Εφαρμογές επαγγελματικών και δεοντολογικών παιδοψυχιατρικών πολιτικών
Φρέρης Γεώργιος, Παιδοψυχίατρος
Μυτιλήνη 27-1-2008 «ανοιχτή επιστολή»
ΠΡΟΣ:
α) Παιδοψυχιατρική Εταιρεία Ελλάδος- Ένωση Ψυχιάτρων Παιδιών και Εφήβων
β) Ψυχιατρική Εταιρεία Ελλάδος – Κλάδος Παιδοψυχιατρικής
γ) Τετράδια Ψυχιατρικής
Εφαρμογές επαγγελματικών και δεοντολογικών παιδοψυχιατρικών πολιτικών: κριτική θεώρηση διοικητικών – επιστημονικών επιλογών
Στις 2-11-2007 έλαβε χώρα η πολύ ενδιαφέρουσα και εποικοδομητική, εκλογοαπολογιστική τακτική Γενική συνέλευση της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδoς. Βασιζόμενος στoυς προβληματισμούς που αναπτύχθηκαν, θεώρησα ότι ίσως θα είχε ενδιαφέρον μια άλλη, κριτική και «βιωματική» προσέγγιση θεμάτων, που άπτονται διοικητικών, επιστημονικών αλλά κυρίως ποιοτικών και δεοντολογικών παραμέτρων, που αφορούν τα μέλη της παιδοψυχιατρικής και τους χρήστες των υπηρεσιών της.
Έτσι, θα ήθελα να θέσω υπόψη του νέου Δ.Σ του Προέδρου και όποιων άλλων ευαισθητοποιημένων συναδέρφων, κάποιες σκέψεις απλής λογικής αλλά και παραλόγου, κάποια επαναλαμβανόμενα, διαχρονικά, «φαινόμενα» επιστημονικών, διοικητικών αλλά κυρίως δεοντολογικών παρεκκλίσεων στην παιδοψυχιατρική.
1. Σχετικά με τις «περιζήτητες» θέσεις παιδοψυχιάτρων στην επαρχία:
Είναι γνωστό ότι επί τριετία «εκπληρώνω» εκούσια θητεία στην επαρχία και πιστεύω ότι το έργο που έχει αναπτυχθεί στο Ν. Λέσβου αλλά και στο Β. Αιγαίο αφού καλύπτει και Λήμνο, Χίο, αν και πέρασε από πολλά κύματα, ήταν και συνεχίζει να είναι σημαντικό, όχι μόνο στην βιτρίνα, αλλά και στην ουσία για μια παραμεθόριο περιοχή. Ενδείξεις αποτελούν την τελευταία τριετία 2005-2007: α) τα 600 και άνω πρώτα περιστατικά από Λέσβο, Λήμνο, Χίο, οι χιλιάδες επανεξετάσεις (διαγνωστικές και θεραπευτικές), τα κοινοτικά προγράμματα πρωτογενούς πρόληψης σε σχολεία , νηπιαγωγεία, φορείς. η ανάπτυξη πλήρους πολυκλαδικής, διεπιστημονικής ομάδας β) η μετακίνηση του εξωτερικού Παιδοψυχιατρικού Ιατρείου του Γ.Ν. Μυτιλήνης «Βοστάνειο», στην κοινότητα («Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο») γ) η ένταξη στο νέο Oργανισμό του Γ.Ν. Μυτιλήνης, Παιδοψυχιατρικής Κλινικής με πλήρη στελέχωση δ) η θεσμοθετημένη συνεργασία με το Κ.Δ.Α.Υ και τη Διεύθυνση Εκπαίδευσης Β. Αιγαίου αλλά και ε) η σύμπραξη με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου σε διάφορα επίπεδα (εκπαιδευτικό, ερευνητικό, πιλοτικής ανάπτυξης & εφαρμογής νέων «μεικτών» διεπιστημονικών δομών ψυχικής υγείας*1 για το παιδί και τον έφηβο, κ.ά).
Είναι γεγονός ότι δεν υπάρχουν κίνητρα, δεν υπάρχει υποδομή, συνήθως δεν υπάρχει διοικητική αλλά και συναδερφική ευαισθητοποίηση (τον παιδοψυχίατρο τον βλέπουν κυρίως σαν συνταγογράφο και για έκδοση πιστοποιητικών, όταν δε γίνει γνωστός και στις δικαστικές-νομικές αρχές της περιοχής γίνεται η πιο «in σπεσιαλιτέ» των δικηγόρων, των μαζικών εισαγγελικών εντολών, δικαστικών παραστάσεων κ.ά…). Δεν ενδιαφέρει μια «αντιπαραγωγική» ιατρική ειδικότητα, υψηλού κόστους και μικρής αποδοτικότητας (βάση του χρηματοοικονομικού, Ιατροκεντρικού μοντέλου). Πρέπει να δώσεις σφοδρές μάχες για να οριοθετήσεις τον «χώρο» σου και θα «επιβιώσεις» μόνο αν τους «αναγκάσεις» με το έργο σου, την υπομονή σου και την αποφασιστικότητά σου, να δεχτούν ότι σε έχουν ανάγκη, ότι μπορούν να σε εμπιστευτούν, ότι δεν τους απειλείς.
H κοινωνία της επαρχίας και ιδιαίτερα της νησιώτικης Ελλάδας. αγκαλιάζει τις ιατρικές ειδικότητες. Η αποδοχή του Παιδοψυχιάτρου από τον πληθυσμό είναι εντυπωσιακή. Το ελάχιστο που θα μπορούσε να προτείνει η ΠΨΕ-ΕΨΠΕ, είναι ΟΛΑ τα αστικά Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα, τα Κ.Ψ.Υ., οι Νοσοκομειακές Μονάδες με υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας για το παιδί και τον έφηβο, βάση οργανωμένων επιχειρησιακών σχεδίων, να «υιοθετήσουν» νησιά, απόμακρες παραμεθόριες περιοχές και όσες τέλος πάντων περιοχές δεν έχουν υπηρεσίες σε αυτόν τον τομέα. Τα αστικά κέντρα έχουν υπηρεσίες και ας είναι λίγες, ας είναι υποστελεχομένες, ας είναι χαμηλής επενδυτικής αξίας (κακοπληρωμένοι και συχνά σε burn out εργαζόμενοι, ελάχιστη οικονομική αναταποδοτικότητα, κ.α.) Η επαρχία δεν έχει τίποτα, ανησυχεί, αγωνιά και είναι ευαισθητοποιημένη και έτοιμη να συνεργαστεί για να βοηθήσει τα παιδιά της. Σας το καταθέτω, έχοντας ζήσει όλο το φάσμα των αναγκών αυτών των ανθρώπων που δικαιούνται το αναγκαίο, το αυτονόητο και όχι μια ειδικότητα «πολυτελείας», όχι ό,τι περισσεύει από τα αστικά κέντρα, ειδικότερα όταν το μέλλον μιας υγιούς κοινωνίας, εξαρτάται από την ψυχική υγεία των παιδιών της και των εφήβων της.
Εν ανάγκη, όλοι οι Παιδοψυχίατροι θα έπρεπε να κάνουν, ακούσια θητεία λίγων μηνών στην επαρχία, αντί να αναπτύσσουμε φιλολογικές συζητήσεις του καναπέ, περί των αιτιών, κινήτρων κ.ο.κ .
2. Σχετικά με τα Μ.Μ.Ε
Είμαστε μια ειδικότητα που έχει κάποια ενδογενή, ως φαίνεται, handicap: α) είμαστε ειδικότητα που θεωρείται ελίτ και «κουλτούρας» (κάποιοι συνάδερφοι άλλων ειδικοτήτων μας αποκαλούν «intellectual») β) δυσκολευόμαστε να μετακινηθούμε από τα γραφεία μας και μην θυμώνετε: υπάρχουν και εξαιρέσεις γ) συχνά πέφτουμε θύματα της ευρηματικότητάς μας: «παρεμβαίνω μόνο όταν υπάρχει αίτημα»!! (άρα δεν θα έπρεπε να υπάρχει πρόληψη…) δ) συχνά περιστρεφόμαστε γύρω από μια «άχαρη» βιβλιογραφία και από μια ατέλειωτη, ενίοτε κατευθυνόμενη και ανεφάρμοστη στην κλινική καθημερινή πράξη, έρευνα. Ας μην ξεχνάμε π.χ ότι μετά από μερικές δεκαετίες ερευνών, σχετικά με το υπερκινητικό παιδί και παρόλη την επίμονη προσπάθεια πολλών ερευνών στην Ελλάδα και το Εξωτερικό, όχι μόνο είναι ανοιχτό το θέμα των διαγνωστικών κριτηρίων, αλλά ανακοινώνονται συχνά ποσοστά επίπτωσης στην Αμερική και την Ελλάδα που προκαλούν ιλαρότητα. Στην Αμερική, ως γνωστό έχουν κατατεθεί μηνύσεις*2 εναντίων φαρμακευτικών εταιρειών με την κατηγορία, ότι συνεργάστηκαν με την Α.Ρ.Α. (American Psychiaric Association) για να αυξήσουν το εύρος των διαγνωστικών κριτηρίων της Δ.Ε.Π.Υ. (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητας) και κατά συνέπεια να αυξήσουν τον τζίρο των χορηγουμένων φαρμάκων!. Το 2008 δεν είναι το 1960, 70 κ.ο.κ. εποχή κατά την οποία δεν υπήρχε ηλεκτρονικός τύπος, δεν υπήρχε ΤV, δεν υπήρχε εξάπλωση των Μ.Μ.Ε., δεν υπήρχε διαδύκτιο. Μήπως ήρθε η ώρα, έστω και καθυστερημένα να ξεφύγουμε από το κόμπλεξ κατωτερότητας (ή ανωτερότητας!), που υπάρχει προς τα Μ.Μ.Ε., στα οποία αλωνίζουν άσχετοι , ημιμαθείς ή/και επικίνδυνοι, ενίοτε, «ειδικοί» παντογνώστες; Μήπως έστω και καθυστερημένα ήρθε η ώρα να ξεφύγουμε από τις αναπτυξιακές μας «προσκολλήσεις», για τις οποίες ίσως να μην ευθυνόμαστε εμείς, αλλά οι «γονείς» μας και τις οποίες τόσο υπέροχα αναλύουμε στην καθημερινή πράξη, θεωρητικά, στους άλλους γονείς; Στην πράξη αυτό μεταφράζεται σε παρέμβαση από παντού: από το «τολκ σόου», τα «πρωϊνάδικα» μέχρι και τα δελτία ειδήσεων, τα σχολεία, τα νηπιαγωγεία τους φορείς, τα σωματεία (στα τηλεοπτικά παράθυρα υπάρχουν καθημερινά παιδοψυχιατρικά θέματα, όπως περιστατικά bullying, χουλικανισμού, κακής χρήσης κινητών και κατάχρησης του διαδικτύου, βιασμών παιδιών, απόπειρες αυτοκτονίας, εξαφανίσεις & κακοποίησης παιδιών από υγιείς ή/και άρρωστους διαζευγμένους γονείς, κ.ά).
