ΔΟΜΗ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥ

«Σ.Δ-ΔΥ.Τ» ΟΧΙ «Σ.Δ-Ι.Τ»: ΕΝΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΔΟΜΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥ ΣΤΟ Β. ΑΙΓΑΙΟ


Γ. Φρέρης1, Ε. Παπάνης2, Α. Τσώνη3, Π. Γιαβρίμης4, Α. Βίκη5, Ο. Κουρελλά6


1Παιδοψυχίατρος, M.Sc. Κοινωνικής Παιδοψυχιατρικής , Magister Διοίκησης Οργανισμών

Υγείας, Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο Μυτιλήνης, Γ.Ν. Μυτιλήνης «Βοστάνειο»

2 Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας Παν/μίου Αιγαίου, Διευθυντής Συμβουλευτικού

Σταθμού Παν/μίου Αιγαίου

3Νοσηλεύτρια Τ.Ε., Magister Διοίκησης Οργανισμών Υγείας, Γ.Ν. «Σισμανόγλειο»

3 Σχολικός Σύμβουλος, Δ/νση Εκπαίδευσης Β. Αιγαίου

5 Ψυχολόγος, Δρ.,Παιδαγωγικό Ινστιτούτο

6 Νοσηλεύτρια Ψυχικής Υγείας, Τ.Ε., Παιδοψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

To εύρημα «Σ.Δ-ΔΥ.Τ όχι «Σ.Δ-Ι.Τ.», έχοντας υπόψη το σχετικό θεσμικό πλαίσιο, όχι τόσο στην κυριολεξία του αλλά στην ευρύτερη και ουσιαστική εφαρμογή του, περιλαμβάνει το προτεινόμενο καινοτόμο επιχειρησιακό σχέδιο ανάπτυξης μιας νέας δομής ψυχικής υγείας για το παιδί και τον έφηβο στο Β. Αιγαίο (Μυτιλήνη). Αυτή δεν αντλεί πόρους από τον Ιδιωτικό Τομέα, αλλά βασίζεται στους ήδη υπάρχοντες πόρους και η ωφέλεια συνοψίζεται στα κάτωθι: α) είναι αποτέλεσμα της συνέργειας δύο διαφορετικών δημόσιων υπηρεσιών (Σ.Δ-ΔΥ.Τ.) (Υπουργείου Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Υπουργείου Παιδείας) β) πρόκειται για μια ιδιαίτερα κοινωνικά ευαίσθητη υπηρεσία, που αφορά την ψυχική υγεία του παιδιού, του εφήβου και των οικογενειών τους και κατ’ επέκταση το μέλλον μιας υγιούς κοινωνίας γ) αναπληρώνει την παντελή έλλειψη αντίστοιχων υπηρεσιών σε όλο το Αιγαίο δ) παρέχει πολλαπλασιαστικά θετικά λειτουργικά και οικονομικά αποτελέσματα, από την σύμπραξη αυτών των υπηρεσιών μέσα από την ανακατανομή των οικονομικών και ανθρώπινων πόρων.

Το Επιχειρησιακό Σχέδιο που προτείνεται, αφορά την ανάπτυξη και λειτουργία ενός πολυδύναμου Κοινοτικού Κέντρου Ψυχικής Υγείας για το παιδί και τον έφηβο στον Ν. Λέσβου, όπως θα προκύψει από την συγχώνευση ενός Συμβουλευτικού Σταθμού, που λειτουργεί ήδη το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και του Εξωτερικού Παιδοψυχιατρικού Ιατρείου του Γ.Ν. Μυτιλήνης «Βοστάνειο», που ήδη λειτουργεί από τον Μάιο του 2006 σαν κοινοτικό Κέντρο με τον διακριτικό τίτλο «Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο Μυτιλήνης». To μοντέλο ανάπτυξης του επιχειρησιακού σχεδίου, προσεγγίζει τόσο δομικές (κάθετες), όσο και λειτουργικές (οριζόντιες) παραμέτρους οργάνωσης.

SUMMARY

……“P.Pu.P” (Public Public Partenships) not “P.P.P” (Public Private Partenships)……..

Georges Freris, Efstratios Papanis, Katerina Tsoni, Panagiotis Giavrimis,

Agni Viki, Olga Kourella

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

H ραγδαία ανάπτυξη των επιστημών και της τεχνολογίας κατά το δεύτερο κυρίως ήμισυ του 20ου αιώνα, είχε ως αποτέλεσμα – μεταξύ άλλων- την επαναστατική εξέλιξη της ιατρικής, του τρόπου παροχής αλλά και του προτύπου ζήτησης των υπηρεσιών υγείας. Οι εξελίξεις αυτές επηρέασαν όλα τα επαγγέλματα υγείας σε κάθε αναπτυγμένο κράτος του πλανήτη, συνέτειναν ώστε η παροχή υπηρεσιών υγείας να επιτελείται πλέον στο πλαίσιο ενός συνειδητά οργανωμένου συστήματος, του Συστήματος Υγείας. Ένα σύγχρονο τέτοιο σύστημα αποσκοπεί στο να συνδυάσει τους ανθρώπινους, τεχνολογικούς και χρηματοοικονομικούς πόρους , ώστε να είναι εφικτή η ορθολογική άσκηση της σύγχρονης ιατρικής επιστήμης και πρακτικής, ως ένας τομέας της εν γένει κοινωνικής δραστηριότητας.


Η σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ-Ι.Τ.), που θεσμοθετήθηκε με τον Ν. 3389/2005, αποτελεί μια καινοτόμο μορφή χρηματοδότησης για την ανάπτυξη του δημόσιου τομέα, με κύριους στόχους την παροχή τεχνογνωσίας από τον Ιδιωτικό στο Δημόσιο Τομέα, την εξασφάλιση του σχεδιασμού, της χρηματοδότησης, της κατασκευής, της διαχείρισης, λειτουργίας, ανακαίνισης ή συντήρησης δημοσίων υποδομών, τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών, και την οικονομικότερη ανακατανομή των ανθρώπινων πόρων.1, 2

.

Στην παρούσα εργασία, στα πλαίσια ανάπτυξης ενός επιχειρησιακού σχεδίου 3,4 αναλύεται η υπάρχουσα κατάσταση ως αναφορά τις δράσεις που έχουν αναπτύξει τα δύο ήδη λειτουργούντα Κέντρα για την ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων, οι ανθρώπινοι πόροι, τα οικονομικά τους στοιχεία, η υλικοτεχνική τους υποδομή. Παρουσιάζεται το εξωτερικό περιβάλλον του υπό σύσταση Κ.Ψ.Υ., ήτοι το θεσμικό πλαίσιο ανάπτυξής του, η δημογραφική εξέλιξη, οι οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις και οι δείκτες νοσηρότητας. Γίνεται, επίσης, αξιολόγηση της ανάλυσης, που έχει προηγηθεί μέσω της μεθόδου S.W.O.T. analysis και P.E.S.T.L.E. analysis, ενώ αναπτύσσεται η νέα στρατηγική του Κ.Ψ.Υ. παιδιού και εφήβου και προσδιορίζονται οι στόχοι, τα σχέδια δράσης για κύριες και υποστηρικτικές λειτουργίες. Τέλος, προτείνεται η παρακολούθηση του έργου μέσα από εργαλεία όπως το R.A.S.C.I., καταγράφονται τα προβλεπόμενα λειτουργικά και οικονομικά αποτελέσματα ανά έτος στα πλαίσια ενός 3ετούς προγραμματισμού και γίνεται προσέγγιση των προϋποθέσεων και των μέσων παρακολούθησης μέσα από ένα σύστημα ελέγχου των προτεινόμενων σχεδίων δράσης του Κ.Ψ.Υ. παιδιού και εφήβου.

Η οργανωτική και λειτουργική αναβάθμιση των Νοσοκομείων μέσα από τον Ν. 2889/2001 (αποκεντρωμένες , ανεξάρτητες μονάδες των πρώην ΠΕ.Σ.Υ. νυν Υ.ΠΕ) συμβαδίζει με τις σημαντικές αλλαγές που φέρνει η νέα αντίληψη5,6 για την παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας και η συντελούμενη ψυχιατρική μεταρρύθμιση στο χώρο αυτό. Η εφαρμογή της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης ξεκίνησε στη χώρα μας με την ψήφιση του νόμου για το Εθνικό Σύστημα Υγείας (Ν.1397/83), διευρύνθηκε με τον Ν. 2071/92 και παγιώθηκε με το Ν.2716/99 σχετικά με την «Ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών Ψυχικής υγείας»7. Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση είναι μια συλλογική προσπάθεια της Πολιτείας, των ψυχιάτρων, των άλλων επαγγελματιών ψυχικής υγείας και της κοινωνίας, για την οριστική αντιμετώπιση των αναγκών του ανθρώπου που δημιουργούνται από την ψυχική ασθένεια.

Με τον όρο «ψυχιατρική μεταρρύθμιση» έχει επικρατήσει να εννοείται το σύνολο των παρεμβάσεων που επιτρέπουν στον ψυχικά ασθενή να παραμείνει ενεργός πολίτης, μέσα στο οικογενειακό του περιβάλλον, με αυτονομία, οικονομική δράση και κοινωνική ένταξη. 8,9 Κεντρικός άξονας της είναι η ανάπτυξη των υπηρεσιών πρόληψης10,11 στην κοινότητα, ώστε ο ασθενής να εξυπηρετείται κοντά στο οικογενειακό του περιβάλλον και να υποστηρίζεται από αυτό, διατηρώντας με όλα τα μέσα την κοινωνική του δραστηριότητα. Η νέα αυτή αντίληψη φέρνει σημαντικές αλλαγές τόσο στη στάση και τις προσεγγίσεις των επαγγελματιών της Ψυχικής Υγείας, όσο και στη δομή και τους τύπους των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους ασθενείς και τους πολίτες γενικότερα. Τίθενται σε εφαρμογή νέες θεραπευτικές μέθοδοι – πέραν της φαρμακευτικής – που είτε εφαρμόζονταν περιστασιακά, είτε δεν είχαν εφαρμοστεί προηγουμένως στη χώρα, όπως η οικογενειακή θεραπεία, η συστεμική, η ομαδική, η εργοθεραπεία, η λογοθεραπεία, η δραματοθεραπεία, η μουσικοθεραπεία και άλλες ειδικότερες θεραπείες. Έχει διαπιστωθεί στην πράξη η αποτελεσματικότητα της ομαδικής δραστηριότητας των επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας για την θεραπευτική παρέμβαση και την υποστήριξη του ασθενή και έχει καταδειχθεί η αναγκαιότητα της ανάπτυξης δικτύου υπηρεσιών σε τομεακό επίπεδο.

Στο επίπεδο των δομών και των υπηρεσιών, ο στόχος που τίθεται από τις κατευθύνσεις της μεταρρύθμισης, είναι η ανάπτυξη ενός πλήρους δικτύου υπηρεσιών στην κοινότητα, που να διασφαλίζει σε επίπεδο υγειονομικής περιφέρειας (2η Υ.ΠΕ. Β. Αιγαίου και Πειραιά) λειτουργική επάρκεια ως προς τις ανάγκες του τοπικού πληθυσμού, στόχος προφανώς πολύ ευρύτερος από την απλή αντιμετώπιση της ασθένειας. Για το στόχο αυτό σε επίπεδο δομών, είναι απαραίτητη βάση του νόμου 2716/99, η ανάπτυξη Μονάδων Ψυχικής Υγείας πέραν του Γενικού Νοσοκομείου9,12 όπως: α) η ανάπτυξη Κέντρων Ψυχικής Υγείας, β) ιατροπαιδαγωγικών Κέντρων γ) Μονάδα εφήβων δ) Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης (Ξενώνες, Οικοτροφεία, Προστατευμένα Διαμερίσματα και Φιλοξενούσες Οικογένειες), ε) Εργαστηρίων Επαγγελματικής Κατάρτισης στ) Κινητών Μονάδων για τις απομονωμένες περιοχές ζ)Κοινωνικών Συνεταιρισμών για την απασχόληση εκείνων των ασθενών , που δεν μπορούν να εργαστούν στις συνθήκες της ελεύθερης αγοράς, η) Κέντρων Παρέμβασης στην Κρίση θ) ειδικές μονάδες για τις Αυτιστικές διαταραχές κ.ά.

Το δίκτυο αυτό των δομών απαιτεί ένα σύνθετο πλήθος ειδικοτήτων επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας (ψυχίατροι, παιδοψυχίατροι, ψυχιατρικοί νοσηλευτές, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, παιδαγωγοί και άλλοι), αλλά μια ανθρωποκεντρική αντίληψη των επαγγελμάτων αυτών για τον ψυχικά ασθενή13. Η τελευταία αυτή αναγκαιότητα επιβάλλει σημαντικές αλλαγές όσον αφορά την εκπαίδευση και δια βίου

κατάρτιση των επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας14 καθώς και τις μεθόδους και τις διαδικασίες μεταφοράς τεχνογνωσίας. Προϋποθέτει επίσης την στήριξη των τοπικών κοινωνιών και αρχών, την υπέρβαση του φόβου για την ψυχική ασθένεια που έχουν διαμορφώσει οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα, προκειμένου σταδιακά να εξαλειφθεί το κοινωνικό στίγμα για τον ψυχικά ασθενή και την οικογένειά του.

O τρόπος παροχής των παιδοψυχιατρικών υπηρεσιών ενδονοσοκομειακά και μέσα από την τομεοποίηση στην κοινότητα ενός Κ.Ψ.Υ. παρουσιάζει σημαντικές διαφορές15,16 (Πίνακες 1α, 1β, 1γ).

ΟΡΑΜΑ-ΑΠΟΣΤΟΛΗ

Η νέα μονάδα θα αποτελέσει καινοτόμο δομή για την Κοινοτική Παιδοψυχιατρική στη Μυτιλήνη και πιλοτική μονάδα ψυχικής υγείας για όλο το Αιγαίο. Μια υπηρεσία για τον πολίτη, με τον πολίτη, από τον πολίτη.

