Δημοκρατία και Διαδίκτυο
Δημοκρατία και Διαδίκτυο
Ευστράτιος Παπάνης, Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου
Αικατερίνη Μπαλάσα, Φοιτήτρια Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου
Το σύστημα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, κατά την άποψη πολλών, δεν είναι παρά μια απεχθής μορφή ολιγαρχίας τριακοσίων βουλευτών και των κομματικών μηχανισμών τους, που αποστασιοποιεί τους πολίτες από τη διακυβέρνηση, περιορίζει τη συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων και συμπυκνώνει αυθαίρετα τη θέληση χιλιάδων ατόμων σε ένα μόνο πρόσωπο, που υποτίθεται ότι τους εκπροσωπεί. Οι εκλογές έχουν μικρότερη σημασία από τους διαγωνισμούς τραγουδιού και δεν αποτελούν πλέον μία «υποχρεωτική» διαδικασία, αν λάβει κανείς υπόψη του την αποχή και την αδιαφορία που μαστίζει τη σύγχρονη κοινωνία. Ο πολίτης δεν συμμετέχει στη διαμόρφωση των θεσμών, και οι πεφωτισμένοι εκπρόσωποί του λαού, εν ονόματί του, καταρρίπτουν κάθε ρεκόρ φαυλότητας και υποκρισίας.
Το διαδίκτυο δεν αποτελεί μόνο απλή πηγή πληροφόρησης, αλλά έναν τρόπο επικοινωνίας που επιτρέπει στο άτομο να εκθέσει τις απόψεις του και να διαμορφώσει ολοκληρωμένη αντίληψη για κάθε ζήτημα. Οι νέες τεχνολογίες αποτελούν τη βάση για την ενδυνάμωση των δημοκρατικών θεσμών, τη βελτίωση των σχέσεων κράτους -πολιτών και παρέχουν περισσότερες και αποτελεσματικότερες υπηρεσίες για τη συμμετοχή όλων στα κοινά
H χρήση της τεχνολογίας προσφέρει αμεσότητα, θεμελιώνει το διάλογο, την πολυφωνία, παράγοντες που ευνοούν την δημοκρατία. Ως ηλεκτρονική δημοκρατία ορίζεται η διαδικασία, που επιτρέπει την εμπλοκή όλων των ατόμων, ανεξαρτήτως φύλου, ιδιότητας και καταγωγής, σε διάλογο, σε ψηφοφορίες και σε άλλες δραστηριότητες με την χρήση κατάλληλων τεχνολογικών μέσων, ώστε να ευνοηθεί η ελεύθερη έκφραση και η γέννηση νέων ιδεών, χωρίς φόβο, προκαταλήψεις και περιορισμούς. Άλλωστε η ουσία της δημοκρατίας είναι η επίλυση των προβλημάτων μέσα από την ανοιχτή, απρόσκοπτη συζήτηση.
Τα νέα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ανανεώνουν την πολιτική διάθεση, κυρίως με την επανάσταση των ιστολογίων (blogs), την αμεσότητα του διαλόγου, την αντιπαράθεση μεταξύ πολιτών και πολιτικών, τη μετάδοση συνεδριάσεων ή άλλων κοινωνικών δρωμένων, με τη σύνδεση της πραγματικής πολιτικής ζωής με την εικονική πραγματικότητα. Τα ιστολόγια είναι η καθέδρα της διαδικτυακής επικοινωνίας, ένα είδος βουλευτηρίου ή ημερολογίου, στο οποίο καταχωρούνται άρθρα, εικόνες, ήχοι, σκέψεις, σχόλια για τα γεγονότα, απόψεις περί παντός του επιστητού. Κατασκευάζονται εύκολα, χωρίς να απαιτούνται ιδιαίτερες γνώσεις και είναι δωρεάν, γεγονός που ευνοεί περισσότερο τη χρήση τους. Οι θεματικές τους ενότητες άπτονται όλων των εκφάνσεων της ανθρώπινης ζωής. Αποτελούν εφαλτήριο ανάδειξης της προσωπικότητας, μορφή πολιτικής συμμετοχής, κοινωνικής ενεργοποίησης, χώρο δημοσιοποίησης απόψεων και για το λόγο αυτό έχουν τη δύναμη να αλλάξουν το κοινωνικο-πολιτιστικό γίγνεσθαι μίας χώρας. Τα ιστολόγια ήδη διαμορφώνουν εξελίξεις, που οι τεχνολογικά αδαείς, δεν έχουν ακόμα συνειδητοποιήσει. Η άποψη του ιστολόγου στο διαδίκτυο έχει περισσότερη βαρύτητα από τους πομφόλυγες οποιουδήποτε πολιτικού.