Μήπως πρέπει η Εταιρεία να οργανώσει , μεταξύ των άλλων επιτροπών, μια «μάχιμη» επιτροπή επικοινωνίας, με κύριο αντικείμενο ακριβώς αυτό το «κενό» που διαπιστώνεται μεταξύ του «μέσα» και του «έξω» ή θα συνεχίσουμε να ζούμε μέσα σε ένα αυτιστικού τύπου κέλυφος;
3. Σχετικά με τους ειδικευόμενους
Η Παιδοψυχιατρική δεν μπόρεσε να αποτελέσει εξαίρεση στην άναρχη ανάπτυξη των ιατρικών ειδικοτήτων, στις οποίες μέχρι και σήμερα υπάρχει πρόβλημα στον προγραμματισμό και την εκτίμηση των αναγκών σε κάθε ειδικότητα.
Είναι γνωστό ότι η πλειοψηφία των πρώτων Παιδοψυχιάτρων (αν και δεν είμαι κάτοχος «ερευνητικών» δεδομένων) ασκεί την Παιδοψυχιατρική…κατά λάθος! Εννοώ, ότι οι πρώτες «σειρές» παιδοψυχιάτρων στην πλειοψηφία τους (δεκαετία 80-90), «επέλεξε» την συγκεκριμένη ειδικότητα για άλλους λόγους από εκείνους που συνήθως επιλέγεται μια ειδικότητα, όπως είναι το «όραμα», η «αγάπη για το παιδί», « το λειτούργημα», το υποκείμενο, κ.ο.κ.. Είναι γνωστό ότι τότε, η Παιδοψυχιατρική ήταν από τις λίγες ειδικότητες, που είχε μια σειρά από προνόμια ως «άγονη» ειδικότητα: δεν είχε χρόνο αναμονής, μπορούσες να ξεκινήσεις την ειδικότητα πριν την θητεία του αγροτικού, αν ήσουν λίγο «τυχερός» μπορούσες να πάρεις και απαλλαγή αγροτικού κ.ο.κ. Αντίθετα σήμερα υπάρχει συνειδητή επιλογή, ζήτηση και μεγάλη αναμονή, ακριβώς διότι δεν είχε προβλεφθεί η αύξηση προσφοράς της τελευταίας 15ετίας, ενώ η Παιδοψυχιατρική είναι ακόμα εν δυνάμει ειδικότητα σε συνεχή ανάπτυξη (συνεχής αύξηση θέσεων στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, τεράστιο έλλειμμα παιδοψυχιάτρων στην επαρχία, εξέλιξη της παιδοψυχιατρικής μεταρρύθμισης με αύξηση ζητούμενων θέσεων, μέσα από το πρόγραμμα «Ψυχαργώς», κ.λ.π.).
Είμαστε μια ειδικότητα, δεύτερης γραμμής στον χρηματοοικονομικό τομέα, τόσο ως προς την αποδοτικότητα όσο και ως προς την οικονομική προοπτική για τους νέους (αλλά και τους παλαιούς) συναδέρφους. Παρόλα αυτά οι αναμονές στην ειδικότητα δείχνουν πλέον ότι υπάρχει όραμα, ιδεολογία, ενώ οι ανάγκες είναι τεράστιες. Είναι σημαντικό, λοιπόν, βάση των ανωτέρω δεδομένων, να βοηθηθούν οι νέοι συνάδερφοι μέσα από αποφασιστικές κινήσεις της Εταιρείας προς τα αρμόδια θεσμικά όργανα τόσο για την αύξηση των θέσεων ειδικευομένων, όσο και για την χάραξη, σε βάθος χρόνου, μια «ολικής παιδοψυχιατρικής πολιτικής».
4. Σχετικά με τις κρίσεις των παιδοψυχιάτρων και με αφορμή τις τελευταίες πολυπληθείς και πολυπαθείς προκυρήξεις
Με αφορμή κάποιων ασύμμετρων, τουλάχιστον, συμβουλίων επιλογής ιατρών στην Παιδοψυχιατρική, στις οποίες ο στρατηγός άνεμος έπνεε, προς όποιες κατευθύνσεις έκρινε (;) και στις οποίες κατά καιρούς έχουν εμπλακεί άμεσα ή έμμεσα σχεδόν όλοι οι υπηρετούντες στο Δημόσιο ιατροί, μήπως θα έπρεπε να αφιερώσουμε λίγο χρόνο; ή μήπως όλους τους «εξυπηρετεί» αυτό το θολό σύστημα;
Γνωρίζουμε ότι κατά καιρούς έχουν ακουστεί, γενικώς και ειδικώς , διάφορα για τις κρίσεις των γιατρών… Επί χρόνια βασικοί εισηγητές παιδοψυχίατροι ήταν και είναι οι εξής… δύο, μεταξύ 250 παιδοψυχιάτρων σε όλη την Ελλάδα, που εναλλάσσονταν σε διάφορα πόστα (εισηγητές σε συμβούλια κρίσεων Διευθυντών, Επιμελητών Α΄ & Β΄, μέλη των Συμβουλίων κρίσεων, μέλη άλλων θεσμικών οργάνων σημαντικών για την επιλογή των «επιλεγμένων» μελών των Συμβουλίων και των εισηγητών κ.ο.κ…). Δεν υπάρχουν άλλοι εισηγητές;…. αυτή η «εντοπιότητα» των εισηγητών, μιας συγκεκριμένης θεωρητικής «σχολής» δεν προβληματίζει κανέναν;….μήπως η επιτροπή Ψυχικής Υγείας του Κ.Ε.Σ.Υ. θα έπρεπε να επανεξετάσει κάποιες σχετικές επιλογές;…μήπως θα έπρεπε η Παιδοψυχιατρική Εταιρεία να «συμβουλέψει» αυτή την επιτροπή, που δεν φαίνεται να είναι τόσο καλά ενημερωμένη (;!), ή μήπως κάποιοι την ενημερώνουν …λανθασμένα; γιατί αυτή η περίεργη σιωπή – υποταγή; Όλοι να περιμένουμε την σειρά μας για να πάρουμε ένα κομμάτι κόκαλο, όταν κάποιοι «υπερπεπιστήμονες» (με την δική μας ανοχή) αποφασίσουν μας ρίξουν μια ματιά…οίκτου!
Ας αναρωτηθούμε, λοιπόν, πόση ηθική και δεοντολογία αναδύεται από τα κάτωθι ενδεικτικά παραδείγματα:
α) είναι ηθικό και δεοντολογικό Παιδοψυχίατρος να συμμετέχει σε συμβούλιο κρίσης παιδοψυχιάτρων, ψηφίζοντας τον παιδοψυχίατρο αδερφό του, υπερπηδώντας μια δεκάδα συναδέρφων και καταλήγοντας από την 13 θέση στην …3η εκλέξιμη θέση; στη συνέχεια σε ένα δεοντολογικό «κρεσέντο», συμβαίνει το εξής εκπληκτικό: αντί να αυτοεξαιρεθεί, «εκδικάζει» ο ίδιος την ένσταση, που έχει γίνει από άλλον υποψήφιο, κατά του παιδοψυχιάτρου αδερφού του!!
β) είναι ηθικό και δεοντολογικό οι Διευθυντές Παιδοψυχιατρικών Κλινικών να είναι και εισηγητές σε επανειλημμένα συμβούλια κρίσεων παιδοψυχιάτρων, που συμπτωματικά αφορούν την εξέλιξη και προώθηση των Επιμελητών της δικής τους κλινικής;
γ) τι σημαίνει, ένα καθ’ όλα αξιοσέβαστο συμβούλιο κρίσεων παιδοψυχιάτρων: 1ον)να έχει γίνει ένσταση κατά του πρώτου επιλαχόντα και να μην «αντιλαμβάνεται» το ερώτημα της ένστασης που του υποβάλλεται, 2ον) να «μπερδεύεται» επιστημονικά προσπαθώντας να λάβει την όποια απόφαση, όπως φαίνεται από τα καθαρογραμμένα πρακτικά, και τέλος 3ον) επειδή ο χρόνος έχει παρέλθει με περίσσεια….αποφασιστικότητα να ψηφίζει ομόφωνα ως επιλογή τον υποψήφιο κατά του οποίου εκδικάζεται η ένσταση. Πέντε (5) χρόνια αργότερα, έγγραφη νομική γνωμοδότηση του Ι.Σ.Α. αποδεικνύεται ότι η πέρα πάσης υποψίας «επιλογή», είχε εκτός των άλλων και άλλο ένα κώλυμα: ο υποψήφιος κατείχε……πλαστή αναγνώριση*3 τίτλου Παιδοψυχιατρικής ειδικότητας! (πρόκειται για μηχανισμό αναγνώρισης πλαστών πτυχίων αλλοδαπής; ο μηχανισμός που προφανώς λειτουργούσε τότε, γιατί να μην λειτουργεί και σήμερα από κάποιους εντός του αρμόδιου φορέα Υπουργείου Υγείας ή Νομαρχίας!;).
ε) τι «μοντέλο» εισηγητικής έκθεσης αξιολόγησης, είναι αυτό που μας προέκυψε επισήμως πρόσφατα, με μια «εντυπωσιακή» δημοσιοποίηση του σε πιθανώς «ΕΧΕL» μορφή, το οποίο «ενσωματώνει» μια απίστευτη προσπάθεια (πρέπει να της αναγνωριστεί)… «κωδικοποίηση» της βαθμολογίας; Πρόκειται για πρωτοφανή, «σταθμισμένη», «επιστημονική αυθαιρεσία», που βασιζόμενη σε λανθασμένη εκτίμηση παραγόντων τόσο ποσοτικών όσο και ποιοτικών, προσπάθησαν να μας την περάσουν στις εισηγήσεις, σαν μνημόνιο «αντικειμενικότητας»!! Τέτοιου επιπέδου, επιστημονικό και συνειδησιακό άλλοθι δεν νομίζω ότι έχει προηγούμενο. Θα τεθεί σύντομα υπόψη της Π.Ψ.Ε-Ε.Ψ.Π.Ε. προς περαιτέρω διερεύνηση και … «γνωμoδότηση» (το «μοντέλο» αυτό εφαρμόστηκε , τουλάχιστον απ’ όσο γνωρίζω, στις εισηγητικές εκθέσεις για την πρόσληψη Παιδοψυχιάτρων Διευθυντών στο Κ.Ψ.Υ. Λάρισας και στο Ιατροπαιδαγωγικό Ν. Σμύρνης και προφανώς λόγω της «επιτυχίας» του, θα συνδράμει και σε άλλες κρίσεις παιδοψυχιάτρων.