Η αποστολή της μονάδας περιλαμβάνει:

* την παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών ψυχικής υγείας (ποσοτικά και ποιοτικά) προς του ασθενείς (παιδιά και εφήβους)
* την επίτευξη υψηλών ποσοτικών και ποιοτικών αποδόσεων – στα πλαίσια του κοινωνικού του ρόλου- με σωστή διαχείριση των περιορισμένων πόρων και προγραμματισμένη ανάπτυξη προς όφελος των χρηστών.
* την υποστήριξη των σχεδιαζόμενων παρεμβάσεων στον τομέα της ανάπτυξης ενός πλήρους δικτύου υπηρεσιών ψυχικής υγείας για παιδιά και εφήβους στην ευρύτερη περιοχή, που θα υποκαταστήσει τις μέχρι σήμερα παρεχόμενες ενδονοσοκομειακές υπηρεσίες του εξωτερικού Παιδοψυχιατρικού Ιατρείου και του Συμβουλευτικού Σταθμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
* Την θεσμοθέτησή του Κέντρου ως «παρατηρητηρίου» ψυχικής υγείας για όλο τα νησιά του Αιγαίου, που έχουν παραρτήματα του Πανεπιστημίου Αιγαίου

Τα περισσότερα K.Ψ.Υ που λειτουργούν στην Ελλάδα περιλαμβάνουν παιδοψυχιατρικό τμήμα που δέχεται παιδιά και εφήβους ηλικίας από 0 μέχρι 18 ετών (Πίνακας 2).

Η σχέση Κ.Ψ.Υ – κοινότητας νοείται ως αμφίδρομη.

Αφενός οι πολίτες και οι φορείς, έχουν το δικαίωμα να απευθύνονται στη μονάδα για προβλήματα και θέματα ψυχικής υγείας των παιδιών τους, αφετέρου το Κ.Ψ.Υ έχει ως αποστολή να αναπτύξει την πολιτική, τις επαφές και τις δράσεις εκείνες που θα οδηγήσουν τους πολίτες προς τις δομές ψυχικής υγείας του τομέα. Είναι σημαντικό να γίνεται μια συνεχής και έγκυρη ενημέρωση των γονέων και όλων των ενδιαφερομένων για την παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας μέσω της κατάλληλης καμπάνιας.

Σε κάθε ηλικιακή φάση προέχει η εμφάνιση κάποιων διαταραχών οι οποίες παρουσιάζονται με ορισμένα χαρακτηριστικά: (Πίνακας 3).



ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

1. Προέλευση, ταυτότητα & σύντομο ιστορικό Κ.Ψ.Υ. παιδιού και εφήβου

Το Κ.Ψ.Υ. είναι αποτέλεσμα της υλοποίησης ενός ενιαίου επιστημονικού φορέα ψυχικής υγείας για το παιδί και τον έφηβο, συνισταμένη της δομικής , επιστημονικής και διοικητικής συνεργασίας δύο εν λειτουργία υπηρεσιών στο Ν. Λέσβου:

1ον) του Παιδοψυχιατρικού Εξωτερικού Ιατρείου του Γ.Ν. Μυτιλήνης «Βοστάνειο» που ανήκει στο Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και λειτουργεί από την 1-1-2005 στα πλαίσια του προγράμματος «Ψυχαργώς». Το Παιδοψυχιατρικό αποτελεί τμήμα του Ψυχιατρικού Τομέα, ο οποίος περιλαμβάνει και το Ψυχιατρικό τμήμα (Κλινική , εξωτερικά Ιατρεία) (Πίνακας 4). Ο Ψυχιατρικός τομέας είναι ένας από τους τέσσερεις τομείς της Ιατρικής Υπηρεσίας του Γενικού Νοσοκομείου μαζί με τον Παθολογικό, τον Χειρουργικό και τον εργαστηριακό (ΣΧΗΜΑ 1).


ΣΧΗΜΑ1.


ΔΙΟΙΚΗΣΗ








ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ

ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ









ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΚΟΣ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟΣ

ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΜΕΑΣ



ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟ



ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΙΑΤΡΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΕΝΤΡΟ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ





2ον) του Συμβουλευτικού Σταθμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου, που ανήκει στο Υπουργείο Παιδείας και λειτουργεί με απόφαση της Πρυτανείας από τον Μάιο του 2006 και με απόφαση της Συγκλήτου (3η/14-3-2008) από τον Μάρτιο του 2008. Οι υπηρεσίες του Συμβουλευτικού Σταθμού υλοποιούνται με Επιστημονικό Υπεύθυνο επίκουρο καθηγητή Κοινωνιολογίας και ενός Σχολικού Συμβούλου της Δ/νσης Εκπαίδευσης Β. Αιγαίου.



2.Ανθρώπινοι πόροι (οργανόγραμμα)-Δραστηριότητες

Ειδικότερα το Παιδοψυχιατρικό Εξωτερικό Ιατρείο17 του Γ.Ν. Μυτιλήνης, λειτουργεί στελεχωμένο με έναν Παιδοψυχίατρο από τον Ιανουάριο του 2005 έως το καλοκαίρι του 2007 και με μια πλήρη διεπιστημονική ομάδα από τον Σεπτέμβρη του 2007.(Πίνακας 4) Τα κύρια πεδία δράσης του είναι η διάγνωση, η θεραπεία παιδοψυχιατρικών περιπτώσεων καθώς και η διασυνδετική στην Παιδιατρική (Πίνακες 5α,β). Δευτερεύοντα πεδία δράσης ήταν προγράμματα πρωτογενούς πρόληψης (ομιλίες, εισηγήσεις σε σχολεία, Νηπιαγωγεία, άλλους φορείς) κυρίως στην περιοχή Μυτιλήνης. Ο Συμβουλευτικός Σταθμός του Πανεπιστημίου Αιγαίου στελεχώνεται από έναν επίκουρο Καθηγητή Κοινωνιολογίας, έναν Σχολικό Σύμβουλο της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Αιγαίου και δύο εθελοντές ψυχολόγους με γραμματειακή υποστήριξη. Κύρια πεδία δράσης ήταν τα προγράμματα πρωτογενούς πρόληψης μέσα από την ανάπτυξη ομάδων εκπαιδευτικών, ομάδων γονέων και ομάδων φοιτητών. (Πίνακας 6). Σε δεύτερο επίπεδο αναπτύχθηκαν προγράμματα ατομικής συμβουλευτικής, που όμως για λόγους οργανωτικούς διεκόπησαν.

Η κάθε μία από τις δύο υπηρεσίες προσδιορίζεται από θετικά και αρνητικά χαρακτηριστικά, που οριοθετούν τις υπάρχουσες λειτουργίες και αιτιολογούν την ανάπτυξη μιας ανώτερης, σύνθετης, λειτουργικά δομής.

Ειδικότερα, όσον αφορά το Παιδοψυχιατρικό και τα θετικά του στοιχεία:

1ον ) αναπτύσσονται ατομικά ψυχοθεραπευτικά προγράμματα

2ον) τα τρία χρόνια ην λειτουργίας του έχουν προσδώσει ένα ειδικό βάρος και κύρος ως αναφορά την αξιοπιστία και το κύρος των παρεχομένων υπηρεσιών (θετική φήμη)

3ον) είναι σε εξέλιξη η μεταφορά του εξωτερικού Ιατρείου από το Νοσοκομείο σε Κοινοτική εξωνοσοκομειακή δομή σύμφωνα με τις αρχές της Κοινοτικής Παιδοψυχιατρικής

4ον) είναι σε εξέλιξη η πλήρη στελέχωση με διεπιστημονική ομάδα (Παιδοψυχίατρος, Κοινωνιολόγος, Λογοπεδικός, Ψυχολόγος, Κοινωνική Λειτουργός, Επισκέπτρια Υγείας) και γραμματειακή υποστήριξη.

Στα αρνητικά του Παιδοψυχιατρικού εξωτερικού Ιατρείου περιέχονται:

1ον) Ο συνεχώς διογκούμενος μεγάλος όγκος των περιστατικών (περίπου 200 νέες περιπτώσεις κάθε)

2ον) αδυναμία ανάπτυξης κοινοτικών προγραμμάτων,

3ον) αδυναμία κάλυψης κοινοτικά άλλων περιφερειών του Ν. Λέσβου

4ον) αδυναμία ανάπτυξης προγραμμάτων στην κρίση

5ον) δυσκαμψία δημόσιου λογισμικού, για την ανάπτυξη ακόμη και απλών προληπτικών δράσεων στον χώρο της ψυχικής υγείας του παιδιού και του εφήβου.

Ως προς τον Συμβουλευτικό Σταθμό του Πανεπιστημίου Αιγαίου, θετικά μπορούν να προσδιοριστούν τα εξής στοιχεία:

1ον) η πλήρη ανάπτυξη προγραμμάτων πρωτογενούς πρόληψης μέσα από την ανάπτυξη ομάδων καθηγητών, γονέων, φοιτητών

2ον) η υπάρχουσα τεχνογνωσία και ακαδημαϊκή εμπειρία για την υλοποίηση των δράσεων 3ον) η δυνατότητα ανάπτυξης ερευνητικών πρωτοκόλλων και

4ον) εκπαιδευτικών προγραμμάτων με συγκεκριμένες προδιαγραφές.

Αντίθετα στα αρνητικά συγκαταλέγονται:

1ον) η έλλειψη Κλινικής εμπειρίας

2ον) η έλλειψη οικονομικών πόρων

3ον) σημαντικό μέρος της λειτουργίας του βασίζεται και σε εθελοντές.

Το Παιδοψυχιατρικό είχε αναπτύξει κυρίως τις κάτωθι δράσεις: Διάγνωση , θεραπεία, διασυνδετική με την παιδιατρική κλινική του Γ.Ν. Μυτιλήνης, προγράμματα πρωτογενούς πρόληψης.

Οι δράσεις του Συμβουλευτικού Σταθμού του Πανεπιστημίου επικεντρώνονται κυρίως σε προγράμματα πρωτογενούς πρόληψης στα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της Μυτιλήνης.

3. Υλικοτεχνική υποδομή

Το Παιδοψυχιατρικό αυτή την στιγμή, στεγάζεται σε 4 χώρους διεσπαρμένους σε 4 διαφορετικά σημεία του Νοσοκομείου Μυτιλήνης με σοβαρά προβλήματα πρόσβασης και ενδοεπικοινωνίας των ειδικοτήτων της διεπιστημονικής ομάδας. Οι χώροι είναι κακής επίπλωσης, φωτεινότητας και αισθητικής, ενώ ένας από αυτούς στεγάζεται στον 3ο όροφο με προβλήματα που μπορούν να αγγίζουν την ασφάλεια και την επικινδυνότητα. Το υλικό τόσο διαγνωστικό όσο και θεραπευτικό είναι ελλιπές και με δυσκολία συντηρείται και αντικαθίσταται (παιχνίδια, πλαστελίνες, χρώματα, κατασκευές κλπ).

4. Χρηματοοικονομικά στοιχεία

Οι υπηρεσίες του Παιδοψυχιατρικού (μισθός Παιδοψυχιάτρου, Ψυχολόγου, Κοινωνικής λειτουργού, εργοθεραπευτή, Επισκέπτριας Υγείας) καλύπτονται από τον κρατικό προϋπολογισμό του Υ.Υ.&Κ.Α. Από τον Αύγουστο του 2007 προσελήφθηκαν επίσης : α) μια γραμματέας μέσω των Stage του ΟΑΕΔ και β) ένας Κοινωνιολόγος και μία Λογοπαιδικός μέσω του προγράμματος «Ψυχαργώς».

Ο Επιστημονικά υπεύθυνος του Παν/μίου Αιγαίου και ο Εκπαιδευτικός (Σχολικός Σύμβουλος της Δ/νσης Εκπαίδευσης Β. Αιγαίου ) του Συμβουλευτικού Σταθμού μισθοδοτούνται από το Υπουργείο Παιδείας. Οι δύο ψυχολόγοι που συνδράμουν τις δράσεις του Συμβουλευτικού Σταθμού είναι επαγγελματίες, μεταπτυχιακοί του Παν/μίου Αιγαίου.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΥΠΟ ΣΥΣΤΑΣΗ ΔΟΜΗΣ

Η διερεύνηση και αξιολόγηση του ευρύτερου περιβάλλοντος του κέντρου, έχει σκοπό να προσδιορίσει τις προοπτικές και προϋποθέσεις ανάπτυξής του στα πλαίσια των ευκαιριών και των κινδύνων που υπάρχουν, στο περιβάλλον στο οποίο θα λειτουργεί, πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για την νησιωτική Ελλάδα 18.

Το Κέντρο Ψυχικής Υγείας παιδιού και εφήβου, θα βρίσκεται σε μια περιοχή, η οποία αποτελεί, όπως είναι γνωστό μια ζωντανή αναπτυσσόμενη πόλη 40.000 περίπου κατοίκων που εξελίσσεται σε διοικητικό κέντρο του Αιγαίου καθώς φιλοξενεί τις έδρες του Υπουργείου Αιγαίου, της Νομαρχίας της Λέσβου και της Περιφέρειας του Βορείου Αιγαίου.

Η Μυτιλήνη κατατάσσεται στην κατηγορία των αναδυόμενων πόλεων ανάπτυξης, λόγω του γεγονότος ότι παρουσιάζει όλα τα χαρακτηριστικά των αστικών κέντρων αλλά και λόγω της συνοριακής της θέσης. Η Μυτιλήνη στηρίζεται σε όλους τους τομείς της οικονομίας και μπορεί να ενταχθεί στο πολυλειτουργικό πρότυπο ανάπτυξης και να παίξει κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη των γειτονικών νησιών.

Ως προς την προσβασιμότητα, η Λέσβος συνδέεται με την Ηπειρωτική Ελλάδα (Αθήνα, Θεσ/νίκη, Καβάλα) με πυκνές ακτοπλοϊκές (συμβατικά και ταχύπλοα πλοία) και αεροπορικές συγκοινωνίες. Συνδέεται επίσης, τόσο ακτοπλοϊκώς όσο και αεροπορικώς με τα υπόλοιπα νησιά του Β. Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα. Στο εσωτερικό της Λέσβου, υπάρχει ένα επαρκές συγκοινωνιακά ανεπτυγμένο οδικό δίκτυο. Η πρόσβαση γίνεται μέσα από ένα ακτινωτό οδικό δίκτυο, από κάθε άκρη του Ν. Λέσβου, που συγκλίνει στην πόλη της Μυτιλήνης. Όλες οι περιοχές της Λέσβου έχουν έναν μέσο χρόνο πρόσβασης στην πρωτεύουσα της Μυτιλήνης περίπου 20-80 ΄ λεπτά.



