Αν τα παιδιά μας ζούσαν στη Φινλανδία…
Αν τα παιδιά μας ζούσαν στη Φινλανδία…
Μελετώντας κανείς τα εκπαιδευτικά συστήματα των ευρωπαϊκών χωρών και το μέγεθος της αποτελεσματικότητάς τους δε μπορεί να μην κοντοσταθεί σε εκείνο της Φινλανδίας. Και αυτό γιατί, ενώ οι πόροι που διατίθενται από το κράτος δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλοι – κατά μέσο όρο 6% του εθνικού προϋπολογισμού – οι μαθητές σημειώνουν ιδιαίτερα υψηλές επιδόσεις και διακρίνονται κατ’ επανάληψη σε Ευρωπαϊκούς και παγκόσμιους διαγωνισμούς. Δεν είναι λίγα τα κράτη που έχουν κατά καιρούς προσπαθήσει να αντιγράψουν το Φινλανδικό μοντέλο, χωρίς, όμως πάντα με την προσδοκώμενη επιτυχία, αφού το κοινωνικό πλαίσιο διαφέρει από χώρα σε χώρα και οι μεταρρυθμίσεις απαιτούν χρόνο και σταθερότητα στις πολιτικές αποφάσεις.
Βασική αρχή του Φινλανδικού εκπαιδευτικού συστήματος είναι η παροχή ίσων ευκαιριών σε όλους τους μαθητές - μια αρχή που εφαρμόζεται και δεν περιορίζεται σε μεγαλόστομες διακηρύξεις. Τα σχολεία διαθέτουν τις κατάλληλες υποδομές, τα εργαστήρια είναι άρτια εξοπλισμένα και οι βιβλιοθήκες πλούσιες σε εκπαιδευτικό υλικό.
Ίσως ένας από τους παράγοντες επιτυχίας του Φινλανδικού εκπαιδευτικού μοντέλου να είναι ο αποκεντρωτικός χαρακτήρας του. Η τοπική αυτοδιοίκηση έχει αυξημένες αρμοδιότητες στη διοίκηση και τη χρηματοδότηση των σχολείων ευθύνης της, με αποτέλεσμα την έγκαιρη-έγκυρη διάγνωση των αναγκών και την άμεση αντιμετώπιση των προβλημάτων, καθώς αποφεύγονται οι χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες. Διερωτάται κανείς αν κάτι τέτοιο θα μπορούσε να ισχύσει στη χώρα μας κάτω από τις τωρινές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και την επικρατούσα κουλτούρα και νοοτροπία της Ελληνικής τοπικής αυτοδιοίκησης.
Η συμμετοχή των εκπαιδευτικών κάθε χρόνο σε προγράμματα επιμόρφωσης θεωρείται υποχρεωτική, ώστε να διασφαλίζεται η καλή κατάρτιση και η ποιοτική διδασκαλία. Αν κάτι τέτοιο ίσχυε στην Ελλάδα, πιθανόν οι αντιδράσεις των συνδικαλιστικών φορέων να ήταν έντονες και τα κύματα διαμαρτυρίας πολλά. Από την άλλη πλευρά, όμως, δεν πρέπει να παραβλέψει κανείς ότι οι εκπαιδευτικοί στη Φινλανδία δεν είναι απλά εκτελεστικά όργανα, αλλά χαίρουν υψηλού μισθού, κύρους και εκτίμησης και η γνώμη τους λαμβάνεται σοβαρά υπόψη στο σχεδιασμό εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Αυτό πάντως που προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη είναι ότι οι μαθητές στη Φινλανδία κάνουν λιγότερες ώρες μάθημα την εβδομάδα, σε σύγκριση με τα Ελληνόπουλα, που σημειώνουν και τις χαμηλότερες επιδόσεις στην Ευρώπη. Φεύγοντας από το σχολείο έχουν ήδη ολοκληρώσει τη μελέτη τους για την επόμενη ημέρα, τη στιγμή που για τα Ελληνόπουλα το τελευταίο κουδούνι σημαίνει την έναρξη του καθημερινού Γολγοθά τους: φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα, ξένες γλώσσες, πολύωρη μελέτη στο σπίτι. Ο Φινλανδός μαθητής παίρνει πρωτοβουλίες, οργανώνει ο ίδιος τις σπουδές του και επιλέγει τα μαθήματα που τον ενδιαφέρουν, ενώ ο Έλληνας διαμορφώνεται σε άβουλη, χωρίς κριτική σκέψη προσωπικότητα, που χαραμίζει τα καλύτερα χρόνια της ζωής του στην ανώφελη βαθμοθηρία.
Σχόλια