Γιατί επιτέλους πρέπει να πηγαίνουμε σαν «πρόβατα επί σφαγή», σε διαδικασίες στις οποίες ταλαιπωρούνται εισηγητές, κριτές, υποψήφιοι μέσα από μια ατέλειωτη σπατάλη…γραφικής ύλης…, χρόνου…,ψυχικής ενέργειας αλλά κυρίως «παρσκηνίου»! Ας συμφωνήσουν οι ιθύοντες σε μια λίστα «προτεραιότητας»: θα περιμένεις έως ότου έρθει η σειρά σου…και ας μην έρθει ποτέ!...
Επιτέλους, μήπως αντί για ηθική και δεοντολογία θα έπρεπε να μιλάμε για συνειδητή, οργανωμένη, κατ’ εξακολούθηση, διαχρονική αυθαιρεσία και αλαζονεία της εξουσίας;
Οι «προωθούμενοι» συνάδερφοι, μήπως αποτελούν ένα νέο πλαίσιο αναφοράς, ανατροφοδότησης και «εκσυγχρονισμού» της Παιδοψυχιατρικής και εν κατακλείδι εξουσίας, για τους «συνήθεις» εισηγητές;…είναι αλήθεια ότι υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες παιδοψυχιάτρων : οι επιστήμονες - Επιστήμονες και οι επιστήμονες- είλωτες. (είναι θέμα βαθμού μυωπίας και διορθωτικών φακών, πως ο καθένας «επιλέγει» για να βλέπει τα πράγματα).
Μήπως υπάρχει θέμα ταξικό στην παιδοψυχιατρική και δεν το αντιληφθήκαμε; Μήπως κάποιοι μεταξύ των αρχών και των φιλοδοξιών τους έχουν χάσει την πυξίδα της ηθικής και της δεοντολογίας τους;
Σχηματίζω φάκελο με εκπληκτικά κωμικοτραγικά γεγονότα, που αφορούν κρίσεις επιλογής παιδοψυχιάτρων την τελευταία 10ετία (εισηγήσεις, ενστάσεις, αποτελέσματα). Θα προσπαθήσω να τον δημοσιοποιήσω προσεχώς σε …επιστημονικό περιοδικό για να έχει μεγαλύτερο κύρος! (με την ευκαιρία παρακαλώ όποιο συνάδερφο έχει κάποια στοιχεία σχετικά με προσωπικές ή άλλες εμπειρίες από παρελθούσες κρίσεις επιλογής παιδοψυχιάτρων, να επικοινωνήσει μαζί μου στο τηλ. : 6937276364 – e-mail: freris@ath.forthnet.gr).
5. Σχετικά με την παιδοψυχιατρική μεταρρύθμιση:
Τέλος του 2007, στο πρόγραμμα ΨΥΧΑΡΓΩΣ 2001-2010, με προγραμματισμένες Παιδοψυχιατρικές δομές και υποδομές περίπου 300, έχουν υλοποιηθεί 22 και άλλες 10 παλιές έχουν «φρεσκαριστεί» και έχουν «αναβαπτιστεί» κατά καιρούς ως νέες δομές του «Ψυχαργώς» (18μηνα συγχρηματοδότησης με την Ε.Ε.)*4. Να είμαστε ευτυχείς ή να περιμένουμε την 3η αναθεώρηση του «Ψυχαργώς» 2006-2015; Επίσης μια υποσημείωση: το «κύμα» των θέσεων Παιδοψυχιάτρων που προκηρύχθηκαν, ας μην προκαλεί ενθουσιασμό. Πρόκειται για θέσεις που ήταν προγραμματισμένες και με υπουργική απόφαση δρομολογημένες από το 2002!*5 Προκηρύσσονται το 2007 και αναφέρω ενδεικτικά 1-2 παραδείγματα συνήθους αναμονής: α) π.χ προκήρυξη θέση Διευθυντή Παιδοψυχιάτρου για το Κ.Ψ.Υ Λάρισας το 2003, η κρίση έγινε τέλος 2007 β) προκήρυξη θέσεων επιμελητών παιδοψυχιάτρων Α΄ και Β΄ για την στελέχωση ενός Κέντρου Ψυχικής Υγείας του Γ.Ν. «Σωτηρία»*6 το 2003, το συμβούλιο κρίσεων εν έτει…2008 είναι ακόμη σε αναμονή …συγκρότησης και σύγκλησης! Μήπως λοιπόν είναι αυτονόητη και προβλέψιμη η αναμονή τουλάχιστον 3-4 χρόνων ακόμα, για τις θέσεις που μόλις τώρα ξεκίνησε η διαδικασία; Ποια είναι τα αρμόδια όργανα που πρέπει να εποπτεύουν, να πιέζουν, να απαιτούν ούτως ώστε οι διαδικασίες αυτές να μην λαμβάνουν την μορφή «επαιτείας» και κοροϊδίας;
6. Παιδοψυχιατρική μεταρρύθμιση και ασφαλισμένοι του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Ι.Κ.Α.,) και άλλων Ν.Π.Ι.Δ. (Δ.Ε.Η.-Ο.Τ.Ε.-κλπ).
Είναι δυνατόν χιλιάδες ασφαλισμένοι (περίπου 2.000.000) στο ΙΚΑ να παραπέμπονται και να εξυπηρετούνται από όλη την Ελλάδα στην μοναδική Μονάδα Ψυχικής Υγείας για παιδί, στην Αθήνα; Κανείς όλα αυτά τα χρόνια δεν αναλογίστηκε τις χιλιάδες οικογένειες που συρρέουν κάθε χρόνο από όλη την Ελλάδα στην Αθήνα, για την έκδοση μιας απλής βεβαίωσης ή μιας γνωμάτευσης;
Ποιος μπορεί να κοστολογήσει τον χρόνο, το χρήμα, την ταλαιπωρία και την ψυχολογική κακοποίηση γονέων και παιδιών με ειδικές ανάγκες, που συρρέουν από όλη την Ελλάδα (ακόμη χειρότερα όταν έρχονται από την νησιά ) στην Αθήνα, για μια γνωμάτευση, για μια βεβαίωση; Σενάριο επισκέψεων, το οποίο «ψυχαναγκαστικά» πρέπει να επαναλαμβάνεται ετησίως από χιλιάδες γονείς και παιδιά, σε ένα απέραντο πήγαινε-έλα, στο όνομα μιας υπηρεσίας που θεωρείται «αδιάβλητη», αναντικατάστατη και μοναδική!
Και όλα αυτά γιατί; Παγκόσμια πρωτοτυπία: ο πρώτος ασφαλιστικός οργανισμός της Ελλάδας (βλέπε: ΙΚΑ) δεν αναγνωρίζει τα πιστοποιητικά και τις βεβαιώσεις και κατ’ επέκταση τις διαγνώσεις - γνωματεύσεις και προτεινόμενες θεραπείες των παιδοψυχιατρικών υπηρεσιών δημόσιων Νοσοκομείων! Πιθανολογείται ότι δεν είναι τόσο φερέγγυες όπως εκείνες του ΙΚΑ!; Όταν οι ασφαλισμένοι του ΙΚΑ συρρέουν στα γενικά Νοσοκομεία για κάθε είδους ασθένεια, τίθεται το αστείο ερώτημα: γιατί οι παιδοψυχιατρικές υπηρεσίες των κρατικών Νοσοκομείων είναι οι μόνες, των οποίων οι διαγνώσεις-γνωματεύσεις, δεν αναγνωρίζονται από το Ι.Κ.Α. και κατά συνέπεια δεν αναγνωρίζονται και οι προτεινόμενες θεραπείες;
Υπήρξε για μια ακόμη φορά splitting μεταξύ Υπουργείου Υγείας και ΙΚΑ. Ίσως να είναι σωστή η πολιτική της ενσωμάτωσης του Ι.Κ.Α. στο Ε.Σ.Υ., αλλά θα πρέπει να δώσουν και κάποια «προίκα» στην Παιδοψυχιατρική και αυτή δεν υπάρχει! Η παιδοψυχιατρική μεταρρύθμιση δεν έχει συμπεριλάβει το Ι.Κ.Α. Τραγικό λάθος. Θεωρώ ότι υπάρχουν ακόμα οι προϋποθέσεις καθώς και τα χρονικά περιθώρια για να ενταχθεί στο «Ψυχαργώς» και η «ξεχασμένη» ψυχική υγεία για τα παιδιά και τους έφηβους 2.000.000 ασφαλισμένων του Ι.Κ.Α. με τη συνδρομή της ΠΕΕ-ΕΠΨΕ Δεν πιστεύω, να πιστεύει κάποιος, ότι η ψυχική υγεία των χιλιάδων παιδιών, των ασφαλισμένων του ΙΚΑ είναι β΄ διαλογής;
Επίσης χιλιάδες γονείς, ασφαλισμένοι του ΙΚΑ, αναρωτιούνται γιατί όταν όλα τα άλλα ασφαλιστικά ταμεία πληρώνουν λογοθεραπείες και ειδικά παιδαγωγικά προγράμματα για τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες, το ΙΚΑ να εφαρμόζει μια «Α.Μ.Ε.Α. οικονομική πολιτική», αναγκάζοντάς τους να πληρώνουν οι ίδιοι τα θεραπευτικά προγράμματα των παιδιών. Είναι επιλογή του κάθε ταμείου να αποφασίζει την ασφαλιστική οικονομική του πολιτική. Δεν είναι όμως μόνο δική του υπόθεση, η υποβάθμιση των θεραπευτικών παροχών στους ασφαλισμένους του και η υποβάθμιση των δικαιωμάτων τους σε σχέση με ΟΛΑ τα άλλα ασφαλιστικά ταμεία. Η παγκόσμια βιβλιογραφία*7 είναι απόλυτη: υπάρχουν Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες, των οποίων η βελτίωση τους, η αποκατάστασή τους, η θεραπεία τους, απαιτεί ειδικούς επιστήμονες, ειδικά προγράμματα και όχι απλά φροντιστηριακά μαθήματα ενίσχυσης.
Αυτές οι χιλιάδες οικογένειες, μήπως θα πρέπει να τύχουν της συνδρομής της ΠΨΕ-ΕΨΠΕ;
Τελευταία παρουσιάστηκαν φαινόμενα, «παιδοψυχιατρικοποίησης» των πάντων: π.χ. η ΔΕΗ ζητάει παιδοψυχιατρική προληπτική εκτίμηση (γι’ αυτούς πρόκειται για μια απλή υπογραφή, όπως συμβαίνει σε άλλες ιατρικές ειδικότητες) για να κάνουν πρακτική άσκηση ανήλικοι έφηβοι. Αυτό υπερβαίνει τα εσκεμμένα. Θα έπρεπε με αυτή την λογική να περάσει όλη η νεολαία 6-18 χρόνων από προληπτική παιδοψυχιατρική εκτίμηση (;!) από τα κρατικά Νοσοκομεία: η πρόληψη στο αποκορύφωμα της! Όλα αυτά τα ΝΠΙΔ θα έπρεπε να προσλάβουν Παιδοψυχιάτρους και να αναλάβουν τις ευθύνες τους νομικές και δεοντολογικές (τίθενται σοβαρά θέματα προσωπικών δεδομένων, στίγματος κ.λ.π.). Το Παιδοψυχιατρικό του Γ.Ν. Μυτιλήνης, έχει κάνει ενέργειες και έθεσε εγγράφως ερωτήματα και προβληματισμούς π.χ στην ΔΕΗ, με την σύμφωνη γνώμη της διοίκησης του Γ.Ν. Μυτιλήνης. Ποτέ δεν πήραμε απάντηση. Η διαστροφή και η κακοποίηση του πολίτη σε όλο το μεγαλείο τους: η ΔΕΗ συνεχίζει να παραπέμπει για παιδοψυχιατρική εξέταση απελπισμένα ανήλικα παιδιά και γονείς και εμείς είμαστε ανίκανοι νομικά και δεοντολογικά να προχωρούμε σε μαζικές παιδοψυχιατρικές εκτιμήσεις.