Your browser may not support display of this image.



1. P.E.S.T.L.E. analysis

ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ / ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ (P)

Υπήρξε διακομματική συμφωνία για την υλοποίηση της παιδοψυχιατρικής μεταρρύθμισης, μέσα από το πρόγραμμα «Ψυχαργώς», τόσο για την υλοποίηση της πρώτης φάσης (1997-1999) όσο και για την υλοποίηση της β΄ φάσης (2001-2010). Οι δράσεις που προβλέπονται από την μεταρρύθμιση κινούνται σε δύο επίπεδα: α) αποασυλοποίηση και κλείσιμο όλων Ψυxιατρικών Νοσοκομείων της Ελλάδας β) ανάπτυξη ψυχιατρικών δομών και υποδομών στην κοινότητα και στα Γενικά Νοσοκομεία.

Υπάρχει ιδιαίτερη επένδυση στην ψυχική υγεία την τελευταία δεκαετία με την σύμπραξη πολιτική και οικονομική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσα από το Ε.Κ.Τ. που συνεισφέρει το 75% των πόρων, που προβλέπει το Τεχνικού Δελτίο του έργου.



OIKONOMIA (E)

Η ανάπτυξη του Κέντρου θα χρηματοδοτηθεί από το Γ.Ν. Μυτιλήνης «Βοστάνειο», το Πανεπιστήμιο Αιγαίου που εδρεύει στη Μυτιλήνη, το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας και από το Δ΄ Κ.Π.Σ. (τα επόμενα έτη) με κριτήρια τη δυναμική αύξηση του πληθυσμού, τη θέση της περιοχής σε σχέση με τους υφιστάμενους και επιδιωκόμενους άξονες ανάπτυξης, τη διοικητική σημασία της περιοχής, τη διαθεσιμότητα υποδομών έρευνας και υγείας, τη δομή και δυναμική του παραγωγικού προτύπου και την ύπαρξη στοιχείων δικτυώσεων με γειτονικά αστικά κέντρα (Χίος, Λήμνος κλπ). Μ.Κ.Ο. μπορούν να χρηματοδοτήσουν όπως και άλλες κρατικές οικονομικές πηγές (όπως ποσοστά από κρατικά λαχεία κ.α.).

Η ένταξη της παιδοψυχιατρικής μεταρρύθμισης στο πρόγραμμα «Ψυχαργώς» έδωσε οικονομικούς πόρους, που μέσα από Τεχνικά δελτία μπορούν να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη δομών και υποδομών τόσο σε επίπεδο της υλικοτεχνικής υποδομής τους όσο και στην πρόσληψη προσωπικού.

Οι προσλήψεις βασίζεται σε διαδικασίες μέσα από το πρόγραμμα «Ψυχαργώς», που χρηματοδοτείται κατά 75% για 18 μήνες, από το ΕΚΤ. Πέραν του 18μήνου τις δομές και υποδομές αναλαμβάνει να τις λειτουργεί το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής αλληλεγγύης.

Όλες οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία, με την ισχύουσα κρατική τιμολόγηση, πράγμα που κάνει προσιτή την πρόσβαση, ανεξαρτήτως βιοτικού επιπέδου και εισοδήματος του χρήστη.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ (S)

Η ανάπτυξη υπηρεσιών ψυχικής υγείας για το παιδί και τον έφηβο σε παραμεθόριο περιοχή του Β. Αιγαίου, είναι σε ώριμο στάδιο, διότι επί χρόνια λειτουργούν δομές ψυχικής υγείας όπως το Ψυχιατρικό Τμήμα του Γ.Ν. Μυτιλήνης, το Κέντρο Διάγνωσης Αξιολόγησης και Υποστήριξης (Κ.Δ.Α.Υ.), το Κέντρο Πρόληψης κατά των ναρκωτικών «Πνοή» του ΟΚΑΝΑ και άλλες υπηρεσίες σχετικές με την ψυχική υγεία του παιδιού, οι οποίες έχουν ευαισθητοποιήσει τον πληθυσμό.(Πίνακας 9)

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ (T)

Το τεχνολογικό περιβάλλον διαμορφώνεται από την διαρκή πρόοδο και εξέλιξη της σύγχρονης τεχνολογίας. Η δομή του Κ.Ψ.Υ. για τις λειτουργικές της ανάγκες αλλά και για ερευνητικούς λόγους διέπεται από τεχνολογικά μέσα όπως: α) από την εγκατάσταση πληροφορικών συστημάτων (Computer, Internet κλπ), β) συστημάτων επικοινωνίας (ειδικά τηλεφωνικά κέντρα με πολλαπλές γραμμές) γ) ειδικά τεχνικά συστήματα για θεραπευτικούς λόγους, που προβλέπουν την χρήση σύνθετων οπτικοακουστικών μέσων, μέσα από μονόδρομο καθρέπτη. δ) από άλλα εποπτικά – εκπαιδευτικά μέσα.

ΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ (L)

Το πλαίσιο διέπεται: 1ον) από τούς νόμους του ΕΣΥ: α) Ν.2071/92 β) Ν. 2716/1999 «ανάπτυξη και εκσυγχρονισμός των υπηρεσιών ψυχικής υγείας και άλλες διατάξεις» γ)Ν.3418 «Κώδικας Ιατρικής δεοντολογίας» 2ον) την νομοθεσία που περικλείει το πρόγραμμα Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης Α΄ Φάση (Ν.815/84) και «Ψυχαργώς» Α΄ Φάση 1999-2001 (Ε.Π. ¨Καταπολέμηση του Αποκλεισμού από την Αγορά Εργασίας» του Β΄ΚΠΣ – εφαρμογή 1ης Δράσης) και Β΄ Φάση 2001-2006 (Ε.Π. «Υγεία – Πρόνοια» του Γ’ ΚΠΣ-εφαρμογή 1ης & 2ης Δράσης).

ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ / ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ (E)

Η μονάδα δέχεται τις επιδράσεις και τις πιέσεις ομάδων και φορέων που σχετίζονται με την ψυχική υγεία, όπως είναι οι σύλλογοι των Ειδικών σχολείων (Δημοτικό, Γυμνάσιο) της Μυτιλήνης, της πρόνοιας, του Κ.Δ.Α.Υ. κλπ. Έχει βασική ευθύνη για την προστασία μιας ειδικής και ευπαθούς ηλικιακά ομάδας και γι’ αυτό πρέπει μεταξύ των άλλων να προστατεύει το απόρρητο και τα δικαιώματα των ασθενών, σε μια κοινωνία που λόγω της κοινωνικής της δομής (επαρχία) είναι επιρρεπής στην διάχυση των πληροφοριών.




2. Δημογραφικοί Δείκτες

Η σημασία των δημογραφικών δεδομένων δεν εξαντλείται απλώς στον ακριβή προσδιορισμό του πληθυσμού αναφοράς αλλά και στην παροχή χρήσιμων πληροφοριών για το είδος της πληθυσμιακής συγκέντρωσης και επομένως την ποιότητα και την δυναμική της υφιστάμενης και δυνητικής ζήτησης. Τα χαρακτηριστικά του πληθυσμού καθορίζονται σε γενικές γραμμές από τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες μέσα στα οποία εξελίσσονται. Τα αποτελέσματα αυτών των συνθηκών επηρεάζουν τις εξελίξεις σε όλα τα επίπεδα και καθορίζουν τις ανάγκες και την αντίστοιχη ζήτηση για την ικανοποίηση αυτών σε υπηρεσίες, κοινωνικές υποδομές κ.α.

Η αύξηση του πληθυσμού του Β. Αιγαίου υπήρξε σημαντική κατά την δεκαετία του ’80, κυρίως λόγω παλιννόστησης. Αργότερα, ο πληθυσμός της περιοχής κατά την περίοδο 1991-2001 αυξήθηκε κατά 0,4%. (Πίνακες 7,8,10).

3. Δείκτες νοσηρότητας

Υπολογίζεται ότι στον παιδικό και εφηβικό πληθυσμό ο επιπολασμός προβλημάτων ψυχικής υγείας- μικρά ή μεγάλα – αποτελούν κυμαίνονται από 18-20% του πληθυσμού της Ελλάδας (Πίνακας 2).


4. S.W.O.Τ. Analysis

H S.W.O.Τ. (Strengths – Weaknesses – Opportunities – Threats) ανάλυση έχει στόχο την εξαγωγή συμπερασμάτων από την ανάλυση του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος.

Πιο συγκεκριμένα θα συνδυαστούν οι κίνδυνοι και οι απειλές του εξωτερικού περιβάλλοντος με τα αδύνατα και δυνατά σημεία του εσωτερικού περιβάλλοντος.

Τα δυνατά – αδύνατα σημεία αποτυπώνονται συνδυαστικά με τις αναδυόμενες ευκαιρίες και τις απειλές του περιβάλλοντος δραστηριοποίησης και αξιολογούνται και τεκμηριώνονται οι επιλογές του κέντρου για την εκμετάλλευση των ευκαιριών και την αντιμετώπιση των κινδύνων.

S.W.O.Τ. ANALYSIS
ΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΑΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ

* Ο κοινωνικός χαρακτήρας παρε-χομένων υπηρεσιών του Κέντρου.
* Ισχυρή βούληση των φορέων υλοποίησης
* Σύγχρονος εξοπλισμός
* Προσβασιμότητα
* Επικοινωνία με το πληθυσμό της περιοχής
* Η «φήμη» και το όνομα του «Παιδοψυχιατρικού» & του Πανεπιστημίου
* Συνεχής εκπαίδευση προσωπικού
* Έλλειψη εξειδικευμένων και με τεχνογνωσία υπηρεσιών
* Δημογραφικά & κοινωνιολογικά στοιχεία δείχνουν αύξηση, άμεσα, των θεμάτων ψυχικής υγείας παιδιού & εφήβου



* Έλλειψη ολοκληρωμένων πληροφοριακών συστημάτων και συστήματος ελέγχου
* Έλλειψη προηγούμενης εμπειρίας
* Έλλειψη ενιαίου στρατηγικού σχεδιασμού των δύο φορέων (τα χρονοδιαγράμματά τους «τρέχουν» ασύμμετρα)
* Οικονομική κατάσταση του Κέντρου
* Ελλιπείς χώροι
* Μικρός βαθμός ευαισθητοποίησης διοικήσεων και εμπλεκόμενου προσωπικού
* Ενδοπεριφερειακές /ενδοκοινοτικές ανισότητες

ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ

* Εισαγωγή νέων τεχνολογιών
* Συνεργασία δημοσίου – ιδιωτικού τομέα
* Κοινωνία της πληροφορίας Δ΄ Κ.Π.Σ.
* Θέση του Κέντρου χωροθετικά
* Ψυχιατρική μεταρρύθμιση



* Αδράνεια – αντίδραση στην αλλαγή
* Έλλειψη προγενέστερων οργανωτικών πλάνων και

αντιστοίχων εμπειριών

* Έλλειψη ποιοτικών παραμέτρων




ΣΧΕΔΙΑ ΔΡΑΣΗΣ – ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Στόχος του συγκεκριμένου επιχειρησιακού σχεδίου αποτελεί η δημιουργία ενός κοινοτικού κέντρου ψυχικής υγείας που θα απευθύνεται σε παιδιά και εφήβους. Ένα κέντρο που θα ενισχύσει και θα ολοκληρώσει το έργο του τακτικού εξωτερικού παιδοψυχιατρικού ιατρείου που ήδη λειτουργεί στο νοσοκομείο της Μυτιλήνης.

Για το συγκεκριμένο κέντρο θα συνεργαστούν η Διοίκηση Υγειονομικής Περιφέρειας (Δ.Υ.ΠΕ) Πειραιώς και Αιγαίου (Γ.Ν. Μυτιλήνης) και το τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου που έχει έδρα την Μυτιλήνη.

Οι δύο αυτοί καταξιωμένοι φορείς, θα συνεργαστούν τόσο σε επίπεδο τεχνογνωσίας, όσο και σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού προκειμένου αφενός να καλύψουν το κενό που υπάρχει στην ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των προβλημάτων του παιδιού και του εφήβου, αφετέρου να αντιμετωπισθούν οι τεράστιες ελλείψεις σε οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους.


1. Οργάνωση-Οργανωτικό Σχήμα

Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως η δημιουργία του κέντρου ψυχικής υγείας θα προκύψει από την συνεργασία δύο φορέων, του Γ.Ν. Μυτιλήνης «Βοστάνειο» και του Συμβουλευτικού Σταθμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Η συνεργασία ανάμεσα στους δύο φορείς θα αποτελέσει μια ισχυρή δυναμική, που θα ενεργοποιηθεί προκειμένου να καλυφθεί το έλλειμμα στον συγκεκριμένο χώρο. Και οι δύο φορείς από την πλευρά τους θα προσφέρουν την τεχνογνωσία που ήδη διαθέτουν αλλά και το ανθρώπινο δυναμικό. Η λειτουργία του συγκεκριμένου κέντρου προϋποθέτει την συμμετοχή και συμβολή επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων. Επιστήμονες που θα εργασθούν προκειμένου να αναπτύξουν όλους τους τομείς δραστηριοποίησης του κέντρου, όπως αυτοί θα παρουσιαστούν στην συνέχεια.

Συγκεκριμένα, για την έκρυθμη λειτουργία του κέντρου απαιτείται το εξής προσωπικό8,9

(σχήμα 2):

Α) Από την πλευρά του νοσοκομείου:

Ο παιδοψυχίατρος, ο ψυχολόγος, ο κοινωνικός λειτουργός, ο εργοθεραπευτής, ο λογοθεραπευτής, η επισκέπτρια υγείας, ο κοινωνιολόγος, η νοσηλεύτρια και η διοικητική υπάλληλος.

