν μια ενεργητική ομάδα. Ο Στρατής ενθουσιάστηκε πολύ με την ιδέα και την κατασκευή και συμμετείχε. Ο Λάκης, ως μέλος της ‘Ηλιαχτίδας’ έδειχνε πάντα ενδιαφέρον για τις κατασκευές και τις χειροτεχνίες. Έτσι, με άριστη συνεργασία Στρατή και Λάκη είχαμε τη δημιουργία ενός άψογου ενυδρείου..

 Βικτώρια – Παναγιώτα: η Βικτώρια όπως και σε κάθε άλλη άσκηση δεν έδειξε σημαντικό ενδιαφέρον. Έκανε απλά ότι της λέγαμε. Δεν έπαιρνε καμία πρωτοβουλία, σε αντίθεση, με την Παναγιώτα που ήθελε να τα κάνει όλα μόνη της και βιαζόταν να κάνει οτιδήποτε. Λαχταρούσε να τελειώσει πρώτη το ενυδρείο της.

 Χρυσούλα: έδειξε τεράστιο ενδιαφέρον για το ενυδρείο και την κατασκευή γενικά. Βιαζόταν και αυτή, σαν την Παναγιώτα, και ήταν ενθουσιασμένη σε σύγκριση με όλες τις άλλες ασκήσεις που έχουμε κάνει.

 Σάββας – Αριστείδης: ο Σάββας δεν έδειξε το ενδιαφέρον που περιμέναμε. Το θεώρησε παιδιάστικο, μας παρακολουθούσε αλλά δεν συμμετείχε. Ο Αριστείδης έπαιρνε πρωτοβουλίες, το έφτιαξε όλο μόνος του, είχε μια θετική στάση κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας και στο τέλος επέμενε να πάρει αμέσως το ενυδρείο στο δωμάτιο τους.

 Τάκης – Κώστας: ο Τάκης είχε ακόμα πρόβλημα στη μέση του, μας παρακολουθούσε και έδειχνε ενδιαφέρον. Το ευχαριστήθηκε, όπως και ο Κώστας, ο οποίος έκανε συνεχώς ερωτήσεις για τα κοχύλια (τι ήταν, που τα βρήκαμε, που ζουν κτλ.).

 Ελένη – Τασούλα: η Τασούλα όπως και σε κάθε άλλη άσκηση, δεν συμμετείχε. Έδειχνε χαρούμενη με την όλη κατάσταση αλλά παρακολουθούσε από απόσταση. Η Ελένη ενθουσιάστηκε με τα κοχύλια. Έκανε μόνη της την όλη διαδικασία, χωρίς βοήθεια. Κατά βάθος έδειξε να θέλει να ξεμπερδεύει με την όλη διαδικασία.

Στόχος της συγκεκριμένης άσκησης ήταν να συνδέσουν οι ένοικοι, μέσω της κατασκευής, τη σημασία ύπαρξης και την ομορφιά του βυθού. Καθώς όλοι τους προέρχονταν από επαρχιακές περιοχές, είχαν όλοι αναμνήσεις από το υγρό στοιχείο του περιβάλλοντος, είτε αυτό ήταν θάλασσα είτε ποτάμι. Μέσα απ’ την άσκηση έπρεπε να ενώσουν τις αναμνήσεις τους με κάτι χειροπιαστό ώστε να το βλέπουν και να ξυπνάνε μέσα τους όμορφα συναισθήματα. Ο στόχος επετεύχθη εν μέρει. Αυτοί που ασχολήθηκαν ε την κατασκευή, έδειξαν ότι κατάλαβαν και το σκοπό της. Έκαναν ερωτήσεις για το βυθό και ανυπομονούσαν να τελειώσουν ώστε να διακοσμήσουν τα δωμάτιά τους. Οι υπόλοιποι είτε δεν ενδιαφέρθηκαν, είτε δεν έδωσαν σημασία, είτε απλά δεν ασχολήθηκαν.

3.6. Θεματική Άσκηση 5η: «Προβολή Ταινίας»

Πέμπτη και τελευταία άσκηση της πρακτικής μας άσκησης αποτέλεσε η προβολή της ταινίας «Οι Ήρωες του Δάσους». Και αυτή η ταινία χωρίστηκε σε τρία μέρη γιατί δεν θέλαμε σε καμία περίπτωση να κουράσουμε τους ακροατές μας. Στις τρεις τελευταίες μας συναντήσεις λοιπόν (23,24 και 28 Αυγούστου) επισημάναμε πως το κυνήγι των άγριων ζώων πρέπει να περιοριστεί γιατί λειτουργεί εις βάρος των ζώων και του περιβάλλοντος. Επίσης σχολιάστηκαν και άλλοι παράμετροι όπως το βαλσάμωμα των ζώων για διακόσμηση και η αιχμαλωσία άγριων ζώων από τους ανθρώπους.