7. Σχετικά με το Π.Ν.Α.:
2006: Ο Στρατηγικός σχεδιασμός και τα επιχειρησιακά σχέδια της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης ήταν σαφή: προέβλεπαν μεταξύ άλλων το κλείσιμο (ή μήπως το «κλείσιμο») του Π.Ν.Α, όπως ήδη έγινε εδώ και… χρόνια με τα Χανιά, την Πέτρα Ολύμπου, την Κέρκυρα.
2008:μήπως το Π.Ν.Α έκλεισε και δεν το αντιληφθήκαμε;
Η απόφαση παράτασης επ’ αόριστο*7 της κακοποιητικής και άρρωστης Παιδοψυχιατρικής Μονάδας Επειγόντων (Μ.Ε.Π.) του Παιδοψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής, ήταν βαθύ πλήγμα και «ήττα», για τον Παιδοψυχιατρικό κόσμο. Η Μ.Ε.Π., παρόλες τις σημαντικές προσπάθειες, αποτελεί πλέον εξ ορισμού: α) μνημόνιο αντιθεραπευτικού manual β) εστία παραγωγής ψυχοπαθολογίας για τα νοσηλευόμενα παιδιά και εφήβους, γ) πηγή κακοποίησης και διαρκούς «burn out» για τους εργαζόμενους και εν κατακλείδι δ) φορέα διαιώνισης μιας συγκεκαλυμένης ή/και ανοιχτής ασυλοποιητικής λειτουργίας του συστήματος της επείγουσας παιδοψυχιατρικής περίθαλψης. Φαίνεται ότι το αρμόδιο όργανο, η επιτροπή Ψυχικής Υγείας του Κ.Ε.Σ.Υ. να μην είναι κατάλληλα ενημερωμένο από τα θεσμικά όργανα της Παιδοψυχιατρικής (αλήθεια από ποιους Παιδοψυχιάτρους εκπροσωπείται η επιτροπή ψυχικής υγείας του Κ.Ε.Σ.Υ.; Ποιοι ενημερώνουν το Κ.Ε.Σ.Υ.; Πόσες επισκέψεις και έγγραφες παραστάσεις έχει κάνει η Παιδοψυχιατρική Εταιρεία στο Κ.Ε.Σ.Υ.;). Ποιος πήρε την απόφαση να διατηρηθεί η Μονάδα Επειγόντων Περιστατικών «όσο χρονικό διάστημα κριθεί απαραίτητο μέχρι την ολοκλήρωση της δημιουργίας μονάδων κατάλληλων για την υποδοχή τέτοιων περιστατικών»!! Ποια είναι τα «τέτοια» περιστατικά στην Παιδοψυχιατρική που νοσηλεύονται στην Μ.Ε.Π.; Πότε θα ολοκληρωθούν οι προβλεπόμενες και «κατάλληλες» τέσσερις …αναμενόμενες μονάδες, όταν οι σχετικές αποφάσεις έχουν παρθεί από το 2002 και αντί να έχουν ξεκινήσει ήδη την λειτουργία τους, εκπίπτει ήδη, όπως γνωρίζετε, το σχετικό Τεχνικό Δελτίο δημιουργίας Παιδοψυχιατρικού Τμήματος του Γεν. Νοσ. Ασκληπιείο Βούλας! Αυτή η Παιδοψυχιατρική Μονάδα θα ήταν εφήβων και θα ήταν βασικός πυλώνας του οριστικού κλεισίματος του Π.Ν.Α. (έτσι θα μπορούσε να κλείσει η Μ.Ε.Π) και της παιδοψυχιατρικής μεταρρύθμισης; Πρακτικό, λοιπόν, του Κ.Ε.Σ.Υ., που προφανώς αγνοεί την ιστορία και το περιεχόμενο αυτής της Μονάδας και εν κατακλείδι μήπως δεν επιθυμεί να την γνωρίζει, γιατί κάποιους μπορεί να εξυπηρετεί: και σίγουρα αυτοί δεν είναι οι ασθενείς! Είναι γνωστός ο ηρωϊσμός νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού, που κινείται στα όρια της ανθρώπινης αντοχής, έχοντας καταφέρει να μην έχει θύματα μεταξύ των νοσηλευόμενων παιδιών ή/και των εργαζόμενων. Σήμερα η Μ.Ε.Π., θέλω να ελπίζω, δεν συνεχίζει να νοσηλεύει 10-13 παιδιά και εφήβους, όπως έχει συμβεί μέχρι πρόσφατα, αντί των 6-8 που είναι το όριο του «θεραπευτικού» της πλαισίου*9 και ελπίζω επίσης ότι συνεχίζει τουλάχιστον να «..δέχεται μόνο παιδιά και εφήβους με ψυχιατρικό πρόβλημα….»*8. Μήπως θα έπρεπε μια επιτροπή της ΠΨΕ-ΕΨΠΕ (παρατηρητήριο) να «εποπτεύει» την Μ.Ε.Π. και να αναφέρει καθημερινά ή εβδομαδιαία, τα συμβαίνοντα στο Υπουργείο; στόχος μεταξύ άλλων, η καλύτερη «ανακατανομή» των ευθυνών, ούτως ώστε εάν προκύψει κάτι σοβαρό όπως συχνά συμβαίνει τους τελευταίους μήνες (π.χ φυγές παιδιών, εισαγωγή ενήλικα στην Μονάδα, εισαγωγή κοινωνικών περιστατικών, αυτοεπιθετικότητα και ετεροεπιθετικότα των παιδιών, κ.ο.κ) να μην ενοχοποιείται μόνο το προσωπικό.
Το 2007 χάθηκε μια ευκαιρία οριστικού κλεισίματος, μετά την τελευταία αλλαγή των Κλινικών στην Διοίκησή του. Η Μ.Ε.Π. δεν θα κλείσει ποτέ.
Μπορούμε να συνεχίσουμε το αυτομαστίγωμα….το χρόνιο πένθος μας.
Γιατί είμαστε εμείς, οι Παιδοψυχίατροι συλλογικά αλλά και ατομικά, υπεύθυνοι, ας μη ζητάμε συνέχεια τις ευθύνες από τους άλλους. Οι ευκαιρίες δόθηκαν .
Υπήρχε επιστημονική συμφωνία και κατακραυγή κατά της Μονάδας τόσο από επιτροπές δικαιωμάτων ασθενών*10 και τον Συνήγορο του Πολίτη*11 όσο και τα Μ.Μ.Ε. Εκτός αν σκεφτούμε ότι μάλλον δεν μας συμφέρει να κλείσει…
Τουλάχιστον ας το συμφωνήσουμε. Προσωπικά πλέον πιστεύω ότι την ευθύνη την έχουμε εμείς, ατομικά και συλλογικά, αποκλειστικά και όχι η οποιαδήποτε διοίκηση, το Κ.Ε.Σ.Υ. ή/και το Υπουργείο Υγείας.
Αγαπητοί συνάδελφοι. Δεν υπάρχει και ποτέ δεν υπήρξε απολύτως τίποτα το προσωπικό με κανέναν και δυστυχώς για την Παιδοψυχιατρική για όλα τα ανωτέρω είναι προφανές, ότι υπάρχει τεκμηριωμένη βάση στοιχείων, εγγράφων και μαρτυριών. Εξ άλλου, όσοι τουλάχιστον με γνωρίζουν, μπορούν να αντιληφθούν το πλαίσιο και την ουσία αυτής της επιστολής: α) μια πιο αξιόπιστη, «ανοιχτή», μαζική αλλά κυρίως παρεμβατική επιστημονική και επαγγελματική εταιρεία β) ένα πιο αξιοπρεπές μέλλον για τους νέους συναδέρφους (εμείς είμαστε πλέον εν… «αποδρομή») γ) μια κριτική και αυτοκριτική που θα μας επιτρέπει να κοιταζόμαστε στα μάτια, μια που είμαστε μετρημένοι και «υποχρεωμένοι» να συνυπάρχουμε και δ) η συνειδητοποίηση και η προσέγγιση των πρακτικών, καθημερινών δυσκολιών, που αντιμετωπίζουν οι χρήστες των υπηρεσιών μας με στόχο , επιτέλους , μια ποιότητα στην ουσία και στην πράξη.
Συνέχεια στριφογυρίζουν δύο πράγματα στο μυαλό μου, γνωρίζοντας ότι δεν απασχολούν μόνον εμένα αλλά και πολλούς άλλους συναδέλφους: «μπορείς να κοροϊδεύεις κάποιους ανθρώπους συνέχεια και όλους τους ανθρώπους κάποιες φορές, όμως δεν μπορείς να κοροϊδεύεις όλους τους ανθρώπους συνέχεια» και «για το κακό δεν φταίει μόνο αυτός που το διαπράττει, αλλά και εκείνος που δεν το εμποδίζει»… Φρέρης Ι.Γ.
Παιδοψυχίατρος,
Ενδεικτικές Πηγές:
*1 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τη Διοίκηση τα Οικονομικά και τις πολιτικές
Υγείας, 2007, Αθήνα
*2 Jordan M., The darks secrets of scientific research, ed. Quintet, Publishing
Limited, 2003.
*3 Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών, αρ. πρωτ. 11993/10-5-2004
*4 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο Management Υπηρεσιών Υγείας, 2007, Κέρκυρα
*5 ΥΥ&ΚΑ, Υ5α.β./Γ.Π.οικ.18127/2002
*6 ΥΥ&ΚΑ: Υ10α/ΓΠ 97414/7.10.2003
*7 DSM IV-R, ICD-10, CFTMEA
*8 πρακτικό ΚΕΣΥ, 16-3-2007.
*9 Έκθεση και προοπτικές λειτουργίας Μ.Ε.Π. 2002-2003, Π.Ν.Α., Σ.Δ. 656/12-8-
2002
*10 Ειδική Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των ατόμων με Ψυχικές
Διαταραχές, αριθμ. πρωτ. 60/29-11-2005 & αριθμ. πρωτ. 44/9-5-2006.