Μέσω του διαδικτύου οι ενεργοί πολίτες πληροφορούνται, παρακολουθούν, εκφράζουν τις απόψεις τους, οργανώνουν παγκόσμια κινήματα διαμαρτυρίας, ενώ ταυτόχρονα επιλέγουν το μέσο, τον τρόπο και το ρυθμό ενημέρωσης τους, χωρίς τοπικούς και χρονικούς περιορισμούς. Οι ψηφιακοί πολίτες συναθροίζονται σε μία εικονική πόλη, σε ένα ψηφιακό κράτος, σε μία συμβολική κοινότητα, μετέχουν ενός οικουμενικού πολιτισμού και ενισχύουν τον ανοιχτό διάλογο, πέρα από κάθε οικονομικό, κοινωνικό και φυλετικό κώλυμα. Οι εφαρμογές του ίντερνετ προσδίδουν στη δημοκρατία νέες δυνατότητες.
Η υιοθέτηση της ηλεκτρονικής δημοκρατίας μπορεί να αποτελέσει τον καταλληλότερο τρόπο αντιμετώπισης της γραφειοκρατίας, της διαφθοράς και της παθογένειας, αντιμετωπίζοντας τα διάφορα ελλείμματα της δήθεν αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και την απομάκρυνση από την πολιτική. Το διαδίκτυο επαναφέρει μια δημοκρατία, στην οποία η άποψη του κάθε πολίτη ακούγεται αυτούσια, χωρίς τις κακόηχες παρεμβολές των άναρθρων κραυγών των κομματικών παραγοντίσκων.
Το διαδίκτυο είναι ένα πλέγμα κοινωνικών σχέσεων, δημιουργικότητας, επιχειρηματικότητας και διαδραστικότητας, που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την σχέση των ατόμων, τόσο με τους άλλους, όσο και με την οικονομία και την πολιτική. Οι κανόνες του παιχνιδιού πλέον ορίζονται από τα ίδια τα άτομα, έχοντας ως βάση τη διαφάνεια και τη συμμετοχικότητα. Η ανεξάρτητη υποδομή και η διατήρηση της ανωνυμίας αποτελεί κεντρική συνιστώσα του διαδικτύου, που διευκολύνει τη λειτουργία της ελεύθερης έκφρασης. Αντιμάχεται την παθητικότητα, τη μονόπλευρη παρουσίαση των γεγονότων και την επιδερμικότητα, που κυριαρχεί στις τηλεοράσεις και τις εφημερίδες.
Ευστράτιος Παπάνης, Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου
Αικατερίνη Μπαλάσα, Φοιτήτρια Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου
Το σύστημα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, κατά την άποψη πολλών, δεν είναι παρά μια απεχθής μορφή ολιγαρχίας τριακοσίων βουλευτών και των κομματικών μηχανισμών τους, που αποστασιοποιεί τους πολίτες από τη διακυβέρνηση, περιορίζει τη συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων και συμπυκνώνει αυθαίρετα τη θέληση χιλιάδων ατόμων σε ένα μόνο πρόσωπο, που υποτίθεται ότι τους εκπροσωπεί. Οι εκλογές έχουν μικρότερη σημασία από τους διαγωνισμούς τραγουδιού και δεν αποτελούν πλέον μία «υποχρεωτική» διαδικασία, αν λάβει κανείς υπόψη του την αποχή και την αδιαφορία που μαστίζει τη σύγχρονη κοινωνία. Ο πολίτης δεν συμμετέχει στη διαμόρφωση των θεσμών, και οι πεφωτισμένοι εκπρόσωποί του λαού, εν ονόματί του, καταρρίπτουν κάθε ρεκόρ φαυλότητας και υποκρισίας.
Το διαδίκτυο δεν αποτελεί μόνο απλή πηγή πληροφόρησης, αλλά έναν τρόπο επικοινωνίας που επιτρέπει στο άτομο να εκθέσει τις απόψεις του και να διαμορφώσει ολοκληρωμένη αντίληψη για κάθε ζήτημα. Οι νέες τεχνολογίες αποτελούν τη βάση για την ενδυνάμωση των δημοκρατικών θεσμών, τη βελτίωση των σχέσεων κράτους -πολιτών και παρέχουν περισσότερες και αποτελεσματικότερες υπηρεσίες για τη συμμετοχή όλων στα κοινά
H χρήση της τεχνολογίας προσφέρει αμεσότητα, θεμελιώνει το διάλογο, την πολυφωνία, παράγοντες που ευνοούν την δημοκρατία. Ως ηλεκτρονική δημοκρατία ορίζεται η διαδικασία, που επιτρέπει την εμπλοκή όλων των ατόμων, ανεξαρτήτως φύλου, ιδιότητας και καταγωγής, σε διάλογο, σε ψηφοφορίες και σε άλλες δραστηριότητες με την χρήση κατάλληλων τεχνολογικών μέσων, ώστε να ευνοηθεί η ελεύθερη έκφραση και η γέννηση νέων ιδεών, χωρίς φόβο, προκαταλήψεις και περιορισμούς. Άλλωστε η ουσία της δημοκρατίας είναι η επίλυση των προβλημάτων μέσα από την ανοιχτή, απρόσκοπτη συζήτηση.