Η αντιμετώπιση όλων των καταστάσεων που αφορούν στην ψυχική υγεία των παιδιών απαιτεί από τη μεριά των επαγγελματιών μια σύνθετη στρατηγική παροχής υπηρεσιών φροντίδας. Η απαίτηση αυτή δημιουργεί την ανάγκη για την απόκτηση, εκ μέρους των μελών της ομάδας, επαγγελματικών δεξιοτήτων που είναι χαρακτηριστικές της κοινοτικής ψυχιατρικής, όπως η ικανότητα εργασίας σε ομάδα, ο συντονισμός, η επικοινωνία.

Β) Από την πλευρά του πανεπιστημίου:

Ο κοινωνιολόγος-ψυχολόγος, ο εκπαιδευτικός, 2 ψυχολόγοι και η γραμματέας.

Γ) Λοιπό προσωπικό με συμβάσεις έργου όπως καθαριστές, μεταπτυχιακοί φοιτητές, προπτυχιακοί φοιτητές, εθελοντές.

Οι ανωτέρω ειδικότητες καλύπτονται από έμμισθους υπαλλήλους των αντίστοιχων υπουργείων, που απασχολούνται κατά αποκλειστικότητα με το Κέντρο Ψυχικής Υγείας.

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟΥ Κ.Ψ.Υ. ΠΑΙΔΙΟΥ & ΕΦΗΒΟΥ










1 ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΟΣ 1 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΟΣ-ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

1 ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΣ 1 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ

1 ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ 2 ΨΥΧΟΛΟΓΟΙ

1 ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ 1 ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

1 ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ

1 ΕΠΙΣΚΕΠΤΡΙΑ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ

1 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ

1 ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ


Σχήμα 2: Η στελέχωση του Κ.Ψ.Υ. ΠΑΙΔΙΟΥ & ΕΦΗΒΟΥ

Οι δύο φορείς εκπροσωπούνται ισότιμα μέσω 7μελούς διοικητικού συμβουλίου. Πρόεδρος και αντιπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου αντίστοιχα ορίζονται ο διοικητής του Γ. Ν. Μυτιλήνης και ο πρύτανης του πανεπιστημίου Αιγαίου. Η θέση του προέδρου και του αντιπροέδρου έχει ισχύ για 2 χρόνια. Μετά την διετία οι θέσεις καλύπτονται εναλλάξ. Τα υπόλοιπα πέντε μέλη απαρτίζονται από τους δύο επιστημονικά υπεύθυνους του κέντρου-τον παιδοψυχίατρο από την πλευρά του νοσοκομείου και τον κοινωνιολόγο-ψυχολόγο Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αιγαίου, τον Διευθυντή Ιατρικής Υπηρεσίας και την Διευθύντρια Νοσηλευτικής Υπηρεσίας του Γ.Ν. Μυτιλήνης και έναν εκπρόσωπο της Συγκλήτου του Παν/μίου Αιγαίου (Σχήμα 3).

Λειτουργία του Διοικητικού Συμβουλίου:

1. Το Δ.Σ. συνέρχεται τακτικά δύο φορές το μήνα και εκτάκτως ύστερα από πρόσκληση του προέδρου του διοικητικού συμβουλίου.
2. Τα θέματα που πρόκειται να συζητηθούν καταχωρούνται σε ημερήσια διάταξη, η οποία εκδίδεται και κοινοποιείται στα μέλη μαζί με την πρόσκληση στη συνεδρίαση. Θέμα που δεν αναγράφεται στην ημερήσια διάταξη δεν συζητείται, εκτός εάν θεωρηθεί εξαιρετικά επείγον και υπάρχει η σύμφωνη γνώμη των παρόντων μελών.
3. Τα πρακτικά κάθε συνεδρίασης επικυρώνονται από το Διοικητικό Συμβούλιο στην επόμενη συνεδρίασή του, καταχωρούνται στη συνέχεια από το Γραμματέα σε βιβλίο που τηρείται με ευθύνη του και είναι θεωρημένο από τον πρόεδρο ή τον προεδρεύοντα και τον Γραμματέα. Ο Γραμματέας μεριμνά για την τήρηση, δακτυλογράφηση και βιβλιοδέτηση των πρακτικών του Διοικητικού Συμβουλίου.
4. Καμία απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου δεν εκτελείται, εάν δεν έχουν επικυρωθεί τα πρακτικά της συνεδριάσεως κατά την οποία ελήφθη. Προκειμένου για εξαιρετικές περιπτώσεις αποφάσεων που είναι αναγκαίο να εκτελεστούν άμεσα, το Δ.Σ. μπορεί με ειδική απόφαση να θεωρεί επικυρωμένα τα σχετικά πρακτικά για τα θέματα αυτά με σκοπό την άμεση εκτέλεση της απόφασης.
5. Το Διοικητικό Συμβούλιο τελεί σε απαρτία όταν τα παρόντα στη συνεδρίαση μέλη είναι περισσότερα από τα απόντα. Οι αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου λαμβάνονται με ψηφοφορία και με πλειοψηφία των παρόντων μελών.
6. Στις συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου μπορούν να μετέχουν, μετά από πρόσκλησή του και χωρίς δικαίωμα ψήφου, υπάλληλοι του Κέντρου και άλλα πρόσωπα προκειμένου να διατυπώσουν γνώμη ή να παρέχουν πληροφορίες ή διευκρινήσεις σε θέματα της ημερήσιας διάταξης.



ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ



















Σχήμα 3: Το Διοικητικό Συμβούλιο του Κ.Ψ.Υ. ΠΑΙΔΙΟΥ & ΕΦΗΒΟΥ

.

Οι αρμοδιότητες του Διοικητικού Συμβουλίου.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Κέντρου ασκεί τις εξής αρμοδιότητες:

1. Καταρτίζει το επιχειρησιακό σχέδιο δράσης του Κέντρου και το υποβάλλει στον Πρύτανη και τον διοικητή του Γ.Ν. Μυτιλήνης προς ένταξή του στο επιχειρησιακό σχέδιο των δύο φορέων.
2. Καταρτίζει τον οργανισμό του Κέντρου και τις τροποποιήσεις του και το υποβάλλει στον Πρύτανη και τον διοικητή του Γ.Ν. Μυτιλήνης.
3. Καταρτίζει τον συνολικό ετήσιο προγραμματισμό των προσλήψεων του Κέντρου και το υποβάλλει στον Πρύτανη και τον διοικητή του Γ.Ν. Μυτιλήνης.
4. Ψηφίζει τον προϋπολογισμό του Κέντρου, τις αναμορφώσεις και τις τροποποιήσεις του όπως και τον ισολογισμό και απολογισμό της οικονομικής χρήσης κάθε έτους και το υποβάλλει στον Πρύτανη και τον διοικητή του Γ.Ν. Μυτιλήνης.
5. Καταρτίζει το Ενιαίο Πρόγραμμα Προμηθειών του Κέντρου και το υποβάλλει στον Πρύτανη και τον διοικητή του Γ.Ν. Μυτιλήνης.
6. Αποφασίζει την σκοπιμότητα και τον τρόπο χρηματοδότησης για την εκτέλεση έργων, υλοποίηση μελετών, προμήθεια παντός τύπου εξοπλισμού και ανάθεση υπηρεσιών.
7. Αποφασίζει για την αποδοχή δωρεών και οικονομικών ενισχύσεων υπέρ του Κέντρου.
8. Αποφασίζει τη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων με φορείς του δημοσίου ή του ιδιωτικού τομέα, με στόχο το συντονισμό δράσης, λειτουργίας, παροχής υπηρεσιών, αποτελεσματικής παρέμβασης σε κοινούς τομείς αρμοδιοτήτων καθώς και τη μελέτη, κατάρτιση, εκτέλεση και διαχείριση προγραμμάτων κοινωνικής φροντίδας, ειδικών προγραμμάτων εθελοντισμού κλπ.



Το Διοικητικό Συμβούλιο έχει τη διοικητική ευθύνη του Κέντρου και είναι υπεύθυνο για την συνεργασία των δυο φορέων και για την στελέχωση και στήριξη του Κέντρου Ψυχικής Υγείας με την συνδρομή της πολυκλαδικής διεπιστημονικής ομάδας.

Όλες οι επιστημονικές δράσεις του Κέντρου υλοποιούνται από την ενιαία διεπιστημονική ομάδα στην οποία καταμερίζονται εξειδικευμένοι τομείς ανάλογα το επιστημονικό υπόβαθρο του ειδικού και του φορέα. Οι δραστηριότητες του κέντρου περιλαμβάνουν τόσο τη διάγνωση, θεραπεία και αποκατάσταση, όσο και την πρόληψη και έρευνα.

Αναπτύσσονται έτσι τέσσερις κύριοι υποτομείς επιστημονικής λειτουργίας στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας για το παιδί και τον έφηβο που είναι οι εξής:

Α) Τομέας Διαγνωστικός υπό την ευθύνη του Γ.Ν. Μυτιλήνης «Βοστάνειο»

Β) Τομέας Θεραπευτικός υπό την ευθύνη του Γ.Ν. Μυτιλήνης «Βοστάνειο»

Γ) Τομέας Συμβουλευτικής υπό την ευθύνη του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Δ) Τομέας Πρόληψης και Έρευνας υπό την ευθύνη του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

2. Δραστηριότητες-Υπηρεσίες

Η συνεργασία δύο καταξιωμένων φορέων όπως του Γ. Νοσοκομείου Μυτιλήνης και του Πανεπιστημίου Αιγαίου αποτελεί μια πρωτοποριακή δομή, που θα καλύψει το κενό που υπάρχει στην ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των προβλημάτων του παιδιού και του εφήβου. Εστιάζοντας όχι μόνο στο κομμάτι της διάγνωσης, της θεραπείας και της αποκατάστασης αλλά και της πρόληψης και της έρευνας θα αναπτυχθεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική στο χώρο της ψυχικής υγείας για το παιδί και τον έφηβο.


Συγκεκριμένα, βασικοί στόχοι της συνεργασίας αποτελούν:

1. Η ανάπτυξη μιας ολικής στρατηγικής στον χώρο της ψυχικής υγείας για το παιδί και τον έφηβο. Μιας στρατηγικής μέσα στα πλαίσια της πρόληψης9, όπως αυτή προσδιορίζεται από τις σύγχρονες επιταγές της ψυχιατρικής επιστήμης. Μιας στρατηγικής ενιαίας που θα εστιάζει και στα τρία επίπεδα της φροντίδας.(πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς).
2. Η κάλυψη με υπηρεσίες ψυχικής υγείας για το παιδί και τον έφηβο του νησιού της Λέσβου και ιδιαίτερα των δυσπρόσιτων περιοχών αυτού προσφέροντας α) εύκολη πρόσβαση, β) διεπιστημονική προσέγγιση στις ανάγκες των παιδιών και των εφήβων γ) αξιοπρεπείς συνθήκες υποδοχής όπως προβλέπεται από τον Π.Ο.Υ. (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας).
3. Η εξοικονόμηση οικονομικών και ανθρώπινων πόρων. (έξοδα οικογενειών για μετακινήσεις στην Αθήνα, ταλαιπωρία των πολιτών).
4. Η ανάπτυξη ενός ισότιμου δικτύου μαζί με άλλες υπηρεσίες ψυχικής υγείας για το παιδί και τον έφηβο που άναρχα και αποσπασματικά λειτουργούν στη Λέσβο.



Συγκεκριμένα οι δράσεις του κέντρου περιλαμβάνουν:

1. Τις διαγνωστικές διαδικασίες για τον εντοπισμό της ψυχοπαθολογίας. Πρόκειται για κομμάτι της κλινικής ψυχιατρικής, που εφαρμόζεται από τον Διαγνωστικό τομέα του κέντρου.
2. Τις θεραπευτικές διαδικασίες που χρησιμοποιούνται στο κέντρο και περιλαμβάνουν τις πιο σύνθετες και σύγχρονες μορφές θεραπείας όπως ατομική, οικογενειακή ψυχοθεραπεία, ψυχοφαρμακολογία κ.α.
3. Τη συμβουλευτική προσέγγιση των προβλημάτων στα πεδία που αναδύονται όπως οικογένεια, σχολείο, κοινότητα. Πρόκειται για κομμάτι του τομέα Συμβουλευτικής.
4. Δράσεις και ενέργειες πρωτογενούς πρόληψης όπως την ευαισθητοποίηση των γονέων και των εκπαιδευτικών μέσα από τις σχολές των γονέων, εξειδικευμένες ημερίδες και συνέδρια, παρεμβάσεις στα Μ.Μ.Ε., δημιουργία ειδικού έντυπου υλικού.
5. Την μελλοντική ανάπτυξη μιας Κινητής Μονάδας για τις δυσπρόσιτες περιοχές του νησιού, στελεχωμένη από την διεπιστημονική ομάδα.
6. Την μελλοντική δημιουργία υπηρεσιών 24ωρης κάλυψης και παρέμβασης στην κρίση είτε μέσω τηλεφωνικής γραμμής όπως πετυχημένα λειτουργεί σε άλλες χώρες είτε μέσω ειδικής υπηρεσίας.
7. Την ανάπτυξη ερευνητικών κοινωνιολογικών προγραμμάτων με στόχο την έγκαιρη οργάνωση δράσεων και υπηρεσιών για τα εν δυνάμει αναπτυσσόμενα προβλήματα στην σύγχρονη κοινωνία. Προβλήματα όπως οι διαταραχές συμπεριφοράς, οι καταχρήσεις ουσιών, η εγκληματικότητα.



Οι πιο πάνω τομείς δράσεων του κέντρου εστιάζουν στα προβλήματα του παιδιού και του εφήβου πολυπαραγοντικά. Αναπτύσσοντας ομοιόμορφα όλους τους τομείς παρέμβασης προσφέρεται ολοκληρωμένη και ουσιαστική φροντίδα στον χώρο της ψυχικής υγείας.