*11 Δομές προστασίας και φιλοξενίας Παιδιών και εφήβων με ψυχικές διαταραχές,
www.synigoros.gr, 2005.
Μυτιλήνη 27-1-2008 «ανοιχτή επιστολή»
ΠΡΟΣ:
α) Παιδοψυχιατρική Εταιρεία Ελλάδος- Ένωση Ψυχιάτρων Παιδιών και Εφήβων
β) Ψυχιατρική Εταιρεία Ελλάδος – Κλάδος Παιδοψυχιατρικής
γ) Τετράδια Ψυχιατρικής
Εφαρμογές επαγγελματικών και δεοντολογικών παιδοψυχιατρικών πολιτικών: κριτική θεώρηση διοικητικών – επιστημονικών επιλογών
Στις 2-11-2007 έλαβε χώρα η πολύ ενδιαφέρουσα και εποικοδομητική, εκλογοαπολογιστική τακτική Γενική συνέλευση της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδoς. Βασιζόμενος στoυς προβληματισμούς που αναπτύχθηκαν, θεώρησα ότι ίσως θα είχε ενδιαφέρον μια άλλη, κριτική και «βιωματική» προσέγγιση θεμάτων, που άπτονται διοικητικών, επιστημονικών αλλά κυρίως ποιοτικών και δεοντολογικών παραμέτρων, που αφορούν τα μέλη της παιδοψυχιατρικής και τους χρήστες των υπηρεσιών της.
Έτσι, θα ήθελα να θέσω υπόψη του νέου Δ.Σ του Προέδρου και όποιων άλλων ευαισθητοποιημένων συναδέρφων, κάποιες σκέψεις απλής λογικής αλλά και παραλόγου, κάποια επαναλαμβανόμενα, διαχρονικά, «φαινόμενα» επιστημονικών, διοικητικών αλλά κυρίως δεοντολογικών παρεκκλίσεων στην παιδοψυχιατρική.
1. Σχετικά με τις «περιζήτητες» θέσεις παιδοψυχιάτρων στην επαρχία:
Είναι γνωστό ότι επί τριετία «εκπληρώνω» εκούσια θητεία στην επαρχία και πιστεύω ότι το έργο που έχει αναπτυχθεί στο Ν. Λέσβου αλλά και στο Β. Αιγαίο αφού καλύπτει και Λήμνο, Χίο, αν και πέρασε από πολλά κύματα, ήταν και συνεχίζει να είναι σημαντικό, όχι μόνο στην βιτρίνα, αλλά και στην ουσία για μια παραμεθόριο περιοχή. Ενδείξεις αποτελούν την τελευταία τριετία 2005-2007: α) τα 600 και άνω πρώτα περιστατικά από Λέσβο, Λήμνο, Χίο, οι χιλιάδες επανεξετάσεις (διαγνωστικές και θεραπευτικές), τα κοινοτικά προγράμματα πρωτογενούς πρόληψης σε σχολεία , νηπιαγωγεία, φορείς. η ανάπτυξη πλήρους πολυκλαδικής, διεπιστημονικής ομάδας β) η μετακίνηση του εξωτερικού Παιδοψυχιατρικού Ιατρείου του Γ.Ν. Μυτιλήνης «Βοστάνειο», στην κοινότητα («Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο») γ) η ένταξη στο νέο Oργανισμό του Γ.Ν. Μυτιλήνης, Παιδοψυχιατρικής Κλινικής με πλήρη στελέχωση δ) η θεσμοθετημένη συνεργασία με το Κ.Δ.Α.Υ και τη Διεύθυνση Εκπαίδευσης Β. Αιγαίου αλλά και ε) η σύμπραξη με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου σε διάφορα επίπεδα (εκπαιδευτικό, ερευνητικό, πιλοτικής ανάπτυξης & εφαρμογής νέων «μεικτών» διεπιστημονικών δομών ψυχικής υγείας*1 για το παιδί και τον έφηβο, κ.ά).
Είναι γεγονός ότι δεν υπάρχουν κίνητρα, δεν υπάρχει υποδομή, συνήθως δεν υπάρχει διοικητική αλλά και συναδερφική ευαισθητοποίηση (τον παιδοψυχίατρο τον βλέπουν κυρίως σαν συνταγογράφο και για έκδοση πιστοποιητικών, όταν δε γίνει γνωστός και στις δικαστικές-νομικές αρχές της περιοχής γίνεται η πιο «in σπεσιαλιτέ» των δικηγόρων, των μαζικών εισαγγελικών εντολών, δικαστικών παραστάσεων κ.ά…). Δεν ενδιαφέρει μια «αντιπαραγωγική» ιατρική ειδικότητα, υψηλού κόστους και μικρής αποδοτικότητας (βάση του χρηματοοικονομικού, Ιατροκεντρικού μοντέλου). Πρέπει να δώσεις σφοδρές μάχες για να οριοθετήσεις τον «χώρο» σου και θα «επιβιώσεις» μόνο αν τους «αναγκάσεις» με το έργο σου, την υπομονή σου και την αποφασιστικότητά σου, να δεχτούν ότι σε έχουν ανάγκη, ότι μπορούν να σε εμπιστευτούν, ότι δεν τους απειλείς.
H κοινωνία της επαρχίας και ιδιαίτερα της νησιώτικης Ελλάδας. αγκαλιάζει τις ιατρικές ειδικότητες. Η αποδοχή του Παιδοψυχιάτρου από τον πληθυσμό είναι εντυπωσιακή. Το ελάχιστο που θα μπορούσε να προτείνει η ΠΨΕ-ΕΨΠΕ, είναι ΟΛΑ τα αστικά Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα, τα Κ.Ψ.Υ., οι Νοσοκομειακές Μονάδες με υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας για το παιδί και τον έφηβο, βάση οργανωμένων επιχειρησιακών σχεδίων, να «υιοθετήσουν» νησιά, απόμακρες παραμεθόριες περιοχές και όσες τέλος πάντων περιοχές δεν έχουν υπηρεσίες σε αυτόν τον τομέα. Τα αστικά κέντρα έχουν υπηρεσίες και ας είναι λίγες, ας είναι υποστελεχομένες, ας είναι χαμηλής επενδυτικής αξίας (κακοπληρωμένοι και συχνά σε burn out εργαζόμενοι, ελάχιστη οικονομική αναταποδοτικότητα, κ.α.) Η επαρχία δεν έχει τίποτα, ανησυχεί, αγωνιά και είναι ευαισθητοποιημένη και έτοιμη να συνεργαστεί για να βοηθήσει τα παιδιά της. Σας το καταθέτω, έχοντας ζήσει όλο το φάσμα των αναγκών αυτών των ανθρώπων που δικαιούνται το αναγκαίο, το αυτονόητο και όχι μια ειδικότητα «πολυτελείας», όχι ό,τι περισσεύει από τα αστικά κέντρα, ειδικότερα όταν το μέλλον μιας υγιούς κοινωνίας, εξαρτάται από την ψυχική υγεία των παιδιών της και των εφήβων της.
Εν ανάγκη, όλοι οι Παιδοψυχίατροι θα έπρεπε να κάνουν, ακούσια θητεία λίγων μηνών στην επαρχία, αντί να αναπτύσσουμε φιλολογικές συζητήσεις του καναπέ, περί των αιτιών, κινήτρων κ.ο.κ .
2. Σχετικά με τα Μ.Μ.Ε
Είμαστε μια ειδικότητα που έχει κάποια ενδογενή, ως φαίνεται, handicap: α) είμαστε ειδικότητα που θεωρείται ελίτ και «κουλτούρας» (κάποιοι συνάδερφοι άλλων ειδικοτήτων μας αποκαλούν «intellectual») β) δυσκολευόμαστε να μετακινηθούμε από τα γραφεία μας και μην θυμώνετε: υπάρχουν και εξαιρέσεις γ) συχνά πέφτουμε θύματα της ευρηματικότητάς μας: «παρεμβαίνω μόνο όταν υπάρχει αίτημα»!! (άρα δεν θα έπρεπε να υπάρχει πρόληψη…) δ) συχνά περιστρεφόμαστε γύρω από μια «άχαρη» βιβλιογραφία και από μια ατέλειωτη, ενίοτε κατευθυνόμενη και ανεφάρμοστη στην κλινική καθημερινή πράξη, έρευνα. Ας μην ξεχνάμε π.χ ότι μετά από μερικές δεκαετίες ερευνών, σχετικά με το υπερκινητικό παιδί και παρόλη την επίμονη προσπάθεια πολλών ερευνών στην Ελλάδα και το Εξωτερικό, όχι μόνο είναι ανοιχτό το θέμα των διαγνωστικών κριτηρίων, αλλά ανακοινώνονται συχνά ποσοστά επίπτωσης στην Αμερική και την Ελλάδα που προκαλούν ιλαρότητα. Στην Αμερική, ως γνωστό έχουν κατατεθεί μηνύσεις*2 εναντίων φαρμακευτικών εταιρειών με την κατηγορία, ότι συνεργάστηκαν με την Α.Ρ.Α. (American Psychiaric Association) για να αυξήσουν το εύρος των διαγνωστικών κριτηρίων της Δ.Ε.Π.Υ. (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητας) και κατά συνέπεια να αυξήσουν τον τζίρο των χορηγουμένων φαρμάκων!. Το 2008 δεν είναι το 1960, 70 κ.ο.κ. εποχή κατά την οποία δεν υπήρχε ηλεκτρονικός τύπος, δεν υπήρχε ΤV, δεν υπήρχε εξάπλωση των Μ.Μ.Ε., δεν υπήρχε διαδύκτιο. Μήπως ήρθε η ώρα, έστω και καθυστερημένα να ξεφύγουμε από το κόμπλεξ κατωτερότητας (ή ανωτερότητας!), που υπάρχει προς τα Μ.Μ.Ε., στα οποία αλωνίζουν άσχετοι , ημιμαθείς ή/και επικίνδυνοι, ενίοτε, «ειδικοί» παντογνώστες; Μήπως έστω και καθυστερημένα ήρθε η ώρα να ξεφύγουμε από τις αναπτυξιακές μας «προσκολλήσεις», για τις οποίες ίσως να μην ευθυνόμαστε εμείς, αλλά οι «γονείς» μας και τις οποίες τόσο υπέροχα αναλύουμε στην καθημερινή πράξη, θεωρητικά, στους άλλους γονείς; Στην πράξη αυτό μεταφράζεται σε παρέμβαση από παντού: από το «τολκ σόου», τα «πρωϊνάδικα» μέχρι και τα δελτία ειδήσεων, τα σχολεία, τα νηπιαγωγεία τους φορείς, τα σωματεία (στα τηλεοπτικά παράθυρα υπάρχουν καθημερινά παιδοψυχιατρικά θέματα, όπως περιστατικά bullying, χουλικανισμού, κακής χρήσης κινητών και κατάχρησης του διαδικτύου, βιασμών παιδιών, απόπειρες αυτοκτονίας, εξαφανίσεις & κακοποίησης παιδιών από υγιείς ή/και άρρωστους διαζευγμένους γονείς, κ.ά).