Τα νέα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ανανεώνουν την πολιτική διάθεση, κυρίως με την επανάσταση των ιστολογίων (blogs), την αμεσότητα του διαλόγου, την αντιπαράθεση μεταξύ πολιτών και πολιτικών, τη μετάδοση συνεδριάσεων ή άλλων κοινωνικών δρωμένων, με τη σύνδεση της πραγματικής πολιτικής ζωής με την εικονική πραγματικότητα. Τα ιστολόγια είναι η καθέδρα της διαδικτυακής επικοινωνίας, ένα είδος βουλευτηρίου ή ημερολογίου, στο οποίο καταχωρούνται άρθρα, εικόνες, ήχοι, σκέψεις, σχόλια για τα γεγονότα, απόψεις περί παντός του επιστητού. Κατασκευάζονται εύκολα, χωρίς να απαιτούνται ιδιαίτερες γνώσεις και είναι δωρεάν, γεγονός που ευνοεί περισσότερο τη χρήση τους. Οι θεματικές τους ενότητες άπτονται όλων των εκφάνσεων της ανθρώπινης ζωής. Αποτελούν εφαλτήριο ανάδειξης της προσωπικότητας, μορφή πολιτικής συμμετοχής, κοινωνικής ενεργοποίησης, χώρο δημοσιοποίησης απόψεων και για το λόγο αυτό έχουν τη δύναμη να αλλάξουν το κοινωνικο-πολιτιστικό γίγνεσθαι μίας χώρας. Τα ιστολόγια ήδη διαμορφώνουν εξελίξεις, που οι τεχνολογικά αδαείς, δεν έχουν ακόμα συνειδητοποιήσει. Η άποψη του ιστολόγου στο διαδίκτυο έχει περισσότερη βαρύτητα από τους πομφόλυγες οποιουδήποτε πολιτικού.
Μέσω του διαδικτύου οι ενεργοί πολίτες πληροφορούνται, παρακολουθούν, εκφράζουν τις απόψεις τους, οργανώνουν παγκόσμια κινήματα διαμαρτυρίας, ενώ ταυτόχρονα επιλέγουν το μέσο, τον τρόπο και το ρυθμό ενημέρωσης τους, χωρίς τοπικούς και χρονικούς περιορισμούς. Οι ψηφιακοί πολίτες συναθροίζονται σε μία εικονική πόλη, σε ένα ψηφιακό κράτος, σε μία συμβολική κοινότητα, μετέχουν ενός οικουμενικού πολιτισμού και ενισχύουν τον ανοιχτό διάλογο, πέρα από κάθε οικονομικό, κοινωνικό και φυλετικό κώλυμα. Οι εφαρμογές του ίντερνετ προσδίδουν στη δημοκρατία νέες δυνατότητες.
Η υιοθέτηση της ηλεκτρονικής δημοκρατίας μπορεί να αποτελέσει τον καταλληλότερο τρόπο αντιμετώπισης της γραφειοκρατίας, της διαφθοράς και της παθογένειας, αντιμετωπίζοντας τα διάφορα ελλείμματα της δήθεν αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και την απομάκρυνση από την πολιτική. Το διαδίκτυο επαναφέρει μια δημοκρατία, στην οποία η άποψη του κάθε πολίτη ακούγεται αυτούσια, χωρίς τις κακόηχες παρεμβολές των άναρθρων κραυγών των κομματικών παραγοντίσκων.
Το διαδίκτυο είναι ένα πλέγμα κοινωνικών σχέσεων, δημιουργικότητας, επιχειρηματικότητας και διαδραστικότητας, που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την σχέση των ατόμων, τόσο με τους άλλους, όσο και με την οικονομία και την πολιτική. Οι κανόνες του παιχνιδιού πλέον ορίζονται από τα ίδια τα άτομα, έχοντας ως βάση τη διαφάνεια και τη συμμετοχικότητα. Η ανεξάρτητη υποδομή και η διατήρηση της ανωνυμίας αποτελεί κεντρική συνιστώσα του διαδικτύου, που διευκολύνει τη λειτουργία της ελεύθερης έκφρασης. Αντιμάχεται την παθητικότητα, τη μονόπλευρη παρουσίαση των γεγονότων και την επιδερμικότητα, που κυριαρχεί στις τηλεοράσεις και τις εφημερίδες.
Σχόλια