Τα τρία Δ της επιστημονικής έρευνας

Τα τρία Δ της επιστημονικής έρευνας

Ευστράτιος Παπάνης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Καμιά κοινωνική έρευνα, που δε λαμβάνει τρία στοιχεία δεν μπορεί να διεκδικεί υψηλά επίπεδα εγκυρότητας. Αυτά αφορούν το αίτημα για διεπιστημονικότητα, για διαπολιτισμικότητα και για διαχρονικότητα, τα τρία Δ, όπως τα ονομάζω. Διεπιστημονικότητα γιατί τα πορίσματα κάθε μεμονωμένης επιστήμης δεν είναι παρά κατευθυνόμενες στρεβλώσεις της αλήθειας, αν δεν λάβουν υπόψη τις μελέτες και μεθοδολογίες άλλων γνωστικών τομέων. Διαπολιτισμικότητα επειδή ο παγκόσμιος πληθυσμός δεν αποτελείται από κατοίκους του λεγόμενου δυτικού πολιτισμού, δημογραφικά το αντίθετο μάλιστα, και γι αυτό η οικουμενικότητα είναι το στοίχημα του μέλλοντος. Και διαχρονικότητα επειδή κανένα κοινωνικό ή ψυχολογικό φαινόμενο δεν προκύπτει συγχρονικά, αλλά οι ρίζες του και οι συνέπειες εκτείνονται σε όλη την κλίμακα του χρόνου. Κατά όμοιο τρόπο κανείς ψυχίατρος ή ψυχολόγος δεν μπορεί να κάνει σοβαρή διάγνωση, αν δεν συγκεράσει τις τοποθετήσεις όλων των επιστημόνων που ασχολούνται με την ψυχική και κοινωνική υγεία, κοινωνικών λειτουργών, κοινωνιολόγων, εκπαιδευτικών κλπ