Μήπως πρέπει η Εταιρεία να οργανώσει , μεταξύ των άλλων επιτροπών, μια «μάχιμη» επιτροπή επικοινωνίας, με κύριο αντικείμενο ακριβώς αυτό το «κενό» που διαπιστώνεται μεταξύ του «μέσα» και του «έξω» ή θα συνεχίσουμε να ζούμε μέσα σε ένα αυτιστικού τύπου κέλυφος;
3. Σχετικά με τους ειδικευόμενους
Η Παιδοψυχιατρική δεν μπόρεσε να αποτελέσει εξαίρεση στην άναρχη ανάπτυξη των ιατρικών ειδικοτήτων, στις οποίες μέχρι και σήμερα υπάρχει πρόβλημα στον προγραμματισμό και την εκτίμηση των αναγκών σε κάθε ειδικότητα.
Είναι γνωστό ότι η πλειοψηφία των πρώτων Παιδοψυχιάτρων (αν και δεν είμαι κάτοχος «ερευνητικών» δεδομένων) ασκεί την Παιδοψυχιατρική…κατά λάθος! Εννοώ, ότι οι πρώτες «σειρές» παιδοψυχιάτρων στην πλειοψηφία τους (δεκαετία 80-90), «επέλεξε» την συγκεκριμένη ειδικότητα για άλλους λόγους από εκείνους που συνήθως επιλέγεται μια ειδικότητα, όπως είναι το «όραμα», η «αγάπη για το παιδί», « το λειτούργημα», το υποκείμενο, κ.ο.κ.. Είναι γνωστό ότι τότε, η Παιδοψυχιατρική ήταν από τις λίγες ειδικότητες, που είχε μια σειρά από προνόμια ως «άγονη» ειδικότητα: δεν είχε χρόνο αναμονής, μπορούσες να ξεκινήσεις την ειδικότητα πριν την θητεία του αγροτικού, αν ήσουν λίγο «τυχερός» μπορούσες να πάρεις και απαλλαγή αγροτικού κ.ο.κ. Αντίθετα σήμερα υπάρχει συνειδητή επιλογή, ζήτηση και μεγάλη αναμονή, ακριβώς διότι δεν είχε προβλεφθεί η αύξηση προσφοράς της τελευταίας 15ετίας, ενώ η Παιδοψυχιατρική είναι ακόμα εν δυνάμει ειδικότητα σε συνεχή ανάπτυξη (συνεχής αύξηση θέσεων στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, τεράστιο έλλειμμα παιδοψυχιάτρων στην επαρχία, εξέλιξη της παιδοψυχιατρικής μεταρρύθμισης με αύξηση ζητούμενων θέσεων, μέσα από το πρόγραμμα «Ψυχαργώς», κ.λ.π.).
Είμαστε μια ειδικότητα, δεύτερης γραμμής στον χρηματοοικονομικό τομέα, τόσο ως προς την αποδοτικότητα όσο και ως προς την οικονομική προοπτική για τους νέους (αλλά και τους παλαιούς) συναδέρφους. Παρόλα αυτά οι αναμονές στην ειδικότητα δείχνουν πλέον ότι υπάρχει όραμα, ιδεολογία, ενώ οι ανάγκες είναι τεράστιες. Είναι σημαντικό, λοιπόν, βάση των ανωτέρω δεδομένων, να βοηθηθούν οι νέοι συνάδερφοι μέσα από αποφασιστικές κινήσεις της Εταιρείας προς τα αρμόδια θεσμικά όργανα τόσο για την αύξηση των θέσεων ειδικευομένων, όσο και για την χάραξη, σε βάθος χρόνου, μια «ολικής παιδοψυχιατρικής πολιτικής».
4. Σχετικά με τις κρίσεις των παιδοψυχιάτρων και με αφορμή τις τελευταίες πολυπληθείς και πολυπαθείς προκυρήξεις
Με αφορμή κάποιων ασύμμετρων, τουλάχιστον, συμβουλίων επιλογής ιατρών στην Παιδοψυχιατρική, στις οποίες ο στρατηγός άνεμος έπνεε, προς όποιες κατευθύνσεις έκρινε (;) και στις οποίες κατά καιρούς έχουν εμπλακεί άμεσα ή έμμεσα σχεδόν όλοι οι υπηρετούντες στο Δημόσιο ιατροί, μήπως θα έπρεπε να αφιερώσουμε λίγο χρόνο; ή μήπως όλους τους «εξυπηρετεί» αυτό το θολό σύστημα;
Γνωρίζουμε ότι κατά καιρούς έχουν ακουστεί, γενικώς και ειδικώς , διάφορα για τις κρίσεις των γιατρών… Επί χρόνια βασικοί εισηγητές παιδοψυχίατροι ήταν και είναι οι εξής… δύο, μεταξύ 250 παιδοψυχιάτρων σε όλη την Ελλάδα, που εναλλάσσονταν σε διάφορα πόστα (εισηγητές σε συμβούλια κρίσεων Διευθυντών, Επιμελητών Α΄ & Β΄, μέλη των Συμβουλίων κρίσεων, μέλη άλλων θεσμικών οργάνων σημαντικών για την επιλογή των «επιλεγμένων» μελών των Συμβουλίων και των εισηγητών κ.ο.κ…). Δεν υπάρχουν άλλοι εισηγητές;…. αυτή η «εντοπιότητα» των εισηγητών, μιας συγκεκριμένης θεωρητικής «σχολής» δεν προβληματίζει κανέναν;….μήπως η επιτροπή Ψυχικής Υγείας του Κ.Ε.Σ.Υ. θα έπρεπε να επανεξετάσει κάποιες σχετικές επιλογές;…μήπως θα έπρεπε η Παιδοψυχιατρική Εταιρεία να «συμβουλέψει» αυτή την επιτροπή, που δεν φαίνεται να είναι τόσο καλά ενημερωμένη (;!), ή μήπως κάποιοι την ενημερώνουν …λανθασμένα; γιατί αυτή η περίεργη σιωπή – υποταγή; Όλοι να περιμένουμε την σειρά μας για να πάρουμε ένα κομμάτι κόκαλο, όταν κάποιοι «υπερπεπιστήμονες» (με την δική μας ανοχή) αποφασίσουν μας ρίξουν μια ματιά…οίκτου!
Ας αναρωτηθούμε, λοιπόν, πόση ηθική και δεοντολογία αναδύεται από τα κάτωθι ενδεικτικά παραδείγματα:
α) είναι ηθικό και δεοντολογικό Παιδοψυχίατρος να συμμετέχει σε συμβούλιο κρίσης παιδοψυχιάτρων, ψηφίζοντας τον παιδοψυχίατρο αδερφό του, υπερπηδώντας μια δεκάδα συναδέρφων και καταλήγοντας από την 13 θέση στην …3η εκλέξιμη θέση; στη συνέχεια σε ένα δεοντολογικό «κρεσέντο», συμβαίνει το εξής εκπληκτικό: αντί να αυτοεξαιρεθεί, «εκδικάζει» ο ίδιος την ένσταση, που έχει γίνει από άλλον υποψήφιο, κατά του παιδοψυχιάτρου αδερφού του!!
β) είναι ηθικό και δεοντολογικό οι Διευθυντές Παιδοψυχιατρικών Κλινικών να είναι και εισηγητές σε επανειλημμένα συμβούλια κρίσεων παιδοψυχιάτρων, που συμπτωματικά αφορούν την εξέλιξη και προώθηση των Επιμελητών της δικής τους κλινικής;
γ) τι σημαίνει, ένα καθ’ όλα αξιοσέβαστο συμβούλιο κρίσεων παιδοψυχιάτρων: 1ον)να έχει γίνει ένσταση κατά του πρώτου επιλαχόντα και να μην «αντιλαμβάνεται» το ερώτημα της ένστασης που του υποβάλλεται, 2ον) να «μπερδεύεται» επιστημονικά προσπαθώντας να λάβει την όποια απόφαση, όπως φαίνεται από τα καθαρογραμμένα πρακτικά, και τέλος 3ον) επειδή ο χρόνος έχει παρέλθει με περίσσεια….αποφασιστικότητα να ψηφίζει ομόφωνα ως επιλογή τον υποψήφιο κατά του οποίου εκδικάζεται η ένσταση. Πέντε (5) χρόνια αργότερα, έγγραφη νομική γνωμοδότηση του Ι.Σ.Α. αποδεικνύεται ότι η πέρα πάσης υποψίας «επιλογή», είχε εκτός των άλλων και άλλο ένα κώλυμα: ο υποψήφιος κατείχε……πλαστή αναγνώριση*3 τίτλου Παιδοψυχιατρικής ειδικότητας! (πρόκειται για μηχανισμό αναγνώρισης πλαστών πτυχίων αλλοδαπής; ο μηχανισμός που προφανώς λειτουργούσε τότε, γιατί να μην λειτουργεί και σήμερα από κάποιους εντός του αρμόδιου φορέα Υπουργείου Υγείας ή Νομαρχίας!;).
ε) τι «μοντέλο» εισηγητικής έκθεσης αξιολόγησης, είναι αυτό που μας προέκυψε επισήμως πρόσφατα, με μια «εντυπωσιακή» δημοσιοποίηση του σε πιθανώς «ΕΧΕL» μορφή, το οποίο «ενσωματώνει» μια απίστευτη προσπάθεια (πρέπει να της αναγνωριστεί)… «κωδικοποίηση» της βαθμολογίας; Πρόκειται για πρωτοφανή, «σταθμισμένη», «επιστημονική αυθαιρεσία», που βασιζόμενη σε λανθασμένη εκτίμηση παραγόντων τόσο ποσοτικών όσο και ποιοτικών, προσπάθησαν να μας την περάσουν στις εισηγήσεις, σαν μνημόνιο «αντικειμενικότητας»!! Τέτοιου επιπέδου, επιστημονικό και συνειδησιακό άλλοθι δεν νομίζω ότι έχει προηγούμενο. Θα τεθεί σύντομα υπόψη της Π.Ψ.Ε-Ε.Ψ.Π.Ε. προς περαιτέρω διερεύνηση και … «γνωμoδότηση» (το «μοντέλο» αυτό εφαρμόστηκε , τουλάχιστον απ’ όσο γνωρίζω, στις εισηγητικές εκθέσεις για την πρόσληψη Παιδοψυχιάτρων Διευθυντών στο Κ.Ψ.Υ. Λάρισας και στο Ιατροπαιδαγωγικό Ν. Σμύρνης και προφανώς λόγω της «επιτυχίας» του, θα συνδράμει και σε άλλες κρίσεις παιδοψυχιάτρων.