Παρουσιάζονται τα σχέδια δράσης, για τις κύριες και υποστηρικτικές λειτουργίες του Κ.Ψ.Υ. Οι προτάσεις που ακολουθούν , καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από τα συμπεράσματα που προκύπτουν από αξιολόγηση της υπάρχουσας κατάστασης, τους στόχους της Διοίκησης του Νοσοκομείου και της Πρυτανίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου καθώς και του προσωπικού, όπως διατυπώθηκαν σε διάφορες συναντήσεις – συσκέψεις με τη Διοίκηση και τους υπευθύνους του Συμβουλευτικού Σταθμού, στα πλαίσια του συμμετοχικού management.

Να επισημάνουμε ότι οι προτεινόμενες ενέργειες δεν λειτουργούν ανεξάρτητες, αλλά ως ενιαίο υποστηρικτικό σύνολο, αποτελώντας τα κύρια εργαλεία για την παραγωγή και διανομή των υπηρεσιών ψυχικής υγείας.

3. Σχέδια δράσης για κύριες και υποστηρικτικές λειτουργίες

1. ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

Υπεύθυνοι Χρονοδιάγραμμα Έσοδα Έξοδα

* Εκπαιδευτικός
* Ψυχολόγος

Κάθε 15 μέρες σε διαφορετικό σχολείο του νησιού

* Δημοτικό
* Γυμνάσιο
* Λύκειο

Από την κρατική επιχορήγηση

* Μετακίνηση
* Έντυπο υλικό




2. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΙΝΗΤΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ-ΚΛΙΜΑΚΙΟΥ

Υπεύθυνοι Χρονοδιάγραμμα Έσοδα Έξοδα

* Παιδοψυχίατρος
* Νοσηλευτής

Παρέμβαση στις απομακρυσμένες περιοχές του νησιού ανάλογα με τις ανάγκες τις κάθε περιοχής.

* Από την κρατική επιχορήγση
* Από χορηγίες νομαρχίας και δήμων



* Μετακίνηση
* Έντυπο υλικό
* Εξοπλισμός




3. ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

Υπεύθυνοι Χρονοδιάγραμμα Έσοδα Έξοδα

* Παιδοψυχίατρος
* Ψυχολόγος

Υπηρεσία που λειτουργεί σε 24ωρη βάση

* Από την κρατική επιχορή-γηση



* Υπερωρίες του προσωπικού
* Εξοπλισμός



4. ΗΜΕΡΙΔΕΣ-ΣΧΟΛΕΣ ΓΟΝΕΩΝ

Υπεύθυνοι Χρονοδιάγραμμα Έσοδα Έξοδα

* Εκπαιδευτικός
* Ψυχολόγος



* Οι σχολές γονέων πραγματο-ποιούνται μία φορά το μήνα
* Οι ημερίδες γίνονται μία φορά το τρίμηνο



* Από την κρατική

Επιχορή-

γηση

* Από χορηγίες-δωρεές



* Έντυπο υλικό
* Ενημερωτικά φυλλάδια
* Γραφική ύλη




5. ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ 18ΩΡΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ (8-20μμ)

Υπεύθυνος Χρονοδιάγραμμα Έσοδα Έξοδα

* Παιδοψυχίατρος
* Κοινωνιολόγος-Ψυχολόγος

Μετά το πρώτο εξάμηνο λειτουργίας του κέντρου, το ωράριο μπορεί να παραταθεί κάθε εβδομάδα ανά 2 ώρες έως ότου λειτουργεί πλήρως

o Από την κρατική επιχορήγηση
o Χορηγίες-δωρεές
o Δ΄ Κοινοτικό

Πλάισιο



o Υπερωρίες του προσωπικού
o Νέες προσλήψεις



6. ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΥΠΩΝ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΩΝ ΦΥΛΛΑΔΙΩΝ

Υπεύθυνος Χρονοδιάγραμμα Έσοδα Έξοδα

* Εκπαιδευτικός
* Κοινωνική λειτουργός
* Ψυχολόγος



* Πριν την έναρξη λειτουργίας του κέντρου
* Πριν την έναρξη κάθε διαφημιστικής καμπάνιας



* Από δωρεές
* Από την κρατική επιχορήγηση



* Εξοπλισμός
* Έξοδα εκτύπωσης
* Έντυπο υλικό





7. ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

Υπεύθυνοι Χρονοδιάγραμμα Έσοδα Έξοδα

* Παιδοψυχίατρος
* Εκπαιδευτικός
* Διευθύντρια Νοσηλευτικής Υπηρεσίας

Ανά εξάμηνο

* Από την κρατική επιχορή-γηση



* Εκπαίδευση




8. ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ

Υπεύθυνος Χρονοδιάγραμμα Έσοδα Έξοδα

* Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Μέσα στο επόμενο εκπαιδευτικό έτος από την λειτουργία του κέντρου Υπουργείο Παιδείας

* Καθηγητές
* Υλικό
* Εξοπλισμός




Η μετακίνηση της παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας από το ενδονοσοκομειακό περιβάλλον, σε εξωνοσοκομειακές δομές, αποτελεί βασική αρχή του Π.Ο.Υ. Οι χώροι που υποδέχονται πελάτες, παιδιά προσχολικής , σχολικής ηλικίας, εφήβους και τις οικογένειές τους, πρέπει να διαπνέονται από ιδιαίτερη ευαισθησία στην διαρρύθμιση και διακόσμηση.

Η ανάπτυξη θα γίνει βραχυπρόθεσμα , μεσοπρόθεσμα , μακροπρόθεσμα και θα περιλαμβάνει:

Α. Κατάλληλη εσωτερική διακόσμηση:

Έχει ενοικιαστεί από το Γ.Ν. Μυτιλήνης, διώροφο (ισόγειο/1ος όροφος) νεοκλασικό

κτήριο συνολικού εμβαδού 200χ2=400τ.μ. Χώροι λειτουργικοί (π.χ. με προσβασιμότητα για Α.Μ.Ε.Α), ασφαλείς (π.χ. άθραυστα τσάμια) σε κεντρικό σημείο της πόλης (κοντά στις αστικές συγκοινωνίες και στον σταθμό των υπεραστικών λεωφορείων)

Β. Εξοπλισμός:

Πέραν της διαμόρφωσης των χώρων (υποδοχής , γραφείων, βοηθητικών) σε δύο ορόφους 200τμ έκαστος, προβλέπεται η ανάπτυξη πρότυπου θεραπευτικού πλαισίου για την εφαρμογή ειδικής ψυχοθεραπευτικής τεχνικής (Οικογενειακή συστεμική θεραπεία) , σε περίπου 35 τ.μ., που θα περιλαμβάνει δύο χώρους-γραφεία διαμορφωμένα έτσι ώστε να διαχωρίζονται από μονόδρομο καθρέπτη.

Οι ειδικότητες της διεπιστημονικής ομάδας (Παιδοψυχίατρος, Ψυχολόγος, Λογοπεδικός, Εργοθεραπευτής κ.ά.), δεν έχουν ανάγκη από ιατρικά μηχανήματα αλλά από διαγνωστικά εργαλεία (τέστ νοημοσύνης, προβολικά, λόγου, μάθησης, ερωτηματολόγια –CDI, ACHENBACH, κ.ά.) και θεραπευτικό υλικό (εκπαιδευτικό, θεραπευτικό όπως χρώματα, παιχνίδια, πλαστελίνες, κ.ά).

Γ. Οι χώροι διαρθρώνονται σε δύο επίπεδα για να καλυφθούν πολύπλευρες ανάγκες των χρηστών (π.χ. ΑΜΕΑ με κινητικά ή άλλα προβλήματα) αλλά και οι επιστημονικές ανάγκες μιας πλήρους λειτουργικής Μονάδας Ψυχικής Υγείας.

Οι υπηρεσίες του Κέντρου Ψυχικής Υγείας για το παιδί και τον έφηβο έχουν έδρα στην πρωτεύουσα του νησιού, τη Μυτιλήνη. Στο διώροφο νεοκλασικό κτίριο συνολικού εμβαδού 200x2=400 τ.μ. που βρίσκεται σε κεντρικό σημείο της πόλης κοντά στις αστικές συγκοινωνίες και στον σταθμό υπεραστικών λεωφορείων γίνεται η διάγνωση και η θεραπεία με την εφαρμογή πρότυπων ψυχοθεραπευτικών τεχνικών. Ο χώρος είναι ειδικά διαμορφωμένος για πρόσβαση σε Α.Μ.Ε.Α και διαθέτει χώρο υποδοχής, γραφεία, χώρο συναντήσεων με τα παιδιά, βοηθητικούς χώρους.

4.Εκπαίδευση και Έρευνα

Ο χώρος της ψυχικής υγείας και ιδιαίτερα αυτός που ασχολείται με το παιδί και τον έφηβο είναι ένας τομέας ευαίσθητος που απαιτεί λεπτούς χειρισμούς. Η προσέγγιση των παιδιών και των γονέων ιδιαίτερα σε μια μικρή, κλειστή κοινωνία είναι πολύπλοκη και χρειάζεται εξειδικευμένο προσωπικό αρκετών διαφορετικών ειδικοτήτων. Η ενημέρωση και η συνεχιζόμενη εκπαίδευση του προσωπικού12 με την παρακολούθηση σεμιναρίων, συνεδρίων και μεταπτυχιακών προγραμμάτων είναι απαραίτητη και θα πρέπει να γίνεται περιοδικά για όλο το προσωπικό.

Η συνεργασία των φορέων περιλαμβάνει και την εκπόνηση κοινωνικών και υγειονομικών μελετών στον πληθυσμό της Λέσβου αλλά και ολόκληρου του βορείου Αιγαίου. Τόσο το πανεπιστήμιο Αιγαίου όσο και η Διοίκηση Περιφέρειας Πειραιώς και Αιγαίου διαθέτουν έγκυρες και πιστοποιημένες τεχνικές έρευνας και τεκμηρίωσης της κοινωνικής πραγματικότητας, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η συλλογή, ανάλυση, τεκμηρίωση και διάθεση των κοινωνικών δεδομένων για επιστημονικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς. Τίθενται τα θεμέλια ώστε το επιστημονικό προσωπικό των δύο φορέων να συμβάλει με τα αποτελέσματα των κοινωνικών μελετών στον εντοπισμό και την αντιμετώπιση των βασικών κοινωνικών προβλημάτων όχι μόνο του τοπικού πληθυσμού αλλά και ολόκληρης της χώρας.

Όσον αφορά το κομμάτι της έρευνας , αυτός ο τομέας περιλαμβάνεται στο εκπαιδευτικό έργο του πανεπιστημίου Αιγαίου και συγκεκριμένα του τμήματος της Κοινωνιολογίας. Το τμήμα της Κοινωνιολογίας ξεκίνησε την λειτουργία του το 1999-2000 και εξειδικεύεται στην Εφαρμοσμένη Κοινωνιολογία και την Εμπειρική Έρευνα, καθώς και την Πολιτική Κοινωνιολογία. Έχει πλούσια ερευνητική δράση συμμετέχοντας σε προγράμματα πρόληψης της νεανικής εγκληματικότητας σε συνεργασία με πανεπιστήμιο της Φλόριντας καθώς και σε έρευνα για την νεανική παραβατικότητα, σε συνεργασία με άλλα επιστημονικά ιδρύματα της χώρας μας. Σε εξέλιξη βρίσκονται προγράμματα για την πρόληψη και τον έλεγχο της βίας στους ανηλίκους. Παράλληλα έχει συμμετάσχει στην οργάνωση αρκετών ημερίδων ευαισθητοποίησης με θέματα που αφορούν τα προβλήματα των νέων και την διαχείριση των κρίσεων κατά την εφηβική ηλικία.

Η Διοίκηση Περιφέρειας Πειραιώς και Αιγαίου, στα πλαίσια της συνεργασίας της με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, στοχεύει στην προώθηση μιας σειράς δράσεων που θα ενισχύσουν την εκπαίδευση του προσωπικού των δομών κοινωνικής φροντίδας και την ενημέρωση του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου. Τέτοιου είδους ενέργειες αποτελούν η ίδρυση Εργαστηρίου Συμβουλευτικής, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας και η διοργάνωση σεμιναρίων για την επιμόρφωση και κατάρτιση του προσωπικού σχετικά με τις ιδιαίτερες ανάγκες των ΑΜΕΑ, η εφαρμογή προγραμμάτων συμβουλευτικής, η διεξαγωγή ενημερωτικών εκδηλώσεων στα σχολεία, καθώς και η δημιουργία μηχανισμών για την έγκαιρη διάγνωση των εκπαιδευτικών αναγκών κάθε μαθητή που θα συμβάλουν στην πρόληψη μαθησιακών δυσκολιών. Ιδιαίτερη βαρύτητα θα δοθεί και στην εκπαίδευση της οικογένειας ώστε να αποφύγει συμπεριφορές επίμονης άρνησης της πραγματικότητας, χειραγώγησης και υπερπροστατευτισμού προς τα άτομα με αναπηρίες.

Παράλληλα, η συμμετοχή φοιτητών μέσω εθελοντικών δράσεων και πρακτικής άσκησης θα συντελέσει στην περαιτέρω ενίσχυση των δεσμών της Β΄ Υ.ΠΕ Αιγαίου - Πειραιώς και του Πανεπιστημίου και θα βοηθήσει στην ευόδωση των στόχων της συνεργασίας. Μακροπρόθεσμη προοπτική αποτελεί η από κοινού χρηματοδότηση και συνδιοργάνωση μετεκπαιδευτικών σεμιναρίων και έμφαση στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας σε μεταπτυχιακό επίπεδο και η εύρεση έγκριτων συνεργατών από τον ευρωπαϊκό χώρο.

Η επίτευξη των παραπάνω στόχων αποτελεί προτεραιότητα καθώς θα συμβάλει ουσιαστικά στην ενίσχυση του έργου των δομών κοινωνικής φροντίδας του τόπου αλλά και στην επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρίες. Η πραγματοποίηση του εγχειρήματος αυτού απαιτεί την κοινή προσπάθεια των συνεργαζόμενων πλευρών, μια προσπάθεια που θα συμβάλει στη μεγιστοποίηση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών στις δομές κοινωνικής φροντίδας και στη δημιουργία μιας κοινωνίας ανθρώπινης για όλους.


