Ελληνική Κοινωνική Έρευνα -Greek Social Research

Άνομα συστήματα Ευστράτιος Παπάνης, Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου  Κανένα σύστημα, είτε αφορά τη δικαιοσύνη, την υγεία, την παιδεία ή τις εξουσίες τις νομοθετικές ή εκτελεστικές, δεν έχει το δικαίωμα να επικαλείται την αρχή της ανεξαρτησίας, για να αποστασιοποιηθεί από το λαό. Από πουθενά δε νομιμοποιείται ηθικά να αξιολογείται εσωτερικά, ώστε να νοθεύει τα κριτήρια και τα αποτελέσματα, συγκαλύπτοντας τις αδυναμίες του, παραμένοντας στο απυρόβλητο και αποθαρρύνοντας τον εξωτερικό έλεγχο. Οποιοδήποτε σύστημα αποκλείει την άμεση συμμετοχή των πολιτών από τη διαμόρφωση των δυναμικών του, με το κλασικό κόλπο της περιπλοκότητας και της πολυνομίας, είναι τυραννικό και σαθρό και πρέπει με τρόπους ειρηνικούς ή ριζοσπαστικούς να επαναθεμελιωθεί εκ βαθέων. Τα συστήματα αυτά με πρόσχημα την ελευθερία τους και τη δημοκρατία γίνονται περίκλειστα, σταματούν να επικοινωνούν, να αλληλεπιδρούν προς όφελος του πολίτη.  Αναπτύσσουν διαδικασίες, ιεροτελεστίες, όρους και...

Καλημέρα Στράτος Παπάνης Θέλω ένα πρωινό να σας πω μια καλημέρα και να να είναι η ευχή γυμνή, χωρίς τον ήχο, που την προσδιορίζει.  Και να σας νιώσω πέρα από κάθε ιδιότητα.. Χωρίς φύλο και μόρφωση, δίχως γένος, τίτλους, ηλικία ή ιστορία.  Μια καλημέρα ατόφια, ανεπιφύλακτη, που δε θα βιάζεται, μα λίγο από το βάρος της μέρας σας θα παίρνει.  Μια σταλιά από τον σταυρό του καθενός, μια γουλιά από τους φόβους σας, μια τζούρα από την αγωνία. Μια καλημέρα, που θα εισχωρήσει στα πνευμόνια σας και στο μυαλό και θα τα τσούξει σαν πρώτο τσιγάρο με μάτια μισόκλειστα. Που θα σας κάψει σα ρακή κρητική από καζάνια πρωτόβγαλτη. Μια καλημέρα που θα βαπτιστεί  στις προσδοκίες σας και θα γίνει μέθεξη, μετάληψη και θεία κοινωνία, γιατί θα ακουστεί όπως η ποίηση της ζωής σας, δίχως παραφωνία και τυπικότητα. Θέλω μιαν αυγή να σας χαιρετίσω, όπως ο ήλιος την πλάση και να γίνει υπόσχεση η καλημέρα, καθώς θα παίρνει τη μορφή του καθενός σας.. Μα όταν το κάνω χαιρετώ το κοινό πεπρωμένο και το...

Στα χωριά τα ορεινά Στράτος Παπάνης Στα χωριά τα ορεινά οι καημοί δραπετεύουν από τις στέγες μαζί με τον καπνό... Άνθρωποι τραχείς βυθίζονται στο τζάκι, η πυρά καθαίρει τους ενδοιασμούς, πυρπολεί τις ανομίες, προστατεύει από τα δαιμόνια, αναπολεί, υπνωτίζει, λυτρώνει, εκστασιάζει, τηρεί την υπόσχεση του Προμηθέα, υπενθυμίζει την τιμωρία του. Τα ξύλα θυμίαμα γίνονται και σκορπούν το δάκρυ του δάσους ή θυμωμένοι δράκοι και φόβοι προπατορικοί, που ξεφυσούν την οργή τους με θόρυβο.. Που και που κάποιος αναδεύει τα υπολείμματα από τις στάχτες και τα όνειρα και νέα πνοή ζωντανεύει τη φλόγα και την ελπίδα. Στα χωριά τα ορεινά ο δικός μου πόνος, μικρός, διστακτικός, ασήμαντος, ανυψώνεται με τους καπνούς να ενωθεί με τα μαύρα σύννεφα, που απειλούν τον ουρανό και την οικουμένη. Στον αέρα ταλαντεύεται, κάνει να γυρίσει πίσω, χαμηλώνει, δικός μου ξαναγίνεται, προσποιείται πως θα διαλυθεί,  ξαναθεριεύει, γιγαντώνεται. Μα τα ύψη τον καλούν, η σκοτεινιά τον μαγνητίζει και τον αφομοιώνει και τον σ...

