Τα εκκλησάκια των αεροδρομίων

Τα εκκλησάκια των αεροδρομίων

Ευστράτιος Παπάνης, Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου

Πολλές φορές αγνοείς την ύπαρξη τους. Κι όμως βρίσκονται πεισματικά εκεί, παραστάτες στην αναχώρηση και συνοδοιπόροι στην οδύνη, προσκαλώντας την ψυχή σε υπερκόσμιες μεταβάσεις, με φτωχικό εισιτήριο την ελπίδα, τον πόνο, την περιέργεια, την ταπείνωση, την απόγνωση. Απόμερα, γαλήνια και επιφυλακτικά, χωρίς ειδοποιήσεις σε φωτεινούς πίνακες και με μία μόνο οριστική και αμετάκλητη αναγγελία-τη συνειδητοποίηση πως ο κόσμος τούτος είναι πολύ εύθραυστος, για να υπομείνει, όσα καταποντίζουν τις αντοχές και λεηλατούν την καρτερία. Μικρά εκκλησάκια, αόρατα, στοργικά και εξαυλωμένα, που δονούν τα σήμαντρα της καρδιάς και συγκλονίζουν συθέμελα, αυτόν που θα λάβει τη βουβή, μα τελεσίδικη μαρτυρία.

Έτσι και αλλιώς κάθε αεροδρόμιο κρύβει τα δικά του μυστικά. Επτασφράγιστα κι απροσπέλαστα παρασύρονται μες το πέρασμα των μυριάδων επιβατών, συγχρωτίζονται με τις σκέψεις, χρωματίζονται από τους αποχαιρετισμούς, αναβαπτίζονται στην προσμονή, αναμοχλεύουν το δάκρυ του χωρισμού και ξαποσταίνουν στη λύτρωση της επανένωσης. Σε κάθε γωνιά, πίσω από τις ουρές, τα καταστήματα, τους ελέγχους αποσκευών, το καλωσόρισμα των αεροσυνοδών, τις οδηγίες του θαλάμου διακυβέρνησης, υψώνουν μνημεία ανεξάληπτα λατρείας και προσευχής, θυμητάρια ταξιδιών ατελέσφορων και διαβατήρια για ζωές που δεν πραγματώθηκαν.

Και γι αυτό κάθε αεροδρόμιο είναι ένα εγκώμιο στην ανθρώπινη τραγικότητα, ένας τύμβος, που ενώνει φευγαλέα στόχους, σχέδια, μεταμέλειες. Πτήση 577 για Μυτιλήνη, 146 για Αλεξανδρούπολη, για Γιάννενα, για Μπαχρέιν, για την ουτοπία. Στα μάτια του πολύβουου πλήθους ζωγραφίζονται εικόνες από τους τόπους προορισμού. Στην αμήχανη επίδειξη των εισιτηρίων μυρωδιές αναδύονται από σπίτια, που περιμένουν, αγκαλιές που αδημονούν και πίκρες που καιροφυλακτούν. Μέρη που κουβαλούν την ανάμνηση της παρουσίας σου ή την υπόσχεση της επίσκεψης. Άνθρωποι που ξέρεις ενδόμυχα ότι κάπου έχεις ξανασυναντήσει και που ελπίζεις κάποτε να τους ξαναδείς. Γιατί η φυγή, είτε ως δειλία είτε ως μόνη διέξοδος, είναι σε τελική ανάλυση μια μορφή καθαρμού και ίασης.

Και μακριά από τους ήχους και τις κυλιόμενες σκάλες, τα φανταχτερά πολύφωτα μαγαζιά με τις ακριβές μάρκες και τις διαφημίσεις, το μικρό εκκλησάκι της καρδιάς, που εξαγνίζει πόνους ανήκεστους και προσγειώνει στη νηνεμία μιας εξοχής ευλαβικής στη Σκιάθο, ανθισμένης με φωνές παρελθοντικές και μορφές του Παπαδιαμάντη σκυθρωπές, που δεν θα ξαναυπάρξουν. Ο χρόνος και ο χώρος συμφιλιώνονται κάτω από την παράκληση της Παναγίας που κλαίει, και οι δεητικές οπτασίες των Αγίων πλημμυρίζουν με μουσικές σβησμένες από Χαιρετισμούς αλλοτινούς και Υπερμάχω ανείπωτα. Θυμίαμα ο φόβος και η αγωνία προς τον Παντοκράτορα, που συγκαταβατικός και ελεήμων σε ξαναγυρίζει σε πλαγιές της Λέσβου καταπράσινες και κατανυκτικές, τότε που το μυαλό μεθούσε με αγνότητα και θαλπωρή και άνοιξη.

Και ξαφνικά εκεί μέσα στα λίγα τετραγωνικά, με τις τρεμάμενες δεήσεις των κεριών και τις ικεσίες της ύπαρξης, συντελείται το θαύμα της οικουμένης κι ο θάνατος απαλύνεται σε οδό και πορεία και προοπτική και συνέχεια. Όλη η ζωή μια ενιαία και αδιαίρετη επιτομή, σαν Τον Πατέρα, που συνέχει και νοηματοδοτεί και ενοποιεί τα πάντα.

Υπάρχουν κάποια παράξενα αεροδρόμια με εκκλησάκια άυλα και καθαγιασμένα, που εξαργυρώνουν τους πόθους και τα δεινά, αίροντας τα ανομήματα, και  σε καλούν σε πτήσεις προς την αιωνιότητα και την εξιλέωση.