R.A.S.C.I.

Η υλοποίηση κάθε επιχειρησιακού σχεδίου βασίζεται στον καθορισμό των αρμοδιοτήτων, των υπευθύνων για την υλοποίηση καθώς και το χρονοδιάγραμμα της υλοποίησής του.

Στο συγκεκριμένο επιχειρησιακό σχέδιο χρησιμοποιείται η μέθοδος R.A.S.C.I. Πρόκειται για μια μεθοδολογία καθορισμού ρόλων και αρμοδιοτήτων.

Το μοντέλο R.A.S.C.I. αποτελείται από τα εξής:

Responsible

Υπευθυνότητα: Πρόκειται για το άτομο που είναι υπεύθυνο για την συγκεκριμένη εργασία.(ειδικός συντονιστής)

Accountable

Έγκριση: Πρόκειται για το άτομο το στο οποίο απευθύνεται ο ειδικός συντονιστής και το οποίο εγκρίνει τις εργασίες.

Supportive

Υποστήριξη: Πρόκειται για τα άτομα που υλοποιούν.

Consulted

Συμβουλευτική: Πρόκειται για το άτομο που παρέχει τις πληροφορίες και την εμπειρογνωμοσύνη που απαιτούνται για να ολοκληρωθεί το έργο.

Informed

Ενημέρωση: Πρόκειται για το άτομο που πρέπει να ενημερωθεί για τα αποτελέσματα της εργασίας χωρίς να είναι απαραίτητο ότι θα ζητηθεί και η γνώμη του για αυτά.

















R.A.S.C.I. ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ

ΚΕΝΤΡΟΥ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΑΙΔΙΟΥ & ΕΦΗΒΟΥ

(Responsibility, Authorization, Support, Counseling, Information)



ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ/

ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ
ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ

Ειδικός Συντονιστής
ΕΓΚΡΙΣΗ


Επιτροπή Καθοδήγησης
ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ

Ομάδες Εργασίας
ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ

Εσωτ. & Εξωτ. Ειδικοί
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

Ενδιαφερόμενα πρόσωπα
Σύνταξη και υποβολή πρότασης

(30-3-2008)
Δ/κός Υπάλληλος

Υπεύθυνος Παιδοψυχιατρικού
Διεπιστημονική Ομάδα ΜΥΠΕΠ

(Μονάδα

Υποστήριξης

και παρακολού-

θησης επιχ. προγρά μματος)
Δ.Υ.Π.Ε

Δ/νση Ψυχικής Υγείας

Νομαρχία
Έγκριση

(30-4-2008)
Πρόεδρος Γ.Ν. Μυτιλήνης Διοικητικό Συμβούλιο Γ.Ν. Μυτιλήνης
Εξασφάλιση κτιριακής υποδομής

(10-6-2008)
Παιδοψυχίατρος

Τμ. Οικονομικών
Επιτροπή διενέργειας διαγωνισμό

Διοικητικό Συμβούλιο

Γ.Ν. Μυτιλήνης
Διεπιστημονική Ομάδα

Κοινωνική Υπηρεσία
Τεχνική Υπηρεσία Γ.Ν. Μυτιλήνης

Νομικός Σύμβουλος

Γ.Ν. Μυτιλήνης

Δ/νση Ψυχικής Υγείας
Ορισμός Επιστημονικά Υπευθύνου

(31-1-2008)
Διοίκηση

Γ.Ν. Μυτιλήνης
Διοικητικό Συμβούλιο Όλες οι υπηρεσίες του Γ.Ν. Μυτιλήνης
Εξασφάλιση Δ.Θ.Ο.

(28--2008)
Διοίκηση

Επιστ. Υπεύθ.
Διοικητικό Συμβούλιο Επιστ. Υπεύθ.

Υπηρεσίες Γ.Ν. Μυτ.
Υπηρεσίες Γ.Ν. Μυτιλήνης Υπηρεσίες Γ.Ν. Μυτ.

Ενδιαφερόμενοι
Σχεδιασμός Εκπ/κού Προγρ, Π.Θ.Ο. ΜΥΠΕΠ

Επιστ. Υπεύθυνος
Επιστ. Συμβούλιο Γ.Ν. Μυτιλήνης ΜΥΠΕΠ

Εκπαιδευτές

Άλλοι φορείς
Μέλη Δ.Θ.Ο.
Έγκριση Εκπ/κού Προγρ.

(4-5-2008)
Διοικητικό Συμβούλιο Επιστ. Συμβούλιο

Δ.Σ. Γ.Ν. Μυτιλήνης
Γ.Ν. Μυτιλήνης

Ενδιαφερόμενοι
Υλοποίηση Εκπ/κού Προγρ.

(4-6-2008)
ΜΥΠΕΠ

Επιστ. Υπεύθ.
Εκπαιδευτές

Συνεργαζόμενοι φορείς
Ενδιαφερόμενοι







ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Παρουσιάζονται τα λειτουργικά και οικονομικά αποτελέσματα που αναμένει το Κ.Ψ.Υ. παιδιού και εφήβου να επιτευχθούν, τόσο στο τέλος κάθε έτους ξεχωριστά, όσο και στο τέλος του 3ετούς προγραμματισμού. Η κατάστρωση σεναρίων (προβλέψεων) στο μέλλον είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς δίνει την δυνατότητα μέτρησης της προόδου που επιτυγχάνεται από την υλοποίηση του Επιχειρησιακού Σχεδίου. Τα αναμενόμενα αποτελέσματα που προβλέπονται παρακάτω, εντοπίζονται σε δύο τομείς:

* των λειτουργικών αποτελεσμάτων, δηλαδή την εξέλιξη δεικτών νοσηλευτικής δραστηριότητας, αποδοτικότητας και προσωπικού του Κ.Ψ.Υ.
* των οικονομικών αποτελεσμάτων, όπως έσοδα, έξοδα, ελλείμματα, δείκτες κόστους κ.α.

Η κατάρτιση κάθε σχεδόν Επιχειρησιακού Σχεδίου , έχει σαν απώτερο στόχο την ανάπτυξη και οργάνωση του, η οποία θα πρέπει να αντανακλάται και στην βελτίωση των αντίστοιχων λειτουργικών δεικτών. Η ιδιαιτερότητα μιας Παιδοψυχιατρικής Μονάδας σε επίπεδο οικονομικό έγκειται ιδιαίτερα στο γεγονός, ότι το όφελος από τις πρώϊμες παρεμβάσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών έχουν πρωτογενώς μεγάλο κόστος (πολλές ώρες διαγνωστικής και θεραπευτικής παρέμβασης, πολλές εμπλεκόμενες ειδικότητες).

Παρατίθεται η εκτίμηση των αποτελεσμάτων χρήσης του Κ.Ψ.Υ. μέχρι το 2010.

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΩΝ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Κ.Ψ.Υ. ΠΑΙΔΙΟΥ & ΕΦΗΒΟΥ 2008-2010

Α. Πρόβλεψη Νοσηλευτικών δεικτών 2008 2009 2010
Συνολικός Αριθμός περιστατικών εξω. Ιατρείου*1 250 300 360
Συνολικός αριθμός επανεξετάσεων*2 1350 1687 2187
Μ..Ο. ραντεβού (διάγνωσης-θεραπείας)3 5 6 6
Αριθμός επειγόντων περιστατικών εξω. Ιατρείου*4 50 80 120




*1έχει υπολογιστεί με μια ετήσια αύξηση των περιστατικών τουλάχιστον 20%

*2έχει υπολογιστεί με μια ετήσια αύξηση των επανεξετάσεων τουλάχιστον 25%

*3 ο δείκτης αυτός μπορεί να αποτελέσει και δείκτη ποιότητας: η αύξηση του Μ.Ο των

θεραπευτικών ραντεβού ανά περίπτωση, στο χώρο της ψυχικής υγείας, δείχνει καλύτερη

προσέγγιση ποιοτικά στην παροχή των υπηρεσιών

*4 η μεγάλη αύξηση οφείλεται και στην ενεργοποίηση της δράσης του

προγράμματος παρέμβασης στην κρίση στα σχολεία το 2009-2010
Β. Πρόβλεψη Διάρθρωσης προσωπικού 2008 2009 2010
Ιατρικό προσωπικό 1 2 3
Διεπιστημονικό προσωπικό (Ψυχολόγοι, Εργοθεραπευτής, Επισκέπτρια Υγείας, Λογοπεδικός, Κοινωνιολόγος, Ειδ. Παιδαγωγός) 11 13 13
Νοσηλευτικό προσωπικό 1 1 1
Διοικητικό προσωπικό 2 2 2
Βοηθητικό προσωπικό 1 1 1


Γ. Οικονομικά Στοιχεία: πρόβλεψη

αποτελεσμάτων χρήσης 2008-2010
2008 2009 2010
Α. ΕΣΟΔΑ
Νοσήλια 10.000 12.000 14.000
Κρατικός προϋπολογισμός 300.000 350.000 390.000
Τοπική Αυτοδιοίκηση 5.000 15.000 15.000
Χορηγίες-Δωρεές 10.000 23.000 26.000
Σύνολα 325.000 400.000 445.000
Β. ΕΞΟΔΑ
Μισθοδοσία 250.000 320.000 360.000
Δαπάνες προμήθειας υλικών 5.000 5.000 6.000
Δαπάνες λειτουργικές (ΔΕΗ, ΟΤΕ,ΕΥΔΑΠ κλπ) 40.000 45.000 47.000
Ενοίκια 20.000 20.000 22.000
Δαπάνες outsoursing 5.000 5.000 5.000
Άλλες δαπάνες 5.000 5.000 5.000
Σύνολα 325.000 400.000 445 000



ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΛΕΓΧΟΥ


Η διαδικασία παρακολούθησης και ελέγχου των σχεδίων δράσης αποτελεί την τελευταία φάση του Επιχειρησιακού Σχεδίου, κρίνεται αναγκαία για τη μέτρηση της προόδου και τη έγκυρη ανάδειξη τυχόν παρεκκλίσεων, με στόχο την διόρθωση τους. Η εκπόνηση ενός Επιχειρησιακού Σχεδίου ενός Οργανισμού, δεν εξαντλείται στην κατάρτιση του στρατηγικού και επιχειρησιακού σχεδιασμού, μέσα από την υλοποίηση εξειδικευμένων Σχεδίων Δράσης. Απαραίτητη διαδικασία η οποία θα το συμπληρώσει και ολοκληρώσει, είναι το στάδιο της παρακολούθησης και ελέγχου των Σχεδίων Δράσης. Το στάδιο αυτό απαιτεί την ύπαρξη ενός ελεγκτικού μηχανισμού με στόχο την μέτρηση της προόδου, τον εντοπισμό των παρεκκλίσεων από το σχεδιασμό και την υπόδειξη των απαραίτητων διορθωτικών ενεργειών. Η διαδικασία σχεδιασμού και ελέγχου φαίνεται στο σχήμα:

ΣΧΗΜΑ 4:



Επιχειρησιακός ΑΛΛΑΓΗ-ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΔΡΑΣΕΩΝ

Σχεδιασμός

Σχέδια δράσης ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

Διαδικασίες ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ



Αποτελέσματα ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ



1. Προϋποθέσεις του συστήματος ελέγχου

Για να είναι εφικτή η διαδικασία παρακολούθησης και ελέγχου των σχεδίων δράσης, δύο είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις:

* Ο αυστηρά προκαθορισμένος και ορθολογικός προγραμματισμός των Σχεδίων Δράσης (project management)
* Ο καθορισμός υπευθυνοτήτων στα πλαίσια εφαρμογής του Επιχειρησιακού Σχεδίου



Όσον αφορά τον προγραμματισμό των Σχεδίων Δράσης, αυτός είναι το αποτέλεσμα της συστηματικής συνεργασίας της Διοίκησης, καθώς και της τυχόν υπάρχουσας ομάδας έργου του Επιχειρησιακού Σχεδίου. Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης και ο προγραμματισμός του κόστους των Σχεδίων Δράσης έχουν εκτιμηθεί προσεγγιστικά, λαμβάνοντας υπόψη ως κύριες πηγές χρηματοδότησης: α) τις επιχορηγήσεις του τακτικού προϋπολογισμού, β) την χρηματοδότηση μέσω του ΕΚΤ στην νέα, αναθεωρημένη Δ΄ φάση του προγράμματος της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης «Ψυχαργώς» και γ) τις δευτερεύουσες όπως είναι η Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι χορηγίες-δωρεές κ.ά.

Η αποτελεσματικότητα του Επιχειρησιακού Σχεδίου, βασίζεται σε μεγάλο βαθμό και στον καθορισμό υπευθυνοτήτων για κάθε μια από τις 3 προβλεπόμενες Φάσεις. Η ομάδα παρακολούθησης και ελέγχου των Φάσεων του Επιχειρησιακού Σχεδίου, προτείνεται να αποτελείται από:


* Τον Διοικητή του Νοσοκομείου ή τον υποδιοικητή
* Τον Πρύτανη του Πανεπιστημίου ή έναν αντιπρύτανη
* Μέλη του Συμβούλιο Διοίκησης του Νοσοκομείου
* Μέλη της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου
* Ομάδα 2-3 Στελεχών του Νοσοκομείου και του Πανεπιστημίου καθώς και εξωτερικών συμβούλων.



Η συνεργασία με εξειδικευμένους συμβούλους για την υλοποίηση του Επιχειρησιακού Σχεδίου κρίνεται αναγκαία, καθώς η παρακολούθηση των προτεινόμενων Σχεδίων Δράσης αποτελεί μια ιδιαίτερα απαιτητική διαδικασία, τόσο από πλευράς απαιτούμενης τεχνογνωσίας και συσσωρευμένης εμπειρίας, όσο και από πλευράς σημαντικού χρόνου που πρέπει να αφιερωθεί.
ΣΧΗΜΑ 5



Παρακολούθηση

Επιχειρησιακού σχεδίου





Μέλη Διοικητικού Συμβουλίου Πρόεδρος Νοσ. Στελέχη Νοσ/μείου

Νοσοκομείου, μέλη Συγκλήτου Πρύτανης Παν/μίου & Παν/μίου

Παν/μίου, Εξωτερικοί Σύμβουλοι

Σύνολο: 6-8 ατόμων



2. Ανάπτυξη συστήματος ελέγχου

Η βασική διαδικασία ανάπτυξης μηχανισμού ελέγχου, περιλαμβάνει 3 βασικά σταδία:

Α. Τον προσδιορισμό των χρονικών σημείων αξιολόγησης και ελέγχου των επιμέρους σχεδίων δράσης.