Μαζέψαμε τους ενοίκους στον κάτω όροφο όπου βρίσκεται το σαλόνι, κάθισαν άνετα στους καναπέδες περιμετρικά της τηλεόρασης και ξεκίνησε η προβολή της ταινίας. Μόνο η Χρυσούλα δεν κατέβηκε γιατί καθόταν στο αναπηρικό καροτσάκι και δεν υπήρχε τρόπος να τη μεταφέρουμε. Έμεινε λοιπόν στην κουζίνα να παρακολουθήσει την αγαπημένη της σειρά. Όλοι οι υπόλοιποι είδαν τα παρακάτω:

Πρωταγωνιστής της ταινίας ήταν ένας αρκούδος, εξημερωμένος από μια προσκοπίνα, ο οποίος ζούσε σε μια πόλη και έδινε διάφορες διασκεδαστικές παραστάσεις. Ο αρκούδος γνώρισε στην πόλη ένα ελάφι και μαζί έκαναν διάφορες σκανταλιές. Έτσι η προσκοπίνα αναγκάστηκε να τον πάει στο δάσος, στο περιβάλλον όπου πρέπει να ζει κανονικά. Όταν ο αρκούδος κατάλαβε πως είναι μακριά από το σπίτι του στην πόλη, το μόνο που θέλει είναι να βρει το δρόμο για να γυρίσει πίσω. Κάθε μέρα γνωρίζει και άλλα ζώα, τα οποία τον κοροϊδεύουν και δεν τον θεωρούν φίλο τους. Κι αυτός όμως δεν τους δίνει σημασία και δεν τους θεωρεί δικούς του φίλους. Εκείνες τις μέρες άρχισε και το κυνήγι στη περιοχή. Στην αρχή ο αρκούδος δεν ήξερε τι πάει να πει κυνήγι γιατί δεν είχε να το αντιμετωπίσει ποτέ στη ζωή του. Τα άλλα ζώα όμως που ζούσαν στο δάσος συνέχεια ήξεραν πως κινδύνευε η ζωή τους από στιγμή σε στιγμή. Όταν απειλήθηκε η ζωή του αρκούδου, τότε μόνο κατάλαβε πως το κυνήγι είναι ο κύριος υπεύθυνος της εξαφάνισης πολλών ζώων κα της διαταραχής των τροφικών αλυσίδων των οικοσυστημάτων. Έτσι, όλα τα ζώα μαζί, ενώθηκαν και επιτέθηκαν στους κυνηγούς ώστε να τους τρομάξουν και να μην ξαναγυρίσουν για να κυνηγήσουν. Έπειτα από αυτή τη «μάχη», όπου νικητές βγήκαν τα ζώα, η προσκοπίνα γύρισε στο δάσος για να ξαναπάρει τον αρκούδο στο σπίτι της, όμως αυτός προτίμησε να μείνει στο δάσος, στο πραγματικό του σπίτι, στους καινούριους του φίλους.

Επειδή οι αντιδράσεις των ενοίκων για την ταινία ήταν παρόμοιες σε όλη τη διάρκεια της ταινίας, κάναμε έναν ολοκληρωτικό σχολιασμό. Αυτός είναι ο παρακάτω:

 Λάκης: αυτή τη φορά, όπως και σε όλες τις συναντήσεις μέχρι τώρα, έδειξε ενδιαφέρον, έκανε πολλούς σχολιασμούς και συζήτηση γύρω από το θέμα.

 Σάββας: ενώ δεν έδειχνε ενδιαφέρον στις προηγούμενες συναντήσεις, σε αυτή τη ταινία συμμετείχε με συζήτηση καθώς φάνηκε ότι το θέμα τον ενδιέφερε. Εξέφραζε την άποψη του και το διασκέδαζε.

 Στρατής: έδειξε ένα ενδιαφέρον, αλλά λόγω της κώφωσης, δεν μπορούμε να πούμε πως συμμετείχε ενεργά.