Γιατί επιτέλους πρέπει να πηγαίνουμε σαν «πρόβατα επί σφαγή», σε διαδικασίες στις οποίες ταλαιπωρούνται εισηγητές, κριτές, υποψήφιοι μέσα από μια ατέλειωτη σπατάλη…γραφικής ύλης…, χρόνου…,ψυχικής ενέργειας αλλά κυρίως «παρσκηνίου»! Ας συμφωνήσουν οι ιθύοντες σε μια λίστα «προτεραιότητας»: θα περιμένεις έως ότου έρθει η σειρά σου…και ας μην έρθει ποτέ!...
Επιτέλους, μήπως αντί για ηθική και δεοντολογία θα έπρεπε να μιλάμε για συνειδητή, οργανωμένη, κατ’ εξακολούθηση, διαχρονική αυθαιρεσία και αλαζονεία της εξουσίας;
Οι «προωθούμενοι» συνάδερφοι, μήπως αποτελούν ένα νέο πλαίσιο αναφοράς, ανατροφοδότησης και «εκσυγχρονισμού» της Παιδοψυχιατρικής και εν κατακλείδι εξουσίας, για τους «συνήθεις» εισηγητές;…είναι αλήθεια ότι υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες παιδοψυχιάτρων : οι επιστήμονες - Επιστήμονες και οι επιστήμονες- είλωτες. (είναι θέμα βαθμού μυωπίας και διορθωτικών φακών, πως ο καθένας «επιλέγει» για να βλέπει τα πράγματα).
Μήπως υπάρχει θέμα ταξικό στην παιδοψυχιατρική και δεν το αντιληφθήκαμε; Μήπως κάποιοι μεταξύ των αρχών και των φιλοδοξιών τους έχουν χάσει την πυξίδα της ηθικής και της δεοντολογίας τους;
Σχηματίζω φάκελο με εκπληκτικά κωμικοτραγικά γεγονότα, που αφορούν κρίσεις επιλογής παιδοψυχιάτρων την τελευταία 10ετία (εισηγήσεις, ενστάσεις, αποτελέσματα). Θα προσπαθήσω να τον δημοσιοποιήσω προσεχώς σε …επιστημονικό περιοδικό για να έχει μεγαλύτερο κύρος! (με την ευκαιρία παρακαλώ όποιο συνάδερφο έχει κάποια στοιχεία σχετικά με προσωπικές ή άλλες εμπειρίες από παρελθούσες κρίσεις επιλογής παιδοψυχιάτρων, να επικοινωνήσει μαζί μου στο τηλ. : 6937276364 – e-mail: freris@ath.forthnet.gr).
5. Σχετικά με την παιδοψυχιατρική μεταρρύθμιση:
Τέλος του 2007, στο πρόγραμμα ΨΥΧΑΡΓΩΣ 2001-2010, με προγραμματισμένες Παιδοψυχιατρικές δομές και υποδομές περίπου 300, έχουν υλοποιηθεί 22 και άλλες 10 παλιές έχουν «φρεσκαριστεί» και έχουν «αναβαπτιστεί» κατά καιρούς ως νέες δομές του «Ψυχαργώς» (18μηνα συγχρηματοδότησης με την Ε.Ε.)*4. Να είμαστε ευτυχείς ή να περιμένουμε την 3η αναθεώρηση του «Ψυχαργώς» 2006-2015; Επίσης μια υποσημείωση: το «κύμα» των θέσεων Παιδοψυχιάτρων που προκηρύχθηκαν, ας μην προκαλεί ενθουσιασμό. Πρόκειται για θέσεις που ήταν προγραμματισμένες και με υπουργική απόφαση δρομολογημένες από το 2002!*5 Προκηρύσσονται το 2007 και αναφέρω ενδεικτικά 1-2 παραδείγματα συνήθους αναμονής: α) π.χ προκήρυξη θέση Διευθυντή Παιδοψυχιάτρου για το Κ.Ψ.Υ Λάρισας το 2003, η κρίση έγινε τέλος 2007 β) προκήρυξη θέσεων επιμελητών παιδοψυχιάτρων Α΄ και Β΄ για την στελέχωση ενός Κέντρου Ψυχικής Υγείας του Γ.Ν. «Σωτηρία»*6 το 2003, το συμβούλιο κρίσεων εν έτει…2008 είναι ακόμη σε αναμονή …συγκρότησης και σύγκλησης! Μήπως λοιπόν είναι αυτονόητη και προβλέψιμη η αναμονή τουλάχιστον 3-4 χρόνων ακόμα, για τις θέσεις που μόλις τώρα ξεκίνησε η διαδικασία; Ποια είναι τα αρμόδια όργανα που πρέπει να εποπτεύουν, να πιέζουν, να απαιτούν ούτως ώστε οι διαδικασίες αυτές να μην λαμβάνουν την μορφή «επαιτείας» και κοροϊδίας;
6. Παιδοψυχιατρική μεταρρύθμιση και ασφαλισμένοι του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Ι.Κ.Α.,) και άλλων Ν.Π.Ι.Δ. (Δ.Ε.Η.-Ο.Τ.Ε.-κλπ).
Είναι δυνατόν χιλιάδες ασφαλισμένοι (περίπου 2.000.000) στο ΙΚΑ να παραπέμπονται και να εξυπηρετούνται από όλη την Ελλάδα στην μοναδική Μονάδα Ψυχικής Υγείας για παιδί, στην Αθήνα; Κανείς όλα αυτά τα χρόνια δεν αναλογίστηκε τις χιλιάδες οικογένειες που συρρέουν κάθε χρόνο από όλη την Ελλάδα στην Αθήνα, για την έκδοση μιας απλής βεβαίωσης ή μιας γνωμάτευσης;
Ποιος μπορεί να κοστολογήσει τον χρόνο, το χρήμα, την ταλαιπωρία και την ψυχολογική κακοποίηση γονέων και παιδιών με ειδικές ανάγκες, που συρρέουν από όλη την Ελλάδα (ακόμη χειρότερα όταν έρχονται από την νησιά ) στην Αθήνα, για μια γνωμάτευση, για μια βεβαίωση; Σενάριο επισκέψεων, το οποίο «ψυχαναγκαστικά» πρέπει να επαναλαμβάνεται ετησίως από χιλιάδες γονείς και παιδιά, σε ένα απέραντο πήγαινε-έλα, στο όνομα μιας υπηρεσίας που θεωρείται «αδιάβλητη», αναντικατάστατη και μοναδική!
Και όλα αυτά γιατί; Παγκόσμια πρωτοτυπία: ο πρώτος ασφαλιστικός οργανισμός της Ελλάδας (βλέπε: ΙΚΑ) δεν αναγνωρίζει τα πιστοποιητικά και τις βεβαιώσεις και κατ’ επέκταση τις διαγνώσεις - γνωματεύσεις και προτεινόμενες θεραπείες των παιδοψυχιατρικών υπηρεσιών δημόσιων Νοσοκομείων! Πιθανολογείται ότι δεν είναι τόσο φερέγγυες όπως εκείνες του ΙΚΑ!; Όταν οι ασφαλισμένοι του ΙΚΑ συρρέουν στα γενικά Νοσοκομεία για κάθε είδους ασθένεια, τίθεται το αστείο ερώτημα: γιατί οι παιδοψυχιατρικές υπηρεσίες των κρατικών Νοσοκομείων είναι οι μόνες, των οποίων οι διαγνώσεις-γνωματεύσεις, δεν αναγνωρίζονται από το Ι.Κ.Α. και κατά συνέπεια δεν αναγνωρίζονται και οι προτεινόμενες θεραπείες;
Υπήρξε για μια ακόμη φορά splitting μεταξύ Υπουργείου Υγείας και ΙΚΑ. Ίσως να είναι σωστή η πολιτική της ενσωμάτωσης του Ι.Κ.Α. στο Ε.Σ.Υ., αλλά θα πρέπει να δώσουν και κάποια «προίκα» στην Παιδοψυχιατρική και αυτή δεν υπάρχει! Η παιδοψυχιατρική μεταρρύθμιση δεν έχει συμπεριλάβει το Ι.Κ.Α. Τραγικό λάθος. Θεωρώ ότι υπάρχουν ακόμα οι προϋποθέσεις καθώς και τα χρονικά περιθώρια για να ενταχθεί στο «Ψυχαργώς» και η «ξεχασμένη» ψυχική υγεία για τα παιδιά και τους έφηβους 2.000.000 ασφαλισμένων του Ι.Κ.Α. με τη συνδρομή της ΠΕΕ-ΕΠΨΕ Δεν πιστεύω, να πιστεύει κάποιος, ότι η ψυχική υγεία των χιλιάδων παιδιών, των ασφαλισμένων του ΙΚΑ είναι β΄ διαλογής;
Επίσης χιλιάδες γονείς, ασφαλισμένοι του ΙΚΑ, αναρωτιούνται γιατί όταν όλα τα άλλα ασφαλιστικά ταμεία πληρώνουν λογοθεραπείες και ειδικά παιδαγωγικά προγράμματα για τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες, το ΙΚΑ να εφαρμόζει μια «Α.Μ.Ε.Α. οικονομική πολιτική», αναγκάζοντάς τους να πληρώνουν οι ίδιοι τα θεραπευτικά προγράμματα των παιδιών. Είναι επιλογή του κάθε ταμείου να αποφασίζει την ασφαλιστική οικονομική του πολιτική. Δεν είναι όμως μόνο δική του υπόθεση, η υποβάθμιση των θεραπευτικών παροχών στους ασφαλισμένους του και η υποβάθμιση των δικαιωμάτων τους σε σχέση με ΟΛΑ τα άλλα ασφαλιστικά ταμεία. Η παγκόσμια βιβλιογραφία*7 είναι απόλυτη: υπάρχουν Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες, των οποίων η βελτίωση τους, η αποκατάστασή τους, η θεραπεία τους, απαιτεί ειδικούς επιστήμονες, ειδικά προγράμματα και όχι απλά φροντιστηριακά μαθήματα ενίσχυσης.
Αυτές οι χιλιάδες οικογένειες, μήπως θα πρέπει να τύχουν της συνδρομής της ΠΨΕ-ΕΨΠΕ;
Τελευταία παρουσιάστηκαν φαινόμενα, «παιδοψυχιατρικοποίησης» των πάντων: π.χ. η ΔΕΗ ζητάει παιδοψυχιατρική προληπτική εκτίμηση (γι’ αυτούς πρόκειται για μια απλή υπογραφή, όπως συμβαίνει σε άλλες ιατρικές ειδικότητες) για να κάνουν πρακτική άσκηση ανήλικοι έφηβοι. Αυτό υπερβαίνει τα εσκεμμένα. Θα έπρεπε με αυτή την λογική να περάσει όλη η νεολαία 6-18 χρόνων από προληπτική παιδοψυχιατρική εκτίμηση (;!) από τα κρατικά Νοσοκομεία: η πρόληψη στο αποκορύφωμα της! Όλα αυτά τα ΝΠΙΔ θα έπρεπε να προσλάβουν Παιδοψυχιάτρους και να αναλάβουν τις ευθύνες τους νομικές και δεοντολογικές (τίθενται σοβαρά θέματα προσωπικών δεδομένων, στίγματος κ.λ.π.). Το Παιδοψυχιατρικό του Γ.Ν. Μυτιλήνης, έχει κάνει ενέργειες και έθεσε εγγράφως ερωτήματα και προβληματισμούς π.χ στην ΔΕΗ, με την σύμφωνη γνώμη της διοίκησης του Γ.Ν. Μυτιλήνης. Ποτέ δεν πήραμε απάντηση. Η διαστροφή και η κακοποίηση του πολίτη σε όλο το μεγαλείο τους: η ΔΕΗ συνεχίζει να παραπέμπει για παιδοψυχιατρική εξέταση απελπισμένα ανήλικα παιδιά και γονείς και εμείς είμαστε ανίκανοι νομικά και δεοντολογικά να προχωρούμε σε μαζικές παιδοψυχιατρικές εκτιμήσεις.