Β. Τον σχεδιασμό μηχανισμών και μέσων παρακολούθησης κατά την διάρκεια υλοποίησης.

Γ. Την διόρθωση των παρεκκλίσεων ή τον επαναπροσδιορισμό των Σχεδίων Δράσης εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο.

Η αξιολόγηση της πορείας υλοποίησης των προτεινόμενων Σχεδίων Δράσης, πρέπει να πραγματοποιηθεί σε τακτικά και σαφώς προσδιορισμένα χρονικά διαστήματα. Για την αποδοτικότερη λειτουργία του μηχανισμού ελέγχου, προτείνεται η αξιολόγηση να γίνεται σε εξαμηνιαία βάση. Η αξιολόγηση, κρίνεται σκόπιμο να πραγματοποιείται τους μήνες Φεβρουάριο και Σεπτέμβριο, όπου είναι δυνατή η συγκέντρωση και διάθεση συνολικών απολογιστικών στοιχείων (οικονομικών, επιστημονικών δράσεων) από τους μηχανισμούς του Νοσοκομείου και του Πανεπιστημίου αφενός και αφετέρου είναι δυνατός ο προγραμματισμός διορθωτικών ενεργειών και δράσεων.


ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΦΑΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ
2008-2009 Α΄ α. Σεπτέμβριος 2008 και

β. Φεβρουάριος 2009
2009-2010 Β΄ α. Σεπτέμβριος 2009 και

β. Φεβρουάριος 2010


2010-2011 Γ΄ α. Σεπτέμβριος 2010 και

β. Φεβρουάριος 2011




3. Μηχανισμός και μέσα παρακολούθησης κατά την διάρκεια υλοποίησης

Για των παρακολούθηση των Σχεδίων Δράσης του παρόντος Επιχειρησιακού Σχεδίου, κρίνεται σκόπιμη η δημιουργία υποστηρικτικού ελεγκτικού μηχανισμού. Ο μηχανισμός αυτός , απαιτεί τον σχεδιασμό δεικτών αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας, σε ετήσια βάση. Οι δείκτες που θα χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση των Σχεδίων Δράσης, είναι φυσικοί και οικονομικοί. Ως οικονομικές εισροές θα χρησιμοποιηθούν οι προβλέψεις του κόστους των Σχεδίων Δράσης του Κ.Ψ.Υ. Για το λόγο αυτό έχει υπολογιστεί το κόστος των επιμέρους Σχεδίων Δράσης σε ετήσια βάση, ενώ παράλληλα θα καταρτιστεί διάγραμμα GANTT με το σύνολο των Σχεδίων Δράσης με στόχο τη διευκόλυνση παρακολούθησης και την εξασφάλιση των αντικειμενικών στόχων του επιχειρησιακού σχεδίου.

4. Διόρθωση παρεκκλίσεων – επαναπροσδιορισμός σχεδίων δράσης

Επισημαίνεται ότι η πρόβλεψη των οικονομικών δεικτών, καθώς και καθορισμός των Σχεδίων Δράσης μέσα από τη διαπίστωση των υφιστάμενων αναγκών θα ήταν πιο ακριβής αν υπήρχαν οι κατάλληλοι υποστηρικτικοί μηχανισμοί στις υπηρεσίες του Νοσοκομείου και του Πανεπιστημίου. Πιθανώς με την βοήθεια της Γενικής – Αναλυτικής Λογιστικής αναμένεται να καθοριστούν τα επιμέρους κέντρα κόστους και εσόδων τα οποία θα δώσουν τη δυνατότητα στη διοίκηση του νοσοκομείου καθώς και στην μελετητική ομάδα του Επιχειρησιακού Σχεδίου να προχωρήσουν σε πιο ακριβή παρακολούθησης των σχεδίων δράσης και την δυνατότητα εξαγωγής εξειδικευμένων δεικτών παρακολούθησης
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ


«Μια νέα ιδέα εάν δεν θεωρηθεί παράλογη από το ξεκίνημά της δεν έχει περιθώρια επιτυχίας» και το Κ.Ψ.Υ. για το παιδί και τον έφηβο μπορεί να μην είναι σαν καινοτομία παράλογη, αλλά είναι δύσκολη στην εφαρμογή της για το ελληνικό διοικητικό και επιστημονικό πλαίσιο. Η σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ-Ι.Τ.), στην χώρα μας είναι ακόμα στο ξεκίνημά της, αν και υπάρχουν σοβαρές αρνητικές ενδείξεις από άλλες χώρες, στις οποίες η εφαρμογή της οδήγησε στην υποβάθμιση της σχέσης γιατρού – ασθενούς και η αντικατάστασή της από πολύπλοκους διοικητικούς μηχανισμούς και στελέχη επιχειρήσεων.2,19

Η ανακατανομή και η σύμπραξη ανθρώπινων και οικονομικών πόρων διάσπαρτων στο δημόσιο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, που ανήκουν σε διαφορετικές υπηρεσίες, διαφορετικών Υπουργείων (Σ.Δ-ΔΥ.Τ), με διαφορετικές νοοτροπίες και τρόπους λειτουργίας (Πανεπιστήμιο-Ε.Σ.Υ.), αποτέλεσαν την πρόκληση και ένα κίνητρο αυτής της προσπάθειας.

Στρατηγική καινοτομία σημαίνει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, που προκύπτει όταν είμαστε ποιοτικοί και διαφοροποιημένοι ως προς τις συνήθεις προσφερόμενες υπηρεσίες ακόμα και αν ο πάροχος είναι το δημόσιο. Η συνεργασία Παιδοψυχιατρικού του Γ.Ν. Μυτιλήνης και του Πανεπιστημίου Αιγαίου, στα πλαίσια του Κ.Ψ.Υ. παιδιού και εφήβου είναι μια πρόκληση, αλλά υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ή/και Δείκτες ότι είναι εφικτή, όπως:

Α) η ευαισθητοποίηση και η αποδοχή της καινοτομίας από την Διοίκηση του Νοσοκομείου και από τον Πρυτανεία του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Β) η ευαισθητοποίηση των δύο πολυκλαδικών διεπιστημονικών ομάδων

Γ) η πιλοτική συνεργασία, ήδη, σε κοινά σχέδια δράσης πρωτογενούς πρόληψης στα σχολεία

Δ) η συνεργασία σε επιστημονικά πεδία, όπως η από κοινού παρουσίαση ανακοινώσεων σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια

Ε) η συγγραφή άρθρων για επιστημονικά περιοδικά και η έκδοση βιβλίου

ΣΤ) η έκδοση επιστημονικού περιοδικού

Ζ) η μετακίνηση, ήδη, από 1-5-2008 του Παιδοψυχιατρικού σε νέα κτιριακή υποδομή μέσα στην κοινότητα της Μυτιλήνης







ΠΙΝΑΚΕΣ



* Πίνακας 1α: Χαρακτηριστικά Κέντρου Ψυχικής Υγείας με τομέα και χωρίς

τομέα (Μαδιανός, 1989)

ΜΕ ΤΟΜΕΑ-ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΧΩΡΙΣ ΤΟΜΕΑ

1. Ανάπτυξη
2. Προσανατολισμός
3. Στόχοι
4. Ψυχιατροκεντρισμός
5. Αντίληψη αναγκών
6. Συμμετοχή της κοινότητας
7. Κοινοτική ανταποκριτικότητα

Δυναμική

Κοινοτικός

Κοινότητα/άρρωστος

ΟΧΙ

Ικανοποιητική

ΝΑΙ

ΝΑΙ
Στατική

Ατομικός

Άρρωστος

ΝΑΙ

Ελάχιστη/καμιά

ΟΧΙ

ΟΧΙ








* Πίνακας 1β :Τρόπος λειτουργίας του παραδοσιακού Νοσοκομείου, των

εξωτερικών Ιατρείων χωρίς τομέα και του Κέντρου

ΚοινοτικήςΨυχικής Υγείας (Μαδιανός, 1989)

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ ΧΩΡΙΣ ΤΟΜΕΑ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
Δομή Πυραμίδα Πυραμίδα Α)Κάθετη και οριζόντια

Β) λειτουργίες μέσα από αποκεντρωμένες διαδικασίες
Πρόληψη Δευτεροβάθμια Συνήθως δευτεροβάθμια Πρωτο-δευτερο-τριτοβάθμια
Κοινωνικές θεραπευτικές δραστηριότητες Ελάχιστες ή ανύπαρκτες Περιορισμένες Αρκετές και ταχύρρυθμες
Χειρισμοί στην Αποκατάσταση Περιορισμένοι Περιορισμένοι Αρκετοί
Δημιουργία κοινωνικού υποστηρικτικού συστήματος Αδύνατη Περιορισμένη ή αδύνατη Δυνατή, με ευρύ φάσμα εναλλακτικών επιλογών
Κίνδυνος στίγματος Πολύ πιθανός Πιθανός Κανένας
Κίνδυνος ιδρυματοποίησης Πολύ πιθανός Κανένας Κανένας
Κίνδυνος υποτροπών Πολύ πιθανός Μικρός έως πιθανός Ελάχιστος



* Πίνακας 1γ.: Τύπος εργασίας ενός παιδοψυχιάτρου, σε εξωτερικά Ιατρεία χωρίς

Τομέα και το Κέντρο Κοινοτικής Ψυχικής Υγιεινής(Μαδιανός, 1989)

ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΣΕ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΣΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ ΧΩΡΙΣ ΤΟΜΕΑ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ

1. Ιεραρχία

Πυραμίδα Πυραμίδα Οριζόντια

2. Στόχος

Άρρωστος Άρρωστος Κοινότητα – το

Άτομο με το πρόβλημα και η οικογένειά του

3. Προσέγγιση του αρρώστου

Πατερναλιστική Ουδέτερη Διαλεκτική στο χώρο και στο χρόνο

4. Θεραπευτικοί χειρισμοί

Βιολογικοί Μεικτοί Μεικτοί

5. Χειρισμοί για αποκατάσταση

εμπλοκή κοινωνικό λειτουργό Εμπλοκή κοινωνικού λειτουργού Κινητοποίηση των κοινοτικών πόρων (resources) από την ομάδα Ψυχ. Υγείας

6. Λήψη αποφάσεων

Ιεράρχηση της απρόσκοπτης λειτουργίας του Νοσοκομείου Ιεράρχηση της επικινδυνότητας Ιεράρχηση των κοινωνικών λειτουργικών αναγκών

7. Θεραπευτική επαφή

Ασυνεχής Συνεχής (+-) Συνεχής

8. Συνεργασία με τους ιατροκοινωνικούς φορείς για την ανάπτυξη δικτύου παραπομπών

Καμία Καμία Απαραίτητη






Πίνακας 2.: Επιπολασμός Ψυχικών Διαταραχών της παιδικής και εφηβικής περιόδου

Επιλεγμένες μελέτες (Π.Ο.Υ. 2001).

ΧΩΡΑ ΗΛΙΚΙΑ (έτη) ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ (%)
ΑΙΘΙΟΠΙΑ 1-15 17,7
ΓΕΡΜΑΝΙΑ 12-15 20,7
ΙΝΔΙΑ 1-16 12,8
ΙΑΠΩΝΙΑ 12-15 15,0
ΙΣΠΑΝΙΑ 8,11,15 21,7
ΕΛΒΕΤΙΑ 1-15 22,5
ΗΠΑ 1-15 21,0




Πίνακας 3 : Βασικές Ψυχοπαθολογικές καταστάσεις(DSMIV-R) και υπηρεσίες σε ΚΨΥ




ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ D.S.M. IV-R Υπηρεσία άμεσης προσπέλασης Ειδικές θεραπείες Ψυχοθεραπεία. Ατομική -οικογενειακή Πρόγραμμα

ημερήσιας περίθαλψης
Συμβουλευτική στα σχολεία Διασυνδετική με παιδιατρική υπηρεσία Κέντρο επαγγελματικής εκπαίδευσης Στεγαστικό πρόγραμμα
Διανοητική Καθυστέρηση
Ελαφρά δ. καθυστέρηση

Μέτρια δ. καθυστέρηση

Βαριά δ. καθυστέρηση

Βαθιά δ. καθυστέρηση
+

+

+

+
+

+

+

+
+

+

+

+
+ +

+

+
Διαταραχή Ελλειμματικής προσοχής ηική/υπερκινητικότητα + + + + +
Διαταραχή Διαγωγής
Με έναρξη στην παιδική ηλικία

Με έναρξη στην εφηβική ηλικία

Τύπος με απροσδιόριστη έναρξη
+

+

+
+

+

+
+

+

+
+

+

+


Αγχώδεις διαταραχές της παιδικής/εφηβικής ηλικίας + + +
Άλλες διαταραχές της βρεφονηπιακής /παιδικής ηλικίας
Διαταραχή της ταυτότητας + + + +
Διαταραχές στην πρόσληψη τροφής
Ψυχογενής ανορεξία

Βουλιμία κλπ
+

+
+

+
+

+
+

+
+

+

Διαταραχές στερεοτυπικών κινήσεων
Παροδική διαταραχή τικ

Χρόνια διαταραχή κινητικών ή φωνητικών τικ

Διαταραχή Gill de la Tourette
+

+

+
+

+

+


+

+ +

+


+
Διαταραχές ύπνου
Διαταραχή υπνοβασίας

Διαταραχή ενύπνιου τρόμου

Διαταραχή εφιαλτών
+

+

+
+

+
+
+

+

+
+

+

+

Βαριές εκτεταμένες διαταραχές της ανάπτυξης
Αυτιστκή διαταραχή

Διαταραχή Rett

Διαταραχή Αsperger
+

+

+
+

+

+
+

+

+
+

+

+
+

+

+

Διαταραχές της μάθησης
Διαταραχή της ανάγνωσης

Διαταραχή των μαθηματικών

Διαταραχή της γραπτήε έκφραση
+

+

+
+

+

+
+

+

+
+

+

+

Διαταραχές της επικοινωνίας
Διαταραχή της γλωσσικής έκφρασης

Μεικτή διαταραχή γλωσσικής αντίληψης – έκφρασης

Φωνολογική διαταραχή

Τραυλισμός

Διαταραχές της απέκκρισης

Εγκόπριση

Ενούρηση
+

+

+

+

+

+
+

+

+

+

+

+
+

+

+

+

+

+
+

+

+

+

+

+

Κατηγορίες που μπορεί να αποτελέσουν επίκεντρο κλινικής προσοχής
Πρόβλημα σχέσης γονέα –παιδιού

Πρόβλημα σχέσης με αδερφό

Σωματική κακοποίηση

Σεξουαλική κακοποίηση

Παραμέληση παιδιού

Αντικοινωνική συμπεριφορά παιδιού και εφήβου

Πένθος

Σχολικό πρόβλημα

Πρόβλημα γάμου
+

+

+
+

+

+

+

+

+
+

+

+

+
+

+

+

+

+

+

+

+

+


+

+

+
+

+

+

+

+

+

+

+





+




+




* Πίνακας 4: Οργανόγραμμα υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων του εξωτερικού

Παιδοψυχιατρικού Ιατρείου του Γ.Ν. Μυτιλήνης και αναγωγή

των δράσεών του στο Κ.Ψ.Υ.