 Αριστείδης: συμμετείχε ενεργά. Ήταν από τους λίγους που καταλάβαινε τι γινόταν στο έργο. Συμμετείχε στη συζήτηση, έκανε σχόλια και γελούσε με τις αστείες σκηνές της ταινίας.

 Ελένη: λόγω της αγάπης της για τα ζώα έδειξε ενδιαφέρον για την ταινία και έκανε συνεχώς ερωτήσεις. Από ένα σημείο και μετά όμως κουράστηκε, σηκώθηκε από τον καναπέ, κάθισε στο πάτωμα και άρχισε το πλέξιμο.
 Τασούλα: φάνηκε να το διασκεδάζει αλλά δεν μπορούμε να πούμε ότι συμμετείχε. Δεν καταλάβαινε ακριβώς τι γινόταν, αλλά όταν γελούσαν οι άλλοι, γελούσε και αυτή μαζί τους.

 Τάκης: παρακολουθούσε με ενδιαφέρον την ταινία. Ήταν ενθουσιασμένος και γελούσε σε διάφορες σκηνές. Λόγω του προβλήματος όμως στην ομιλία του δεν μπορούσε να συμμετέχει στη συζήτηση σχετικά με την ταινία.

 Βικτώρια: όπως και σε κάθε άλλη άσκηση απλά παρακολουθούσε. Αν δεν της έκανες προσωπικά ερώτηση δεν σου απαντούσε. Σε κάποιες φάσεις χανόταν το βλέμμα της και επανερχόταν αργότερα. Είχε την ίδια συμπεριφορά, όπως και σε όλες τις υπόλοιπες ασκήσεις.

 Παναγιώτα: συμμετείχε και στα 3 μέρη της ταινίας. Θυμόταν την ροή της ταινίας, γελούσε με τις αστείες σκηνές και έκανε πάντα σχολιασμούς.

 Κώστας: διψούσε για μάθηση. Όπως και στην προηγούμενη ταινία έκανε συνεχώς ερωτήσεις. «Τι είναι αυτό το ζώο;», «Που ζει;», «Που είναι αυτό το δάσος;» κτλ.


Σκοπός της προβολής αυτής της ταινίας ήταν να ευαισθητοποιηθούν οι ένοικοι με το θέμα του κυνηγιού. Δηλαδή, πως πέρα από την ευχαρίστηση που προσφέρει στους ανθρώπους, εξαιτίας του υποφέρουν και πεθαίνουν αθώα ζώα. Πολλά από τα νεκρά ζώα καταλήγουν βαλσαμωμένα να διακοσμούν τους τοίχους των σπιτιών των κυνηγών. Ένα άλλο θέμα που παρουσιάστηκε ήταν η αιχμαλωσία των ζώων για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των ανθρώπων. Με το πέρας της ταινίας ακολούθησε συζήτηση μέσα από την οποία φάνηκε να επιτυγχάνεται ο σκοπός της προβολής. Οι ένοικοι που ήταν σε θέση να καταλάβουν τη ροή της ταινίας συμφώνησαν πως το κυνήγι κάνει κακό στα ζώα. Δεν τους άρεσε το θέαμα νεκρών ζώων στους τοίχους των σπιτιών και τέλος προτιμούν να βλέπουν τα ζώα ελεύθερα στο φυσικό τους περιβάλλον παρά περιορισμένα απ’ τους ανθρώπους.


















4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Κατά τη διάρκεια των επισκέψεων μας στον Ξενώνα οι περισσότεροι ένοικοι έδειξαν σημαντικό ενδιαφέρον. Κάθε θεματική άσκηση τους εξωτερίκευε διαφορετικές αναμνήσεις και διαφορετικά συναισθήματα (όπως αναφέρονται πιο πάνω). Ανάλογα με την αναπηρία του κάθε ατόμου υπήρχαν και διαφορετικές αντιδράσεις. Τα άτομα με νοητική υστέρηση έδειξαν τρομερό ενδιαφέρον σε κάθε είδους χειροτεχνία, αναλάμβαναν πρωτοβουλίες και κάθε δραστηριότητα που τους άφηνε θετικά συναισθήματα τα θυμόνταν με ιδιαίτερη χαρά και ήταν ευχαριστημένοι με την δική τους προσπάθεια. Σε αυτό το γεγονός συνέβαλε σημαντικά η «Ηλιαχτίδα», όπου στα άτομα με νοητική υστέρηση φάνηκε να βοηθά στην αυτοπεποίθηση τους αλλά και στην δημιουργική ικανότητα τους. Αντίθετα τα άτομα τα οποία ήταν κοινωνικά αποκλεισμένα, δεν είχαν σοβαρό νοητικό πρόβλημα αλλά υπέφεραν από ψυχοκοινωνικά προβλήματα δεν έδειξαν το ανάλογο ενδιαφέρον. Συμμετείχαν με τους υπόλοιπους αλλά δεν έπαιρναν πρωτοβουλίες και τα θετικά συναισθήματα που τους άφηναν οι θεματικές ασκήσεις δεν διαρκούσαν πολύ.