7. Σχετικά με το Π.Ν.Α.:
2006: Ο Στρατηγικός σχεδιασμός και τα επιχειρησιακά σχέδια της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης ήταν σαφή: προέβλεπαν μεταξύ άλλων το κλείσιμο (ή μήπως το «κλείσιμο») του Π.Ν.Α, όπως ήδη έγινε εδώ και… χρόνια με τα Χανιά, την Πέτρα Ολύμπου, την Κέρκυρα.
2008:μήπως το Π.Ν.Α έκλεισε και δεν το αντιληφθήκαμε;
Η απόφαση παράτασης επ’ αόριστο*7 της κακοποιητικής και άρρωστης Παιδοψυχιατρικής Μονάδας Επειγόντων (Μ.Ε.Π.) του Παιδοψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής, ήταν βαθύ πλήγμα και «ήττα», για τον Παιδοψυχιατρικό κόσμο. Η Μ.Ε.Π., παρόλες τις σημαντικές προσπάθειες, αποτελεί πλέον εξ ορισμού: α) μνημόνιο αντιθεραπευτικού manual β) εστία παραγωγής ψυχοπαθολογίας για τα νοσηλευόμενα παιδιά και εφήβους, γ) πηγή κακοποίησης και διαρκούς «burn out» για τους εργαζόμενους και εν κατακλείδι δ) φορέα διαιώνισης μιας συγκεκαλυμένης ή/και ανοιχτής ασυλοποιητικής λειτουργίας του συστήματος της επείγουσας παιδοψυχιατρικής περίθαλψης. Φαίνεται ότι το αρμόδιο όργανο, η επιτροπή Ψυχικής Υγείας του Κ.Ε.Σ.Υ. να μην είναι κατάλληλα ενημερωμένο από τα θεσμικά όργανα της Παιδοψυχιατρικής (αλήθεια από ποιους Παιδοψυχιάτρους εκπροσωπείται η επιτροπή ψυχικής υγείας του Κ.Ε.Σ.Υ.; Ποιοι ενημερώνουν το Κ.Ε.Σ.Υ.; Πόσες επισκέψεις και έγγραφες παραστάσεις έχει κάνει η Παιδοψυχιατρική Εταιρεία στο Κ.Ε.Σ.Υ.;). Ποιος πήρε την απόφαση να διατηρηθεί η Μονάδα Επειγόντων Περιστατικών «όσο χρονικό διάστημα κριθεί απαραίτητο μέχρι την ολοκλήρωση της δημιουργίας μονάδων κατάλληλων για την υποδοχή τέτοιων περιστατικών»!! Ποια είναι τα «τέτοια» περιστατικά στην Παιδοψυχιατρική που νοσηλεύονται στην Μ.Ε.Π.; Πότε θα ολοκληρωθούν οι προβλεπόμενες και «κατάλληλες» τέσσερις …αναμενόμενες μονάδες, όταν οι σχετικές αποφάσεις έχουν παρθεί από το 2002 και αντί να έχουν ξεκινήσει ήδη την λειτουργία τους, εκπίπτει ήδη, όπως γνωρίζετε, το σχετικό Τεχνικό Δελτίο δημιουργίας Παιδοψυχιατρικού Τμήματος του Γεν. Νοσ. Ασκληπιείο Βούλας! Αυτή η Παιδοψυχιατρική Μονάδα θα ήταν εφήβων και θα ήταν βασικός πυλώνας του οριστικού κλεισίματος του Π.Ν.Α. (έτσι θα μπορούσε να κλείσει η Μ.Ε.Π) και της παιδοψυχιατρικής μεταρρύθμισης; Πρακτικό, λοιπόν, του Κ.Ε.Σ.Υ., που προφανώς αγνοεί την ιστορία και το περιεχόμενο αυτής της Μονάδας και εν κατακλείδι μήπως δεν επιθυμεί να την γνωρίζει, γιατί κάποιους μπορεί να εξυπηρετεί: και σίγουρα αυτοί δεν είναι οι ασθενείς! Είναι γνωστός ο ηρωϊσμός νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού, που κινείται στα όρια της ανθρώπινης αντοχής, έχοντας καταφέρει να μην έχει θύματα μεταξύ των νοσηλευόμενων παιδιών ή/και των εργαζόμενων. Σήμερα η Μ.Ε.Π., θέλω να ελπίζω, δεν συνεχίζει να νοσηλεύει 10-13 παιδιά και εφήβους, όπως έχει συμβεί μέχρι πρόσφατα, αντί των 6-8 που είναι το όριο του «θεραπευτικού» της πλαισίου*9 και ελπίζω επίσης ότι συνεχίζει τουλάχιστον να «..δέχεται μόνο παιδιά και εφήβους με ψυχιατρικό πρόβλημα….»*8. Μήπως θα έπρεπε μια επιτροπή της ΠΨΕ-ΕΨΠΕ (παρατηρητήριο) να «εποπτεύει» την Μ.Ε.Π. και να αναφέρει καθημερινά ή εβδομαδιαία, τα συμβαίνοντα στο Υπουργείο; στόχος μεταξύ άλλων, η καλύτερη «ανακατανομή» των ευθυνών, ούτως ώστε εάν προκύψει κάτι σοβαρό όπως συχνά συμβαίνει τους τελευταίους μήνες (π.χ φυγές παιδιών, εισαγωγή ενήλικα στην Μονάδα, εισαγωγή κοινωνικών περιστατικών, αυτοεπιθετικότητα και ετεροεπιθετικότα των παιδιών, κ.ο.κ) να μην ενοχοποιείται μόνο το προσωπικό.
Το 2007 χάθηκε μια ευκαιρία οριστικού κλεισίματος, μετά την τελευταία αλλαγή των Κλινικών στην Διοίκησή του. Η Μ.Ε.Π. δεν θα κλείσει ποτέ.
Μπορούμε να συνεχίσουμε το αυτομαστίγωμα….το χρόνιο πένθος μας.
Γιατί είμαστε εμείς, οι Παιδοψυχίατροι συλλογικά αλλά και ατομικά, υπεύθυνοι, ας μη ζητάμε συνέχεια τις ευθύνες από τους άλλους. Οι ευκαιρίες δόθηκαν .
Υπήρχε επιστημονική συμφωνία και κατακραυγή κατά της Μονάδας τόσο από επιτροπές δικαιωμάτων ασθενών*10 και τον Συνήγορο του Πολίτη*11 όσο και τα Μ.Μ.Ε. Εκτός αν σκεφτούμε ότι μάλλον δεν μας συμφέρει να κλείσει…
Τουλάχιστον ας το συμφωνήσουμε. Προσωπικά πλέον πιστεύω ότι την ευθύνη την έχουμε εμείς, ατομικά και συλλογικά, αποκλειστικά και όχι η οποιαδήποτε διοίκηση, το Κ.Ε.Σ.Υ. ή/και το Υπουργείο Υγείας.
Αγαπητοί συνάδελφοι. Δεν υπάρχει και ποτέ δεν υπήρξε απολύτως τίποτα το προσωπικό με κανέναν και δυστυχώς για την Παιδοψυχιατρική για όλα τα ανωτέρω είναι προφανές, ότι υπάρχει τεκμηριωμένη βάση στοιχείων, εγγράφων και μαρτυριών. Εξ άλλου, όσοι τουλάχιστον με γνωρίζουν, μπορούν να αντιληφθούν το πλαίσιο και την ουσία αυτής της επιστολής: α) μια πιο αξιόπιστη, «ανοιχτή», μαζική αλλά κυρίως παρεμβατική επιστημονική και επαγγελματική εταιρεία β) ένα πιο αξιοπρεπές μέλλον για τους νέους συναδέρφους (εμείς είμαστε πλέον εν… «αποδρομή») γ) μια κριτική και αυτοκριτική που θα μας επιτρέπει να κοιταζόμαστε στα μάτια, μια που είμαστε μετρημένοι και «υποχρεωμένοι» να συνυπάρχουμε και δ) η συνειδητοποίηση και η προσέγγιση των πρακτικών, καθημερινών δυσκολιών, που αντιμετωπίζουν οι χρήστες των υπηρεσιών μας με στόχο , επιτέλους , μια ποιότητα στην ουσία και στην πράξη.
Συνέχεια στριφογυρίζουν δύο πράγματα στο μυαλό μου, γνωρίζοντας ότι δεν απασχολούν μόνον εμένα αλλά και πολλούς άλλους συναδέλφους: «μπορείς να κοροϊδεύεις κάποιους ανθρώπους συνέχεια και όλους τους ανθρώπους κάποιες φορές, όμως δεν μπορείς να κοροϊδεύεις όλους τους ανθρώπους συνέχεια» και «για το κακό δεν φταίει μόνο αυτός που το διαπράττει, αλλά και εκείνος που δεν το εμποδίζει»… Φρέρης Ι.Γ.
Παιδοψυχίατρος,
Ενδεικτικές Πηγές:
*1 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τη Διοίκηση τα Οικονομικά και τις πολιτικές
Υγείας, 2007, Αθήνα
*2 Jordan M., The darks secrets of scientific research, ed. Quintet, Publishing
Limited, 2003.
*3 Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών, αρ. πρωτ. 11993/10-5-2004
*4 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο Management Υπηρεσιών Υγείας, 2007, Κέρκυρα
*5 ΥΥ&ΚΑ, Υ5α.β./Γ.Π.οικ.18127/2002
*6 ΥΥ&ΚΑ: Υ10α/ΓΠ 97414/7.10.2003
*7 DSM IV-R, ICD-10, CFTMEA
*8 πρακτικό ΚΕΣΥ, 16-3-2007.
*9 Έκθεση και προοπτικές λειτουργίας Μ.Ε.Π. 2002-2003, Π.Ν.Α., Σ.Δ. 656/12-8-
2002
*10 Ειδική Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των ατόμων με Ψυχικές
Διαταραχές, αριθμ. πρωτ. 60/29-11-2005 & αριθμ. πρωτ. 44/9-5-2006.
*11 Δομές προστασίας και φιλοξενίας Παιδιών και εφήβων με ψυχικές διαταραχές,
www.synigoros.gr, 2005.
Σχόλια