ΠΙΝΑΚΑΣ 5α: Δημογραφικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα ασθενών

Παιδοψυχιατρικού Γ.Ν. Μυτιλήνης 2005-2007

(ροές, ηλικίες, ασφαλιστικός φορέας)



Σύνολο περιστατικών 2005-2007: 585

2005: 187 περιστατικά

2006: 192 περιστατικά

2007: 206 περιστατικά

Διάρθρωση φύλου και ηλικιών

Αγόρια: 358 Κορίτσια: 227

0-6 ετών: 93

7-12 ετών: 291

13-18 ετών: 201



Διάρθρωση Κοινωνικής ασφάλισης ασθενών

ΔΗΜΟΣΙΟ 126 (21,5%) ΑΠΟΡΙΑΣ 6 (1%)

ΙΚΑ 141 (24.1%) ΣΤΡΑΤΟΥ 4 (0,7%)

ΤΕΒΕ 53 (9,1%) ΔΕΗ 4 (0,4%)

ΟΓΑ 72 (12,3%) ΤΣΜΕΔΕ 5 (0,9%)

ΤΥΔΚΥ 9 (1,5%) ΔΩΡΕΑΝ 112 (19,84%) άλλο 53 (26,2%)

Γεωγραφική αναφορά

Α. περιοχή ευθύνης Β. εκτός περιοχής ευθύνης

Μυτιλήνη 462 Αθήνα 52

Πλωμάρι 6 Λήμνος 29

Άντισσα 6 άλλο 27

Καλλονή 16















ΠΙΝΑΚΑΣ 5β: Κλινικά χαρακτηριστικά ασθενών Παιδοψυχιατρικού 2005-2007

( αίτημα προσέλευσης, παρεμβάσεις –χειρισμοί, διαγνώσεις)

1. Παρεμβάσεις – χειρισμοί

Συμβουλευτική –Ψυχοθεραπεία 505 (86,3%)

(ατομική – οικογενειακή)

Χορήγηση πιστοποιητικών 76 (13%)

Φαρμακολογική θεραπεία 4 (0,7%)

2. Αίτημα προσέλευσης

Προβλήματα συμπεριφοράς 121 (20,7%)

Μαθησιακά προβλήματα 112 (19,1%)

Γενικευμένες Αναπτυξιακές δυσκολίες 44 (7,5%)

(Νοητική Υστέρηση, Αυτισμός, κ.ά.)

Απόπειρες αυτοκαταστροφής 13 (2,2%)

Διαζύγιο 43 (7,4%)

Ενούρηση –εγκόπριση 15 (2,6%)

Πένθος 12 (2,1%)

Νευρική ανορεξία 2 (0,3%)

Φοβίες 16 (2,7%)

Εξαρτήσεις 3 (0,5%)

Άλλο (υπερκινητικότητα, κ.ά) 204 (34,9%)

3. Διαγνωστικές κατηγορίες

Διάχυτη Διαταραχή της εξέλιξης

Νοητική Υστέρηση

Σωματόμορφη διαταραχή

Δ,. πρωταρχικής σχέσης

Δ. σχέσης γονέα παιδιού

Αγχώδεις διαταραχές

Πένθος

Ειδική εξελικτική διαταραχή

Τραυλισμός

Κατάθλιψη

Ειδική εξελικτική διαταραχή λόγο

Δ. προσωπικότητας

Δ.Ε.Π.-Υ















* Πίνακας 7: Πληθυσμός παιδιών και εξέλιξη (0-14) νήσων Αιγαίου


ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΠΑΙΔΙΩΝ (0-14) – ΝΗΣΩΝ ΑΙΓΑΙΟΥ

1971-2001
ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΛΑΔΟΣ 1971 1981 1991 2001
8.768.372 9.739.589 10.259.900 10.964.020
0-14 ετών 2.223.904 2.307.297 1.974.867 1.664.085
ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ 25,36% 23,69% 19,25% 15,18%
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΟΝΙΜΟΣ
ΝΗΣΩΝ ΑΙΓΑΙΟΥ
508.807 503.697



Πίνακας 8: Προσωρινά αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού 2001 Ν. Λέσβου

(σύνολο 111.040)

ΔΗΜΟΙ – ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
ΔΗΜΟΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ 32.664
ΔΗΜΟΣ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ 2.659
ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΑΣΟΥ 3.286
ΔΗΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 2.759
ΔΗΜΟΣ ΓΕΡΑΣ 7.912
ΔΗΜΟΣ ΕΡΕΣΟΥ – ΑΝΤΙΣΣΗΣ 6.471
ΔΗΜΟΣ ΕΥΕΡΓΕΤΟΥΛΑ 3.549
ΔΗΜΟΣ ΚΑΛΛΟΝΗΣ 9.172
ΔΗΜΟΣ ΛΟΥΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΘΕΡΜΗΣ 3.811
ΔΗΜΟΣ ΜΑΝΤΑΜΑΔΟΥ 3.468
ΔΗΜΟΣ ΜΗΘΥΜΝΑΣ 2.761
ΔΗΜΟΣ ΜΟΥΝΔΡΟΥ 5.041
ΔΗΜΟΣ ΜΥΡΙΝΑΣ 6.488
ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΚΟΥΤΑΛΗΣ 2.497
ΔΗΜΟΣ ΠΕΤΡΑΣ 4.170
ΔΗΜΟΣ ΠΛΩΜΑΡΙΟΥ 7.353
ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΙΧΝΙΤΟΥ 6.476
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΓ. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ 503

* Πίνακας 9: Δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς υγείας, που δραστηριοποιούνται στο

χώρο της ψυχικής υγείας παιδιού και εφήβου στην νήσο Λέσβο

o Εξωτερικό Παιδοψυχιατρικό Ιατρείο Γεν. Νοσ. Μυτιλήνης

(Υπουργείο Υγείας)

o Κέντρο πρόληψης του ΟΚΑΝΑ «Πνοή» (Υπουργείο Υγείας)
o Διεύθυνση Πρόνοιας Νομαρχίας (Υπουργείο Υγείας)
o Κέντρο Διάγνωσης Αξιολόγησης και Υποστήριξης Μυτιλήνης (Κ.Δ.Α.Υ.) (Υπουργείο Παιδείας)
o Συμβουλευτικός Σταθμός Πανεπιστημίου (Υπουργείο Παιδείας)
o Κέντρο Επαγγελματικής αποκατάστασης (Υπουργείο Παιδείας)
o Δημοτικό Συμβουλευτικό Κέντρο «Πολύκεντρο» (Τοπική Αυτοδιοίκηση)
o Ειδικά Σχολεία Μυτιλήνης & Καλλονής ( Υπουργείο Παιδείας)
o Ειδικό Γυμνάσιο & Λύκειο Μυτιλήνης (Υπουργείο Υγείας)
o Ιδιώτες ψυχολόγοι
o Ιδιώτες Λογοπεδικοί




* Πίνακας 10: H εξέλιξη του πληθυσμού του Β. Αιγαίου

κατά την περίοδο 1991-2001

1991 2001 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ
Β. ΑΙΓΑΙΟ 144.111 204.158 2,5%
Ν.ΛΕΣΒΟΥ 105.071 108.294 3,1%





















ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Αλογοσκούφης, Γ. Πρόλογος, Εγχειρίδιο για την υλοποίηση έργων και υπηρεσιών μέσω ΣΔΙΤ. Ειδική Γραμματεία Συμπράξεων Δημοσίου – Ιδιωτικού Τομέα, Υπουργείο οικονομίας & Οικονομικών, Aθήνα, 2006.
2. Ευθυμίου, Μ., Σιγάλας, Ι. Οι Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα στην Υγεία: Διεθνή εμπειρία. Επιθεώρηση Υγείας, Μάιος-Ιούνιος 2008.
3. Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Στρατηγικός και Επιχειρησιακός Σχεδιασμός Δημόσιων Επιχειρήσεων & Οργανισμών, Αθήνα, 1997.
4. Φρέρης Γ., Τσώνη Κ., Τσινιέρη –Παπουτσάκη Α., Επιχειρησιακό σχέδιο ανάπτυξης και λειτουργίας Κέντρου Ψυχικής Υγείας (Κ.Ψ.Υ.) παιδιού και εφήβου στο Ν. Λέσβου. Διπλωματική εργασία Magister «Management des etablissments de santé», Conservatoire National des arts et Metiers, CNAM-Paris, 2008.
5. Π.Ο.Υ. Έκθεση για την Παγκόσμια Υγεία: «Ψυχική Υγεία: Νέες Αντιλήψεις, Νέα Ελπίδα. Πολιτικές Ψυχικής Υγείας & παροχή υπηρεσιών». Έκθεση για την Παγκόσμια Υγεία, μτφ. Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας, Υ.Υ.&Κ.Α., Αθήνα, 2001.
6. Π.Ο.Υ. Πολιτική, Σχέδια δράσης και προγράμματα Ψυχικής Υγείας, επιμ. Ζαχαριάς Β., Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας, Υ.Υ.& Κ.Α., Αθήνα, 2004
7. Ν.2716/17-5-1999. «Ανάπτυξη & εκσυγχρονισμός των υπηρεσιών ψυχικής υγείας» . Εφημερίς της Κυβερνήσεως, αρ. φύλλου, 17-5-1999.
8. Μαυρατζιώτου, Κ., Σχεδιασμός και ανάπτυξη των υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας. Στο: «Αποασυλοποίηση και η σχέση με την πρωτοβάθμια περίθαλψη». Συντονιστής εκδ. Δ. Δαμίγος, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα, 2003.
9. Υπουργείο Υγείας & Πρόνοιας, Ψυχαργώς 2001-2010. Πρόγραμμα ανάπτυξης δομών & υποδομών στον Τομέα της Ψυχικής Υγείας. Επιμ. εκδ. ΜΥΠΕΠ, Αθήνα, 2000.
10. Τσιάντης, Ι., Πρόληψη στην Ψυχοκοινωνική Υγεία του Παιδιού. Στο: Βασική

Παιδοψυχιατρική. Ερευνητικά και Κλινικά Κείμενα. Επιμέλεια Ι. Τσιάντης. Εκδ.

Καστανιώτης. 1994.

11. Caplan, G., Principles of preventive Psychiatry. Basic Books, New York, 1964.
12. Τσιάντης, Ι., Η Παιδοψυχιατρική Μονάδα στο Γενικό Νοσοκομείο και η σύνδεσή της με την Κοινότητα. Πραγματικότητα και προοπτικές στην χώρα μας. Τετράδια Ψυχιατρικής, 92:18-27, 2005.
13. Tσιάντης. Ι., Οργάνωση Υπηρεσιών Παιδοψυχιατρικής περίθαλψης στην Ελλάδα. Στο: Εισαγωγή στην Παιδοψυχιατρική. Εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα,2001.
14. Γεωργιάδης, Δ. Σχεδιασμός και οργάνωση των Παιδοψυχιατρικών υπηρεσιών. Πρακτικές και εκπαίδευση των ειδικών ψυχικής υγείας στον Παιδοψυχιατρικό Τομέα. Στο: Αποασυλοποίηση και η σχέση της με την Πρωτοβάθμια Περίθαλψη, επιμ. έκδοσης Δαμίγος Δ., εκδ. Παπαζήση, Αθήνα, 2003.
15. Μαδιανός, Γ.Μ., Κοινωνία και Ψυχική Υγεία. Κοινοτική Ψυχιατρική και Κοινοτική Ψυχική Υγιεινή. Τεύχος Α΄, 3η έκδοση, εκδ, Καστανιώτη, Αθήνα, 1998.
16. 9. Μαδιανός Γ.Μ., Εισαγωγή στην Κοινωνική Ψυχιατρική. Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 2000.
17. Φρέρης Γ., Κεφαλάς Γ., Σχοιναράκης Γ., Ασπρολούπου Μ., Ανδρεαδέλλη Β., Ντινιακός Π., (2008). Δημογραφικά και Κλινικά χαρακτηριστικά παιδιών & εφήβων Εξωτερικού Παιδοψυχιατρικού Ιατρείου Γεν. Νοσοκομείου σε παραμεθόρια περιοχή. Αδημοσίευτη ανακοίνωση , 20ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχιατρικής, Κρήτη 14-18/5/2008.
18. Μωραϊτάκη – Τσάμη Α., Βασιλάκης Π., Νησιά: Πρόταση για Υγεία. Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα, 2007.
19. Λέις, Κ.Η Βρετανική εμπειρία των ΣΔΙΤ, στην υγεία, Εισήγηση στο 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο για Συνέδριο για τη Διοίκηση, τα Οικονομικά και τις Πολιτικές Υγείας, Αθήνα, Νοέμβριος 2006.