5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και η συνειδητοποίηση των περιβαλλοντικών προβλημάτων και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος στοχεύει στην επίλυση τους με αποτελεσματικό τρόπο σε ένα βιώσιμο περιβάλλον και μια δημοκρατικότερη κοινωνία. Με αυτή τη θεώρηση, η εκπαίδευση και αγωγή των ατόμων με αναπηρία στην περιβαλλοντική εκπαίδευση αναδεικνύεται σε μια σημαντική διάσταση, η οποία θα πρέπει να αποκτήσει κυρίαρχο ρόλο στην εκπαίδευση αυτών των ατόμων (Παπάνης et al, 2007).

Φυσικά για να υπάρξουν θετικά αποτελέσματα στην εκπαίδευση των ατόμων αυτών, όχι μόνον όσο αφορά στους γενικούς στόχους της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αλλά και στους επί μέρους στόχους κάθε εκπαιδευτικού σχεδιασμού της Π.Ε., θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη η ιδιαιτερότητες της ομάδας – στόχου, στην οποία απευθύνεται το κάθε αντικείμενο διδασκαλίας. Οι στόχοι της Π.Ε. μπορεί να συνδυαστούν με ιδανικό τρόπο με τους κύριους στόχους της ειδικής αγωγής, δηλαδή την προσαρμογή στο κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον, την ενδυνάμωση των ικανοτήτων εξυπηρέτησης και την ομαλή ένταξη σε επάγγελμα (Παπάνης et al, 2007).

Οι μαθητές μέσα από τα προγράμματα Π.Ε. εσωτερικεύουν το Περιβάλλον, τόσο το φυσικό, όσο και το ανθρωπογενές και αποκτούν μοναδικές εμπειρίες με την καθοδήγηση των ειδικών. Η εκπαιδευτική μεθοδολογία της Π.Ε., τα εργαλεία και τα μέσα που χρησιμοποιεί, προκαλούν το ενδιαφέρον των μαθητών γενικά. Οι μαθητές με ιδιαίτερες ικανότητες, που εντυπωσιάζονται με πράγματα απλά, ελκύονται περισσότερο από τους άλλους μαθητές. Έτσι τα άτομα με αναπηρία, μέσα από την Π.Ε. μπορούν να αποκτήσουν τα εφόδια εκείνα, που θα τους καταστήσουν από παθητικούς δέκτες ενεργά μέλη, ικανά να συμμετάσχουν στη διαμόρφωση των όρων και των συνθηκών διαβίωσης τους (Παπάνης et al, 2007).

Οι αρχές της αλληλεγγύης, της ανεκτικότητας, της αυτονομίας και της υπευθυνότητας που προωθεί η Π.Ε. μπορούν να παίξουν ένα καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία του κλίματος εκείνου, που θα επιτρέψει τη συνεκπαίδευση των μαθητών χωρίς και με αναπηρία. Παράλληλα, οι παιδαγωγικές αρχές που εφαρμόζει (συνάφεια με την καθημερινή ζωή, διεπιστημονικότητα, ομαδική εργασία κ.λπ.) συνάδουν με τις αρχές μιας παιδαγωγικής της ένταξης, η εφαρμογή της οποίας είναι απαραίτητη για την επιτυχή ένταξη των παιδιών με αναπηρία στη γενική εκπαίδευση (Πανεπιστήμιο Αιγαίου 2001, αναφορά από Παπάνη et al, 2007).


6. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ευστράτιος Παπάνης, Παναγιώτης Γιαβρίμης, Αγνή Βίκη (2007), Ειδική Αγωγή, Επαγγελματικός Προσανατολισμός Ατόμων μ Αναπηρία και Αποασυλοποιήση, σελ: 134-135, 7-8, 19-20, Εκδόσεις: Δούκας & ΣΙΑ ΟΒΕΕ, Μυτιλήνη 2007