Βουργαρέλι-Τζουμέρκα Ευστράτιος Παπάνης, Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου Ακόμα κι αν δεν έχεις περάσει από εκεί, τα Τζουμέρκα φωλιάζουν στις πιο ψηλές οροσειρές της καρδιάς σου. Κάθε αδάμαστο περιμαζεύουν αυτά τα βουνά και το εξακοντίζουν να μαλακώσει στον ουρανό. Και γυρνούν τα πάθη σου εξαγνισμένα, σα χιόνι σιγανό και σαν ομίχλη απαλή στη Δρακότρυπα και κυλούν στις πλαγιές με βουητό να πλημμυρίσουν τον Αχελώο, να παρασύρουν γεφύρια, να αναμοχλεύσουν τις πίκρες, τις αναμνήσεις, τους δισταγμούς και πέτρες θεόρατες. Μέχρι να επιστρέψουν μέσα σου ατόφια και γαλήνια, σαν τους κατοίκους της περιοχής και σαν μετάνοια.  Και η Κόκκινη Εκκλησιά, δεητική, σε μεταλαμβάνει το αίμα της Ηπείρου, το σώμα του Δεσποτάτου, το κύκνειο άσμα της Αυτοκρατορίας  και το λυγμό για όσα έχασες.  Κι έτσι, όποια εποχή κι αν πας, δε ξέρεις το μονοπάτι το μπροστινό πού θα σε οδηγήσει: Σε χαράδρα βαθιά ή σε γιορτή το Δεκαπενταύγουστο. Σε σπηλιά που ανομολόγητες οι Ερινύες σου καραδοκούν ή σε ...

Στο ελληνικό Facebook λιγότερο από το 10% των χρηστών είναι αυτό που διατυπώνει δομημένο λόγο και οι μισοί από αυτούς τον χρησιμοποιούν για εμπορικούς-διαφημιστικούς λόγους..Όλοι οι υπόλοιποι μηρυκάζουν, κοινοποιούν, μοιράζουν like σαν σύγχρονοι πληβείοι του πνεύματος, ακολουθούν ή διατυπώνουν ανόητα σχόλια..Η ένδοια αυτή αντικατοπτρίζεται στο περιεχόμενο, το ύφος και τη συντακτική ή γραμματική δομή των πιο δημοφιλών αναρτήσεων και στην ταχύτητα μετάδοσης εσφαλμένων πληροφοριών..Το χειρότερο δε είναι ότι ο μειοδοτικός πλειστηριασμός της εγκυρότητας και της αξιοπιστίας των ειδήσεων ή των αναλύσεων δημιούργησε μια νέα γενιά από πανεπιστήμονες, που μπορούν με βεβαιότητα να αποφανθούν περί παντός του επιστητού: Όλοι γίναμε αρχαιολόγοι της Αμφίπολης, ψυχολόγοι, συνωμοσιολόγοι, θεραπευτές του έμπολα, σεισμολόγοι και τιμητές της δημόσιας ζωής...Στράτος Παπάνης

Κι αν το πρωί η συναναστροφή και η απάθεια της μέρας σκεπάζουν το χαμό σου, τις νύχτες στα όνειρα έρχεσαι. Παριστάνεις πως αγνοείς τον αποχωρισμό, μου μιλάς με όλα τα λόγια, που θα ψιθύριζες, αν δεν είχες πεθάνει. Παίζεις με το χρόνο και με πετάς σε τοπία που δεν θα μπορούσες να είσαι..στα μέρη και τις ιστορίες, που δεν πρόλαβα να σου διηγηθώ Προσποιείσαι πως ζεις, υποκρίνεσαι πως τίποτα δε συνέβη. Μα η καρδιά μέσα στο όνειρο πάλλεται από το θρήνο. Το σώμα ακίνητο τρέμει μην ξυπνήσει.  Και η ψυχή δεν ξέρει ποιο θάνατο αν διαλέξει κοντά σου θα έρθει..Στράτος Παπάνης

Επιστρέφοντας στη Μυτιλήνη, η θάλασσα ξέβρασε πάλι τους μετανάστες. Περπατούσαν σα χαμένοι στο δρόμο. Ανάμεσά τους ένας άντρας, μια γυναίκα και δυο παιδιά. Έχασαν τη χώρα τους. Αλλά τώρα κρατούσε ο ένας το χέρι του άλλου. Απώλεσαν τα πάντα. Αλλά τώρα πορεύονταν ο ένας δίπλα στον άλλο. Δεν ήξεραν το δρόμο Αλλά όλοι οι δρόμοι ανοιχτοί ήταν μπροστά τους Τίποτα δεν προμήνυε το μέλλον τους. Αλλά μπορούσαν μαζί να το σχεδιάσουν. Θα μπουν σε φυλακές Αλλά μαζί θα ατενίζουν την ελευθερία Αλήθεια, όλες τις αξίες, που μου διδάξατε και, που πάσχισα σαν ανόητος να αποκτήσω, υπηκοότητες, τιμή, τίτλους, περιουσίες, προσαγορεύσεις,    ιδιότητες, όλες γι αυτό το μαζί θα αντάλλασσα.. Στράτος Παπάνης